Jan Czermiński (ur.
15 października 1923 w Osielsku, zm. 2 marca 1976 w Warszawie) – polski geolog i petrograf, specjalista geologii złóż surowców mineralnych, a zwłaszcza złóż siarki, oraz geologii gospodarczej.
Państwo działania | |
---|---|
Data i miejsce urodzenia | |
Data i miejsce śmierci | |
profesor nauk geologicznych | |
Specjalność: petrografia | |
Alma Mater | |
Doktorat | 1959 |
Habilitacja | 1963 |
Profesura | |
Nauczyciel akademicki | |
Uczelnia | |
Okres zatrudn. | 1950–1976 |
Odznaczenia | |
W Osielsku skończył szkołę podstawową. Do liceum chodził w Bydgoszczy. Naukę przerwała wojna. Podczas okupacji pracował jako robotnik, a później jako przyuczony tokarz.
Po zdaniu matury w 1946, rozpoczął studia geologiczne na Uniwersytecie Poznańskim pod kierunkiem Kazimierza Smulikowskiego. Równolegle ze studiami pełnił funkcję młodszego asystenta. W 1949 wraz z całą grupą profesorów i studentów geologii przeniósł się na Uniwersytet Warszawski. Tam pod kierunkiem Jana Samsonowicza podjął badania utworów górnej jury na krańcach Jury Krakowsko-Wieluńskiej, w okolicy Opatówka. Za pracę tę otrzymał w 1951 stopień magistra geologii.
Jeszcze przed ukończeniem studiów podjął pracę w Państwowym Instytucie Geologicznym, w zespole dyrektora Instytutu, Jana Czarnockiego. Badał m.in. złoża kwarcytów kambryjskich na Górze Wiśniówce oraz kwarcytów dolnodewońskich na Górze Barczy.
W 1952 skierowano go na studia aspiranckie w Leningradzie. Był aspirantem w Katedrze Petrografii Uniwersytetu Leningradzkiego, a następnie w Leningradzkim Instytucie Górniczym. Po powrocie do kraju w 1954 kontynuował studia doktoranckie u Jana Samsonowicza. W 1959 uzyskał na Uniwersytecie Warszawskim stopień doktora nauk przyrodniczych na podstawie monograficznego opracowania petrograficznego utworów węglanowych dewonu środkowego i górnego południowej części Gór Świętokrzyskich. W 1963 otrzymał tytuł samodzielnego pracownika naukowego, a w 1974 – profesora nadzwyczajnego nauk przyrodniczych.
W Instytucie Geologicznym zorganizował pracownię petrografii. W 1955 objął kierownictwo Zakładu Podstawowych Badań Geologicznych; w czerwcu 1956 został Zastępcą Dyrektora IG, którą to funkcję sprawował do sierpnia 1975, kiedy powołano go na stanowisko Dyrektora Instytutu.
Poza Instytutem Geologicznym, od 1954 wykładał na wyższych uczelniach. W latach 1954–1961 prowadził wykłady z geologii złóż surowców mineralnych na Wydziale Geologii Uniwersytetu Warszawskiego. Od 1965 przez 12 lat wykładał geologię historyczną i regionalną, a także okresowo geologię złóż surowców mineralnych w Instytucie Geografii Uniwersytetu Łódzkiego.
Dużo wysiłku poświęcał pracy redakcyjnej. Do 1963 był współredaktorem Kwartalnika Geologicznego, a następnie przez 13 lat jego redaktorem naczelnym. W latach 1965–1971 był redaktorem naczelnym wydawnictwa Sekcji Geologii Stowarzyszenia Inżynierów i Techników Górnictwa Poradnik pracownika Służby Geologicznej. Przetłumaczył też z języka rosyjskiego podręcznik M. J. Iciksona Opróbowanie szlichowe przy wykonywaniu zdjęcia geologicznego oraz przeglądowych prac poszukiwawczych (1955) oraz A.C. Arlekina Podstawy hydrochemii (1956).
Uczestniczył w pracach licznych komisji i komitetów. Między innymi był przez kilka lat członkiem Komitetu Nagród Państwowych, sekretarzem Komitetu Nauk Geologicznych Polskiej Akademii Nauk oraz członkiem Zarządu Głównego Polskiego Towarzystwa Geologicznego. Uczestniczył w wielu zjazdach naukowych w kraju i za granicą i pięciokrotnie uczestniczył w międzynarodowych kongresach geologicznych. W latach 1964–1965 był konsultantem Polskiej Ekspedycji Geologicznej w Mongolii. Za swoje zasługi został odznaczony Krzyżem Oficerskim i Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski, Srebrnym Krzyżem Zasługi, Medalem XXX-lecia PRL i Odznaką 1000-lecia Państwa Polskiego.
Po obronie pracy doktorskiej Jan Czermiński zaczął się zajmować genezą złóż siarki w Polsce. Między innymi zwrócił uwagę na udział mikroorganizmów w procesie powstawania złóż siarki w zapadlisku przedkarpackim, wskazując na struktury rudy siarkowej świadczące o wytrącaniu się siarki rodzimej w wyniku działalności bakterii.
Pod koniec lat 1950. prowadził szczegółowe badania zjawisk krasowych w dewońskich skałach węglanowych i ich związku z tektoniką w Górach Świętokrzyskich. Badał też procesy sylifikacji wapieni w strefie wietrzenia i występowanie bentonitów w dolomitach eiflu.
Zajmował się następnie ilościowym ujęciem występowania skał osadowych w Polsce, wskazując na cykliczność sedymentacji w zależności od rozwoju tektonicznego obszaru, a także ewolucją chemizmu skał osadowych w Polsce w oparciu o wyliczenia częstości występowania poszczególnych pierwiastków głównych w tych skałach.
Jego dorobek naukowy obejmuje 54 publikacje oraz około 40 projektów badań, sprawozdań i archiwalnych opracowań dokumentacyjnych. Pochowany na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach w Warszawie (kwatera 39A-3-6).
This article uses material from the Wikipedia Polski article Jan Czermiński, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). Treść udostępniana na licencji CC BY-SA 4.0, jeśli nie podano inaczej. Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki Polski (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.