K-Pop: Podgatunek popu z Korei Południowej

Gatunek ten pojawił się wraz z jedną z pierwszych grup K-popowych, Seo Taiji and Boys, która powstała w roku 1992. Ich eksperymenty z różnymi stylami muzyki „przekształciły scenę muzyczną Korei”. W rezultacie włączanie zagranicznych elementów muzycznych stało się powszechną praktyką wśród artystów K-popowych.

Według autora amerykańskiego magazynu muzycznego „Rolling Stone” K-pop to mieszanka modnej zachodniej muzyki i wysokoenergetycznego japońskiego popu, która przyciąga słuchaczy za pomocą powtarzalnych chwytliwych zwrotów, czasami w języku angielskim. K-pop to połączenie zarówno śpiewu, jak i rapu oraz przywiązanie dużej wagi do części wizualnej występu oraz efektów scenicznych.

K-pop to nie tylko muzyka: stał się subkulturą, która jest popularna wśród młodzieży całego świata. Dzięki internetowi i dostępności treści cyfrowych, zyskał szeroką publiczność.

Treści audiowizualne

Chociaż K-pop ogólnie odnosi się do południowokoreańskiej muzyki popularnej, niektórzy uważają go za wszechogarniający gatunek, prezentujący szerokie spektrum elementów muzycznych i wizualnych. Francuski Institut national de l'audiovisuel definiuje K-pop jako „połączenie muzyki syntezowanej, dokładnych układów tanecznych i modnych, kolorowych strojów”.

Gatunek hybrydowy i wartości ponadnarodowe

K-pop to produkt kulturalny, który wyróżnia „wartości, tożsamość i znaczenia, które wykraczają poza ich wartość ściśle komercyjną”. Charakteryzuje się mieszanką współczesnych zachodnich brzmień i wpływów afroamerykańskich (w tym brzmienia hip-hopu, R&B, jazzu, black popu, soulu, funku, techno, disco, house i Afro-popu) z koreańskim aspektem wykonania (m.in. zsynchronizowane ruchy taneczne, zmiany formacji i choreografia polegająca na chwytliwych i powtarzających się ruchach). Dla niektórych za sukces K-popu odpowiedzialne są jego ponadnarodowe wartości. Eun-Yoyng Jung z Uniwersytetu Kalifornijskiego w San Diego powiedziała, że „współczesna koreańska popkultura opiera się na (...) ponadnarodowych wpływach (...) zachodzących poza granice państwowe i instytucjonalne”. Niektóre przykłady ponadnarodowych wartości typowe dla K-popu, które mogą spodobać się osobom z różnych środowisk etnicznych, narodowych i religijnych, obejmują poświęcenie się wysokiej jakości produkcji i prezentacji idoli, a także etykę pracy i uprzejmą postawę społeczną.

Marketing

Wiele agencji prezentuje odbiorcom nowe grupy idoli poprzez „debiutancką prezentację” (ang. debut showcase), na którą składa się promowanie online i w programach telewizyjnych, a nie za pomocą radia. Zespoły otrzymują nazwę i „koncept” – rodzaj wizualnego i muzycznego tematu, który grupy idoli wykorzystują podczas swojego debiutu lub comebacku. Koncepcje mogą się zmieniać między debiutem a comebackami, można je również podzielić na ogólne i tematyczne. Nowe grupy idoli często debiutują z koncepcją dobrze znaną na rynku, która zapewni udany debiut. Czasami powstają unity lub podgrupy tworzone spośród istniejących członków danego zespołu. Dwie przykładowe podgrupy to Super Junior-K.R.Y., w skład której wchodzą członkowie Super Junior: Kyuhyun, Ryeowook i Yesung, oraz Super Junior-M, która stała się jedną z najlepiej sprzedających się podgrup K-popowych w Chinach.

Na marketing internetowy składają się teledyski publikowane w serwisie YouTube w celu dotarcia do odbiorców na całym świecie. Przed publikacją docelowego filmu grupa publikuje zapowiadające go zdjęcia i zwiastuny wideo. Cykle promocyjne kolejnych singli nazywane są comebackami (kor. 컴백 keombaek), nawet jeśli dany muzyk lub grupa nie zawiesiła swojej aktywności.

Choreografia

Taniec jest integralną częścią K-popu. Łącząc wielu wokalistów, zmieniają oni często swoje pozycje podczas śpiewania i tańca, wykonując szybkie zsynchronizowane ruchy, co jest znane jako „zmiany formacji” (kor. 자리바꿈 Jaribaggum). Choreografia K-popowa (kor. 안무 Anmu) charakteryzuje się tzw. „choreografią punktową” (kor. 포인트 안무 Pointeu anmu, ang. „point dance”) – w odniesieniu do układu składającego się z powtarzających się ruchów podczas hooków, wpasowanych w tekst piosenki. „Sorry Sorry” grupy Super Junior i „Abracadabra” zespołu Brown Eyed Girls to przykłady piosenek z ikoniczną choreografią punktową. Choreografia tańca do piosenki wymaga od twórców uwzględnienia tempa utworu. Według Ellen Kim, tancerki i choreografki z Los Angeles, należy również wziąć pod uwagę zdolność fana do wykonania tych samych kroków. W konsekwencji choreografowie K-popowi muszą upraszczać ruchy.

Aby odnieść sukces w branży rozrywkowej i dobrze tańczyć, idole przechodzą intensywne szkolenia i przygotowania. Ośrodki szkoleniowe, takie jak Def Dance Skool w Seulu, rozwijają umiejętności taneczne młodzieży, aby dać im szansę na zostanie idolem. Jedną z rzeczy, na której skupia się najwięcej w szkołach tańca, jest trening fizyczny, gdyż większość planu zajęć ucznia stanowią zajęcia z tańca i ćwiczenia. Agencje rozrywkowe są bardzo selektywne, więc niewielu zdobywa sławę. Uczniowie w szkole muszą poświęcić się opanowaniu tańca, aby przygotować się do energicznych układów wykonywanych przez grupy K-popowe. Po podpisaniu kontraktu z agencją nie przerywa się treningu. W firmach znajdują się znacznie większe ośrodki szkoleniowe dla wybranych przez siebie artystów.

Wsparcie rządowe

 

Rząd Korei Południowej uznał korzyści dla sektora eksportowego kraju wynikające z koreańskiej fali (w 2011 roku szacowano, że wzrost eksportu kultury koreańskiej o 100USD przyczynił się do wzrostu eksportu innych towarów konsumpcyjnych, w tym żywności, ubrań, kosmetyków i produktów IT o 412USD), dlatego też dopłacał do niektórych przedsięwzięć. Rządowe inicjatywy na rzecz zwiększenia popularności K-popu są w większości podejmowane przez Ministerstwo Kultury, Sportu i Turystyki, które jest odpowiedzialne za ustanowienie na całym świecie Centrów Kultury Koreańskiej (m.in. w Warszawie). Ambasady i konsulaty południowokoreańskie także organizowały koncerty K-popowe poza granicami kraju, a Ministerstwo Spraw Zagranicznych regularnie zaprasza zagranicznych fanów K-popu na coroczny festiwal K-Pop World Festival w Korei Południowej.

Oprócz czerpania korzyści ekonomicznych z popularności K-popu, rząd Korei Południowej wykorzystuje jego wpływ na dyplomację. W dobie masowej komunikacji soft power (dążenie do celu poprzez przekonanie interesariuszy za pomocą atrakcyjności własnej kultury, czy ideałów) jest uważane za bardziej skuteczną i pragmatyczną taktykę dyplomatyczną niż tradycyjna strategia hard power (uzyskiwanie tego, czego się chce od interesariuszy poprzez bezpośrednie zastraszanie). Dyplomacja kulturowa poprzez K-pop jest formą soft power.

Agencje

K-pop dał początek całemu przemysłowi muzycznemu obejmując wytwórnie muzyczne, spółki zarządzania imprezami, dystrybutorów muzyki i innych dostawców towarów i usług. Trzy największe firmy w zakresie sprzedaży i przychodów to: S.M. Entertainment, YG Entertainment i JYP Entertainment, często określane są jako „Wielka Trójka”. Wytwórnie te funkcjonują również jako przedstawiciele swoich artystów. Są one odpowiedzialne za rekrutację, finansowanie, szkolenia i marketing nowych artystów, a także zarządzanie ich działalnością muzyczną i public relations. Obecnie agencją o największym udziale na rynku jest S.M. Entertainment. W 2011 roku „Wielka Trójka”, razem ze Star J Entertainment, AM Entertainment oraz KeyEast, założyli wspólną spółkę zarządzającą – United Asia Management.

System stażystów

Zgodnie ze zwyczajem w nowoczesnym K-popie, stażyści (kor. 연습생 yeonseupsaeng) przechodzą przez rygorystyczny system szkolenia przez nieokreślony czas przed debiutem. Metoda ta została spopularyzowana przez Lee Soo-mana, założyciela S.M. Entertainment, jako część koncepcji nazwanej „technologią kultury” (kor. 문화콘텐츠기술). „The Verge” opisało to jako „ekstremalny” system zarządzania artystami. Według CEO południowo-wschodnioazjatyckiego oddziału Universal Music, koreański system stażystów jest unikalny w skali światowej.

Listy przebojów

Główne listy przebojów w Korei Południowej to Korea K-Pop Hot 100 oraz Gaon Chart. Wraz ze wzrostem popularności K-popu utwory notowane na zagranicznych listach muzycznych m.in. Oricon Chart w Japonii i Hot 100 w Stanach Zjednoczonych. W maju 2014 roku zespół EXO-K został trzecim K-popowym artystą, którego muzyka znalazła się na liście Billboard 200; innymi zespołami odnotowanymi w owym roku na liście były Girls’ Generation z „Mr.Mr.” na 100. pozycji oraz 2NE1 z „Crush” na 60. pozycji. W październiku 2016 roku album BTS, Wings, stał się pierwszym koreańskim albumem, który znalazł się na liście UK Albums Chart, osiągając pozycję 62. pozycję. W lutym 2017 roku czwarty album BTS, You Never Walk Alone, uplasował się na 61. pozycji listy Billboard 200, dzięki czemu zespół został pierwszym koreańskim artystą z czterema płytami zanotowanymi na tej liście. W maju 2018 roku album Love Yourself: Tear, jako pierwszy koreański album, uplasował się na 1. pozycji listy Billboard 200.

Telewizja

Koreański przemysł muzyczny zapoczątkował wiele pokrewnych programów telewizyjnych w tym talent shows, takie jak Superstar K i K-pop Star, konkursy dla raperów: Show Me The Money, Unpretty Rapstar oraz wiele programów „survivalowych”, których celem było wybranie stażystów mających utworzyć nową grupę idoli. Przykładem takich programów są:

• MyDOL wytwórni Jellyfish Entertainment, który utworzył boysband VIXX;
• WIN: Who Is Next wytwórni YG Entertainment, który utworzył grupę WINNER i MIX&MATCH, który utworzył grupę iKON;
• SIXTEEN wytwórni JYP Entertainment, który utworzył girlsband Twice;
• NO. MERCY wytwórni Starship Entertainment, który utworzył boysband Monsta X;
• Seria Produce 101 koreańskiej stacji telewizyjnej Mnet, w wyniku której powstały girlsbandy I.O.I, IZ*ONE oraz boysbandy Wanna One, X1;
• Pentagon Maker wytwórni Cube Entertainment, który utworzył boysband Pentagon;
• Finding Momoland firmy Duble Kick Entertainment, podczas którego utworzono Momoland;
• Idol School koreańskiej stacji telewizyjnej Mnet, z którego wywodzi się girlsband fromis_9.

Programy muzyczne

• The Show – wtorki na SBS MTV
• Show Champion – środy na MBC M
• M Countdown – czwartki na Mnet
• Simply K-pop – piątki na Arirang TV
• Music Bank – piątki na KBS2
• Show! Music Core – soboty na MBC
• Inkigayo – niedziele na SBS

Specyficzne wyrażenia

Artyści K-popowi często określani są jako idole lub grupy idoli. Zazwyczaj każdy zespół posiada lidera, a najmłodszy członek grupy nazywany jest maknae (kor. 막내, dosł. najmłodszy). Popularnemu wykorzystaniu tego terminu przyczynił się boysband SS501, gdy rozszerzyli swoją działalność poza Koreę w 2007 roku promując w Japonii. Jego japoński zapis „マンネ” był często używany do nazwania najmłodszego członka grupy Kim Hyung-juna w celu odróżnienia go od lidera zespołu o podobnym imieniu, Kim Hyun-joong, których imiona w języku japońskim zapisywane są jednakowo.

Fankluby

 

 

Fankluby odgrywają bardzo ważną rolę w K-popie, działają w odmienny sposób i mają inne znaczenie niż na Zachodzie. Grupy K-popowe mają zwykle dedykowane fankluby o wspólnej nazwie, a czasami także przypisanym kolorem (fani Girls’ Generation to SONE, ich kolor to „pastelowy róż”; fani Super Junior to ELF, ich kolor to „szafirowy niebieski”). Kolor ma duże znaczenie, ponieważ symbolizuje danego artystę i pokazuje wsparcie fanów dla tego artysty, zwłaszcza na koncertach, na których spotykają się różne fankluby. Niektóre z bardziej popularnych grup mają spersonalizowane „lightsticki”, które fani używają podczas ich koncertów (np. lightstick Big Bangu jest żółty i ma kształt korony).

Wielu fanów z Korei podróżuje za granicę, aby zobaczyć swoich idoli podczas tournée, a turyści z Japonii i Chin często odwiedzają Koreę, aby zobaczyć artystów podczas koncertów. W 2012 roku ponad 7000 fanów z Japonii przyleciało do Seulu na koncert JYJ, a podczas koncertu tej grupy w Barcelonie w 2011 roku fani z różnych zakątków świata obozowali w nocy, aby uzyskać wejściówkę. Badanie przeprowadzone w 2011 roku przez Korean Culture and Information Service poinformowało, że do fanklubów Hallyu należało ponad 3 miliony aktywnych członków.

Fankluby czasami uczestniczą w imprezach charytatywnych, jako forma wsparcia swoich idoli, kupując worki z ryżem (kor. 쌀 기부 Ssal gibu, pl. „darowizna ryżu”). Popularne wśród fanów jest też wysyłanie ryżu z dołączoną wiadomością na koncerty lub wywiady prasowe artysty. Worki są następnie przekazywane potrzebującym. Według „Time”, na jednym z koncertów Big Bangu otrzymano 12,7 ton ryżu pochodzącego z 50 fanklubów z całego świata. W Korei istnieją firmy zajmujące się wysyłką ryżu od rolników do miejsc eventów.

Unikalną cechą fandomu K-popowego jest „fan chant”. Kiedy zespół wydaje nową piosenkę, skandowanie, zwykle składające się z imion członków grupy, jest wykonywane przez publiczność na koncercie podczas nieśpiewanych części piosenki.

Zobacz multimedia związane z tematem: K-pop

Zobacz hasło K-pop w Wikisłowniku

• Trot
• Koreańska fala