Linia Kolejowa: Droga kolejowa mająca zdefiniowany początek i koniec

Na liniach kolejowych rozmieszczone są punkty eksploatacyjne.

Pierwsze linie kolejowe na świecie wybudowano w latach 1764–1825, zależnie od źródeł w USA lub w Wielkiej Brytanii (z Darlington do Stockton).

Linia kolejowa dzieli się na mniejsze elementy:

• odcinki,
• szlaki,
• odstępy.

 

Schematyczny podział linii; litery alfabetu symbolizują nazwy stacji i posterunków

 

Każda linia kolejowa posiada własne: numer, nazwę oraz kilometraż, na ogół w formie betonowych słupków hektometrowych.

Zadaniem kilometrowania jest określenie usytuowania istniejących budowli i urządzeń kolejowych względem położenia hektometrów. Początek, kierunek i koniec kilometrowania dla linii kolejowych ustala zarządca infrastruktury.

Parametry techniczno-eksploatacyjne linii kolejowej to ustalone przez zarząd kolei dla danej linii parametry określające:

• maksymalną dopuszczalną prędkość eksploatacyjną pojazdów kolejowych,
• maksymalne dopuszczalne naciski na tor kolejowy,
• obciążenie przewozami wyrażone w gigagramach brutto na rok [Gg/rok] lub teragramach brutto na rok [Tg/rok] oraz
• skrajnię budowli.

Długość linii kolejowych eksploatowanych to suma długości budowlanych czynnych linii kolejowych normalnotorowych, wąskotorowych i szerokotorowych, mierzona na liniach jednotorowych wzdłuż osi toru, a na liniach wielotorowych wzdłuż osi najdłuższego toru.

Najdłuższą linią kolejową jest położona w Rosji linia transsyberyjska o całkowitej długości 9288 km, natomiast najwyżej położoną – chińska linia tybetańska o najwyższym punkcie na wysokości 5072 m n.p.m.

Linie kolejowe powinny być wyposażone w:

• stałe sygnalizatory torowe (semafory i tarcze) ustawiane lub zawieszane przy torze kolejowym, informujące obsługę pojazdu kolejowego o dopuszczalnej prędkości, jaka obowiązuje na odcinku za sygnalizatorem torowym; na liniach kolejowych przystosowanych do dużej prędkości sygnalizacja torowa może być zastąpiona sygnalizacją kabinową w pojeździe kolejowym,
• znaki i sygnały drogowe widoczne w każdych warunkach atmosferycznych, informujące o kilometrażu, pochyleniu podłużnym i innych parametrach toru oraz oznaczające miejsca, na których obowiązuje inna prędkość niż ustalona parametrami eksploatacyjnymi dla danej linii,
• urządzenia łączności pomiędzy posterunkami ruchu.

Podstawowym elementem linii kolejowej jest droga kolejowa.

Wyposażenie techniczne linii kolejowej obejmuje konstrukcyjne elementy nawierzchni, podtorze, obiekty inżynieryjne oraz w szczególności następujące budowle i urządzenia:

• systemu sterowania ruchem kolejowym,
• związane z obsługą przewozu osób i rzeczy,
• zaplecza technicznego taboru kolejowego,
• zasilania elektrotrakcyjnego,
• telekomunikacyjne,
• zasilania elektroenergetycznego,
• sieci technicznych,
• związane ze skrzyżowaniem z drogami publicznymi w jednym poziomie,
• związane z osłoną antyawaryjną.

Możliwości eksploatacyjno-ruchowe danej linii kolejowej lub jej części (odcinka linii) do wykonywania na niej przejazdów pociągów w danym czasie określane są jako całkowita zdolność przepustowa. Wskazuje ona największą liczbę pociągów lub par pociągów, które mogą przejechać po danym fragmencie linii kolejowej (odcinku, szlaku) w ciągu określonego czasu, zazwyczaj doby lub godziny szczytowego natężenia przewozów. Zdolność przepustowa zależy od parametrów technicznych linii kolejowej, takich jak: dopuszczalna prędkość maksymalna, liczba i długość odcinków o ograniczonej prędkości, liczba torów szlakowych, rodzaj urządzeń sterowania ruchem pociągów, układy torowe na stacjach, struktura rodzajowa pociągów wykorzystujących daną linię kolejową oraz parametry ich ruchu.

Linie kolejowe klasyfikowane mogą być według ich właściwości, parametrów technicznych lub funkcji gospodarczych i społecznych:

• szerokość toru:
  • normalnotorowe (o rozstawie szyn między wewnętrznymi krawędziami toków szynowych 1435 mm),
  • szerokotorowe (o szerokości większej niż 1435 mm, np. 1520 mm – Rosja, Ukraina, Białoruś, i inne kraje WNP, 1600 mm – Irlandia lub 1676 mm – Hiszpania, Portugalia),
  • wąskotorowe (o szerokości mniejszej niż 1435 mm, np. 1067 mm, 1000 mm, 785 mm, 750 mm i 600 mm);
• liczba torów: jednotorowe, dwutorowe;
• rodzaj trakcji: zelektryfikowane i niezelektryfikowane;
• ukształtowanie terenu:
  • nizinne (o pochyleniach podłużnych linii od 5 do 10‰ i promieniach łuków w granicach od 500 do 2000 m),
  • podgórskie (o pochyleniach podłużnych linii od 10 do 15‰ i promieniach łuków w granicach od 300 do 1500 m),
  • górskie (o pochyleniach podłużnych linii do 30‰ i z promieniami łuków w granicach od 300 do 800 m);
• położenie w stosunku do powierzchni terenu:
  • naziemne, nadziemne, podziemne.

Osobny artykuł: Linie kolejowe w Polsce.

Zobacz multimedia związane z tematem: Linia kolejowa

Zobacz hasło linia kolejowa w Wikisłowniku

• łącznica
• tor łączący

• Włodzimierz Rydzkowski: Transport. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2000. ISBN 83-01-13180-2.brak strony w książce
• Jerzy Godwod: Zarys kolejnictwa. Warszawa: Wydawnictwa Komunikacji i Łączności, 1986. ISBN 83-206-0632-2.brak strony w książce