Krzyż Jerzego (ang.
„GC” lub „G.C.”) – najwyższe cywilne odznaczenie państwowe Zjednoczonego Królestwa, nadawane za czyny najwybitniejszej odwagi. Drugie odznaczenie w hierarchii odznaczeń brytyjskich, bezpośrednio po Krzyżu Wiktorii, którego jest cywilnym odpowiednikiem. Krzyż może być nadany wielokrotnie, a także pośmiertnie.
Awers | |
Baretka pojedynczego nadania | |
Baretka dwukrotnego nadania | |
Ustanowiono | |
---|---|
Kruszec | srebro |
Wydano | 405 nadań indywidualnych |
Powyżej | |
Poniżej | |
Powiązane |
Został ustanowiony przez króla Jerzego VI (ang. George VI) 24 września 1940. Nadawany jest za akty największego bohaterstwa lub najbardziej wyróżniającej się odwagi w warunkach skrajnego niebezpieczeństwa (ang: act of the greatest heroism or of the most conspicuous courage in circumstances of extreme danger).
Krzyż Jerzego jest wykonany ze srebra i zbudowany na podstawie krzyża równoramiennego. Wewnątrz krzyża znajduje się okrąg z wizerunkiem św. Jerzego na koniu walczącego ze smokiem, otoczonym napisem: „FOR GALLANTRY” (ang. „ZA DZIELNOŚĆ”). Wokół okręgu z napisem, na łączeniu ramion, umieszczone są cztery litery "G" z wpisanymi w nie cyframi "VI" będące inicjałami króla Jerzego VI. Na odwrocie krzyża znajdują się imię i nazwisko odznaczonego oraz data nadania odznaczenia. Krzyż jest zawieszony na ciemnobłękitnej wstążce, przy nadaniach dla kobiet upiętej w kokardę. Kolejne nadanie odznaczenia jest oznaczane poprzez nałożenie na wstążkę srebrnego okucia – belki.
Baretka jest ciemnobłękitna z nałożoną miniaturką krzyża. Kolejne nadanie odznaczenia jest na baretce oznaczane, poprzez umieszczenie na niej dodatkowej miniaturki. Nikt do tej pory nie został dwukrotnie odznaczony Krzyżem Jerzego.
Krzyż Jerzego bywa w języku polskim nazywany mylnie Krzyżem św. Jerzego. Krzyż św. Jerzego jest odznaczeniem rosyjskim, znajduje się również na fladze Gruzji.
Do końca 2014 roku krzyż nadano 405 osobom, w tym czterem kobietom, z czego trzy (Odette Sansom, Violette Szabo i Noor Inayat Khan) były agentkami Special Operations Executive służącymi podczas II wojny światowej.
Najmłodszym odznaczonym został 15-letni górnik John Bamford w 1952, a najstarszym był 57-letni maszynista John Axon, odznaczony w 1957.
Najbardziej znanym nadaniem Krzyża Jerzego jest odznaczenie nim mieszkańców Malty za odwagę w czasie II wojny światowej (obrona Malty). Jego wizerunek znajduje się na fladze Malty. Jest to też jeden z trzech przypadków zbiorowego nadania krzyża, drugim jest przyznanie go Royal Ulster Constabulary (Królewskiej Policji Ulsteru) w 1999 roku. Trzeci miał miejsce w 2021 roku, odznaczeni zostali pracownicy Narodowej Służby Zdrowia Wielkiej Brytanii.
Po zniesieniu i zakończeniu nadawania Medalu Imperium za Dzielność (E.G.M.) w 1940, Medalu Alberta (A.M.) w 1971 i Medalu Edwarda (E.M.) także w 1971, żyjący odznaczeni tymi medalami mieli prawo do ich wymiany na Krzyż Jerzego.
This article uses material from the Wikipedia Polski article Krzyż Jerzego, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). Treść udostępniana na licencji CC BY-SA 4.0, jeśli nie podano inaczej. Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki Polski (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.