Jan Hanusz (ur.
13 czerwca 1858 w Kołodziejówce, zm. 26 lipca 1887 w Paryżu) – językoznawca polski, zasłużony dla poznania języków indoeuropejskich.
Uczył się w C. K. Gimnazjum w Stanisławowie, gdzie w 1877 ukończył z wynikiem celującym VIII klasę i zdał chlubnie egzamin dojrzałości (w jego klasie byli m.in. Franciszek Majchrowicz, Józef Wiczkowski, Karol Zaleski). W tym samym roku rozpoczął studia na Uniwersytecie Jagiellońskim w zakresie filologii słowiańskiej (u prof. Lucjana Malinowskiego) i klasycznej (u prof. Kazimierza Morawskiego). Po ukończeniu studiów (1881) wyjechał zgodnie z ówczesnym obyczajem uzupełniać wiedzę za granicą. Już w 1882 obronił w Lipsku pracę doktorską o akcencie rzeczowników białoruskich, napisaną pod kierunkiem prof. Augusta Leskiena. Następnie przez kilka miesięcy studiował sanskryt w Berlinie. Do Krakowa powrócił w 1883 i w tym samym też roku został tu wybrany na członka Komisji Językoznawstwa Akademii Umiejętności.
Profesorowie UJ doceniając talent i pracowitość Jana Hanusza widzieli w nim w przyszłości głowę planowanej katedry językoznawstwa indoeuropejskiego. Toteż Hanusz łatwo uzyskał ich wsparcie na wyjazd latem 1884 do Wiednia, gdzie dokształcał się z sanskrytologii, a w końcu tegoż roku uzyskał tam habilitację na podstawie pracy o deklinacji staroindyjskiej.
W 1885 podjął Hanusz na Uniwersytecie Wiedeńskim (jako docent prywatny, tzn. bez wynagrodzenia) wykłady z języka litewskiego i z języków celtyckich. Równocześnie uczył się ormiańskiego, a wiedzę tę wykorzystał do napisania 2-tomowej pracy O języku Ormian polskich (Kraków 1885, 1888), która miała się stać bodaj najbardziej znaną jego rozprawą.
Mimo wielokrotnych pism i wielu starań profesorów krakowskich o uzyskanie dla Hanusza stanowiska profesora UJ sprawa przeciągała się w ministerstwie przez kilka lat. W tym czasie Hanusz pracował na Uniwersytecie Wiedeńskim, a wakacje wykorzystywał na badania terenowe nad dialektem czakawskim oraz językiem albańskim i greckim (częściowo fundowane zresztą przez Akademię Umiejętności).
Dla lepszego poznania języków celtyckich Hanusz przybył w 1887 do Paryża, gdzie mógł korzystać z bogatych zbiorów bibliotecznych. Myślał też o zorganizowaniu badań terenowych w Walii. Niestety, w tym czasie wybuchła w Paryżu epidemia tyfusu. Zapadł nań i Hanusz. Zmarł po zaledwie 6 tygodniach pobytu w Paryżu. Pochowany jest we Francji.
This article uses material from the Wikipedia Polski article Jan Hanusz, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). Treść udostępniana na licencji CC BY-SA 4.0, jeśli nie podano inaczej. Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki Polski (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.