Sobór Świętych Borysa i Gleba – prawosławny sobór parafialny w Nowogródku, w dekanacie nowogródzkim eparchii nowogródzkiej Egzarchatu Białoruskiego.
411Г000436 | |||||||||||||||||||||||||
sobór parafialny | |||||||||||||||||||||||||
Widok ogólny, 2018 | |||||||||||||||||||||||||
Państwo | |||||||||||||||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Obwód | |||||||||||||||||||||||||
Miejscowość | |||||||||||||||||||||||||
Wyznanie | |||||||||||||||||||||||||
Kościół | |||||||||||||||||||||||||
Eparchia | |||||||||||||||||||||||||
Wezwanie | |||||||||||||||||||||||||
Wspomnienie liturgiczne | 24 lipca/6 sierpnia | ||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||
Położenie na mapie Nowogródka | |||||||||||||||||||||||||
Położenie na mapie Białorusi | |||||||||||||||||||||||||
Położenie na mapie obwodu grodzieńskiego | |||||||||||||||||||||||||
53°36′00,8″N 25°49′26,5″E/53,600222 25,824028 |
Pierwsza świątynia na miejscu dzisiejszego soboru powstała w XII w., pozostały z niej jedynie fragmenty fundamentów. Budowla ta była soborem katedralnym metropolii litewskiej. Od XIV w. przy cerkwi działał męski monaster. W 1451 w świątyni gościł metropolita moskiewski Jonasz.
Istniejąca cerkiew została ufundowana w 1517 przez hetmana wielkiego litewskiego Konstantego Iwanowicza Ostrogskiego oraz metropolitę Józefa Sołtana. Jej budowa trwała przez kolejne dwa lata. W XVII w. świątynia przeszła w ręce unitów. Od 1624 działał przy niej żeński klasztor unicki, zaś w 1628 – wspólnota męska. W 1632 cerkiew została przebudowana. Kolejna przebudowa miała miejsce w XVIII w..
Obiekt wrócił do rąk prawosławnych po likwidacji unii na ziemiach zabranych w 1839 (synod połocki). Cerkiew została przebudowana przez Rosjan w latach 1873–1875 w stylu pseudorosyjskim poprzez zmianę zwieńczeń wież, budowę kopuły, zamurowanie otworu w skarpie przy fasadzie i w miejscu szczytu dodanie kokoszników. W 1923 r. polscy konserwatorzy częściowo usunęli rosyjskie zmiany i przywrócili pierwotny wygląd cerkwi. Obiekt pozostawał czynny do 1961, gdy został zamknięty i zaadaptowany na archiwum. Rosyjski Kościół Prawosławny otrzymał świątynię w 1996. Około 2010 r. oryginalne hełmy na wieżach, przebudowano w stylu moskiewskim.
Od 1775 r. do I wojny światowej cerkiew była ośrodkiem kultu słynącej cudami Zamkowej Ikony Matki Bożej. Nazwa odnosiła się do faktu, iż pierwotnie ikona była przechowywana w zniszczonej cerkwi zamku w Nowogródku. Obraz ten wspomina Adam Mickiewicz w autorskim przypisie do "Pana Tadeusza" obok wizerunków M. B. Częstochowskiej czy N. P. Ostrobramskiej w Wilnie. W czasie I wojny światowej cudowne przedstawienie Matki Boskiej zostało w 1915 r. wywiezione prawdopodobnie do Dobrodziejówki w rejonie Czernihowa (Ukraina) i od tego czasu uznawane jest za zaginione.
Cerkiew została wzniesiona w stylu późnogotyckim. W tym stylu utrzymane są zdobiące ściany i absydę ostrołukowe ornamenty. Sobór posiada dwie wieże, w narożnikach wzmacniane skarpami. We wnętrzu budynku przetrwały sklepienia gwiaździste oraz XVII-wieczny nagrobek Litaworów Chreptowiczów, dobroczyńców świątyni.
This article uses material from the Wikipedia Polski article Sobór Świętych Borysa i Gleba w Nowogródku, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). Treść udostępniana na licencji CC BY-SA 4.0, jeśli nie podano inaczej. Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki Polski (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.