Język Malajski Betawi: Język

Melayu Betawi, Melayu Jakarte

Obszar	Dżakarta (Indonezja)
Liczba mówiących	5 mln (2000)
Pismo/alfabet	łacińskie
Klasyfikacja genetyczna
bliżej nieustalona, kreolski na bazie malajskiego lub jeden z języków (dialektów) malajskich
Status oficjalny
Ethnologue	6b zagrożony↗
Kody języka
ISO 639-3	bew
IETF	bew
Glottolog	beta1252
Ethnologue	bew
BPS	0082 5
WALS	meb
Występowanie
Języki Jawy i okolic. Malajski betawi oznaczony na niebiesko.
W Wikipedii
Zobacz też: język, języki świata
Ta strona zawiera symbole fonetyczne MAF. Bez właściwego wsparcia renderowania wyświetlane mogą być puste prostokąty lub inne symbole zamiast znaków Unikodu.

W Inkubatorze znajduje się testowa wersja Wikipedii w języku malajskim betawi

Stanowi pochodną języka malajskiego, przy czym jego stosunek do innych odmian tego języka pozostaje niejasny. Bywa klasyfikowany jako język kreolski oparty na malajskim bądź też jako dialekt tego języka. Według danych spisu powszechnego z 2000 roku posługuje się nim ok. 5 mln osób. Dokładne określenie liczby użytkowników jest niemożliwe ze względu na bliżej nieokreśloną definicję etniczną i kulturową pojęcia Betawi.

Uważa się, że jest zagrożony wymarciem. Jego użytkownicy tworzą w Dżakarcie niewielką mniejszość.

Rozwinął się w połowie XIX wieku i wykazuje odrębność od pozostałych odmian języka malajskiego. Jest słabo zrozumiały dla tych użytkowników języka indonezyjskiego, którzy nie mieli z nim wcześniejszej styczności. Do charakterystycznych jego cech należą: zastąpienie cząstek -a i -ah na końcu wyrazów głoską è, redukcja pierwotnej morfologii malajskiej, wykorzystanie elementów morfologii jawajskiej i balijskiej, obecność zaimków wywodzących się z chińskiego dialektu hokkien (1. i 2. os.), obfitość pożyczek słownikowych z innych języków (jawajskiego, sundajskiego, balijskiego, holenderskiego, portugalskiego i chińskiego). Standardowym afiksom czasownikowym -kan i -i odpowiada pojedynczy sufiks -in, jest to cecha zaczerpnięta z języka balijskiego. Wpływy jawajskie w betawi są silnie zaznaczone i sięgają aspektów składni, morfologii, fonologii i leksyki; wiele tych elementów zostało zaczerpniętych przez potoczny język stolicy.

Jest prekursorem dżakarckiej odmiany języka indonezyjskiego (Colloquial Jakarta Indonesian). Pozostaje jednak wobec niej odrębny, przy czym osoby z zewnątrz nie zawsze czynią rozróżnienie między tymi odmianami. Niektóre jego cechy przedostały się do języka mieszkańców stolicy, a za jego pośrednictwem do mowy potocznej innych miast Indonezji. Badacze wskazują na brak wyraźnej granicy między językiem malajskim betawi a potocznym dialektem dżakarckim – oba byty językowe funkcjonują w ramach kontinuum, w którym mieści się także standardowy język indonezyjski.

• K. Alexander Adelaar. Some proto-Malayic affixes. „Bijdragen tot de Taal-, Land- en Volkenkunde”. 140 (4), s. 402–421, 1984. DOI: 10.1163/22134379-90003406. ISSN 0006-2294. OCLC 5672478359. JSTOR: 27863614. (ang.). 
• K. Alexander Adelaar, David J. Prentice, Cornells D. Grijns, Hein Steinhauer, Aone van Engelenhoven: Malay: its history, role and spread. W: Stephen A. Wurm, Peter Mühlhäusler, Darrell T. Tryon (red.): Atlas of Languages of Intercultural Communication in the Pacific, Asia, and the Americas: Vol I: Maps. Vol II: Texts. Berlin: Walter de Gruyter, 1996, s. 673–693, seria: Trends in Linguistics. Documentation 13. DOI: 10.1515/9783110819724.2.673. ISBN 978-3-11-081972-4. OCLC 1013949454. (ang.).
• K. Alexander Adelaar. Malay : A short history. „Oriente Moderno”. 19 (80) (2), s. 225–242, 2000. ISSN 0030-5472. OCLC 5544841189. JSTOR: 25817713. (ang.). 
• Thomas Conners, John Bowden, David Gil: Valency classes in Jakarta Indonesian. W: Andrej Malchukov, Bernard Comrie (red.): Valency Classes in the World’s Languages. T. 2: Case Studies from Austronesia, the Pacific, the Americas, and Theoretical Outlook. Berlin: Walter de Gruyter, 2015, s. 941–986, seria: Comparative Handbooks of Linguistics 1/2. DOI: 10.1515/9783110429343-003. ISBN 978-3-11-042934-3. OCLC 930445558. (ang.).
• David Gil: The acquisition of syntactic categories in Jakarta Indonesian. W: Umberto Ansaldo, Jan Don, Roland Pfau (red.): Parts of Speech: Empirical and Theoretical Advances. Amsterdam: John Benjamins Publishing, 2010, s. 135–167, seria: Benjamins Current Topics 25. DOI: 10.1075/bct.25.07gil. ISBN 978-90-272-2255-8. OCLC 673674244. (ang.).
• Kay Ikranegara: Melayu Betawi Grammar. Jakarta: Badan Penyelenggara Seri NUSA, Universitas Atma Jaya, 1980, seria: NUSA: Linguistic studies in Indonesian and languages in Indonesia 9. OCLC 781399898. [dostęp 2023-11-13]. (ang.).
• Uli Kozok: Indonesian Native Speakers – Myth and Reality. 2016. [dostęp 2020-02-19]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-02-19)]. (ang.).
• Soepomo Poedjosoedarmo: Javanese Influence on Indonesian. Canberra: Department of Linguistics, Research School of Pacific Studies, Australian National University, 1982, seria: Pacific Linguistics D-38, Materials in languages of Indonesia 7. DOI: 10.15144/PL-D38. ISBN 0-85883-261-5. OCLC 10256072. [dostęp 2023-11-13]. (ang.).
• James Neil Sneddon: The Indonesian Language: Its History and Role in Modern Society. Sydney: University of New South Wales Press, 2003. ISBN 0-86840-598-1. OCLC 54106302. (ang.).