Krytyk Jerzy Adamski: Polski krytyk literacki i teatralny, pisarz, tłumacz

23 stycznia 1922 w Gdańsku, zm. 18 listopada 2001 w Warszawie) – polski krytyk literacki i teatralny, także tłumacz literatury włoskiej i francuskiej, eseista, pisarz, pedagog oraz pracownik naukowy. Członek Klubu Krytyki Teatralnej. Recenzent m.in. „Kultury” i „Expressu Wieczornego”.

Jerzy Adamski

Data i miejsce urodzenia	23 stycznia 1922 Gdańsk
Data i miejsce śmierci	18 listopada 2001 Warszawa
Alma Mater	Uniwersytet Warszawski
Dziedzina sztuki	literatura
Ważne dzieła
Historia literatury francuskiej. Zarys
Odznaczenia

Przed wojną był harcerzem 17 Warszawskiej Drużyny Harcerskiej na warszawskiej Pradze. W czasie wojny był sekcyjnym w praskich Grupach Szturmowych Szarych Szeregów. Działał jako żołnierz Armii Krajowej. Brał udział w powstaniu warszawskim, był dowódcą 111 plutonu w Zgrupowaniu „Krybar”. Następnie trafił do niewoli w stalagu.

W 1941 zdał maturę, w 1949 ukończył studia na Uniwersytecie Warszawskim, gdzie uzyskał tytuł magistra filologii romańskiej. Następnie prowadził działalność pedagogiczną – na Uniwersytetach Wrocławskim i Warszawskim oraz w Państwowej Wyższej Szkole Teatralnej w Łodzi. Później, w latach 1961–1989, był wykładowcą w Państwowej Wyższej Szkole Teatralnej w Warszawie, a w latach 1966–1970 – prorektorem tej uczelni.

W okresie PRL był członkiem PZPR. W latach 1984–1989 był zatrudniony jako samodzielny pracownik naukowy w Akademii Nauk Społecznych przy KC PZPR.

Krytyką literacką zajął się w roku 1946 na łamach prasy literackiej. W roku 1952 został członkiem zespołu redakcyjnego tygodnika „Przegląd Kulturalny”, na stanowisku tym pracował do 1961. Udzielał się też jako krytyk teatralny w rozmaitych gazetach i czasopismach.

W 1962 uzyskał stopień doktora nauk humanistycznych.

Odbył też studia za granicą (Rzym, Londyn, Paryż)^{[potrzebny przypis]}.

Współpracował też z wieloma polskimi teatrami jako tłumacz, autor adaptacji oraz konsultant dramaturgiczny. Brał udział w przygotowywaniu inscenizacji m.in.: Adama Hanuszkiewicza, Romana Kłosowskiego, Jerzego Rakowieckiego, Olgi Koszutskiej, Augsta Kowalczyka, Stefanii Domańskiej, Mieczysława Górkiewicza. W 1988 wystąpił w spektaklu Teatru Telewizji Samobójca w reżyserii Kazimierza Kutza.

Pochowany na cmentarzu Powązki Wojskowe w Warszawie (kwatera A3 tuje-2-6).

Zbiory szkiców i esejów

• Dramat i scena francuska wieku Oświecenia (Zarys historii teatru starożytnego i zachodnio-europejskiego, z. 9 – Państwowy Instytut Sztuki, 1953)
• Świat wolteriański (Szkice literackie – Spółdzielnia Wydawnicza Czytelnik, 1957)
• Poszukiwanie ideału kultury (Szkice – Wydawnictwo Literackie, 1964)
• Modele miłości i wzory człowieczeństwa. Szkice z literatury włoskiej (1974)
• Teatr z bliska – pamiętnik teatralny z lat 1971–1981 (1981)
• Dno oka (1984)
• Obrona teatru dramatycznego (1986)
• Amen (1989)
• Katastrofa kultury (1989)
• Samopoczucie kulturalne Polaków (1990)
• Szkice wytworne, czyli Tematy konwersacji salonowej (1990)
• Inteligencja bez maski: paradoksy inteligenckiej mentalności (1997)
• Świat jako niespełnienie albo Samobójstwo Don Juana (2000)

Inne

• podręcznik Historia literatury francuskiej. Zarys (Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1966)
• powieść Uciekinier (pośm., 2002)

• 1972 – nagroda Komitetu ds. PRiTV za wybitnie interesujące audycje radiowe z cyklu Lektury, lektury (nagroda otrzymana wraz z Jerzym Pytlakowskim)
• 1980 – nagroda przewodniczącego Komitetu ds. Radia i Telewizji
• 1996 – odznaka „Zasłużony Działacz Kultury”
• 1997 – Krzyż Komandorski z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski

• Encyklopedia multimedialna PWN – Teatr i film, 2000.
• TomaszT. Miłkowski TomaszT., Jerzy Adamski, czyli Teatr się rozmnaża [online] [dostęp 2008-08-29] .

• Jerzy Adamski, [w:] Encyklopedia teatru polskiego (osoby). [dostęp 2021-04-10] .
• Jerzy Adamski w bazie filmpolski.pl
• Jerzy Adamski w bazie Filmweb