Paul Crutzen: Holenderski chemik i meteorolog, noblista
Paul Josef Crutzen (ur.
3 grudnia 1933 w Amsterdamie, zm. 28 stycznia 2021 w Moguncji) – holenderski chemik atmosfery i meteorolog. W 1995 otrzymał Nagrodę Nobla w dziedzinie chemii za pracę nad zmianami ilości ozonu.
 | |
| Państwo działania | |
|---|---|
| Data i miejsce urodzenia | 3 grudnia 1933 |
| Data i miejsce śmierci | 28 stycznia 2021 |
| profesor | |
| Specjalność: chemia, meteorologia | |
| Nagrody | |
Pracował przez wiele lat w amerykańskim Narodowym Centrum Badań Atmosferycznch. Był dyrektorem wydziału chemii atmosfery w Instytucie Maxa Plancka w Moguncji, a od 2006 pracował w Instytucie Oceanografii Scrippsów.
W 1999 był jednym z szefów klimatycznego projektu badawczego Indian Ocean Experiment, prowadzonego na Oceanie Indyjskim.
W 2000 zaproponował, by uznać, że od 200 lat żyjemy w nowej epoce geologicznej: antropocenie. Jako dowód wymienił gwałtowną urbanizację świata, szybkie wyczerpywanie przez człowieka paliw kopalnych gromadzonych przez setki milionów lat, a także zanieczyszczenie środowiska i emisję gazów cieplarnianych.
Nagrody i odznaczenia
Crutzen, razem z Mario J. Moliną i F. Sherwood Rowlandem zostali odznaczeni Nagrodą Nobla w dziedzinie chemii w 1995 "za badania w dziedzinie chemii atmosfery, w szczególności dotyczące powstawania i rozpadu ozonu". Wśród innych wyróżnień Crutzena są m.in.:
- 1976: Outstanding Publication Award, Environmental Research Laboratories, National Oceanic and Atmospheric Administration
- 1984: Rolex-Discover Scientist of the Year
- 1985: Leó Szilárd Award od American Physical Society
- 1986: członkostwo w American Geophysical Union
- 1989: Nagroda Tylera za osiągnięcia w dziedzinie ochrony środowiska
- 1990: członkostwo w Royal Netherlands Academy of Arts and Sciences
- 1995: Global Ozone Award za "wybitny wkład w ochronę warstwy ozonowej" od United Nations Environment Programme.
- 1999: członkostwo w Russian Academy of Sciences.
- 2006: członkostwo w Royal Society (ForMemRS)
- 2017: członek honorowy Royal Netherlands Chemical Society
- 2019: Lomonosov Gold Medal
Przypisy
- ISNI: 0000000109237520
- VIAF: 90722427
- LCCN: n88060471
- GND: 124174256
- NDL: 00665345
- LIBRIS: ljx00vz43q703pc
- BnF: 12418538b
- SUDOC: 033305803
- NKC: xx0259977
- DBNL: crut001
- NTA: 071776621
- BIBSYS: 90669288
- CiNii: DA07471956
- NUKAT: n01721032
- J9U: 987007440474905171
- LNB: 000306715
- KRNLK: KAC2018O6996
- WorldCat: lccn-n88060471
This article uses material from the Wikipedia Polski article Paul Crutzen, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). Treść udostępniana na licencji CC BY-SA 4.0, jeśli nie podano inaczej. Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki Polski (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.