Europejska Polityka Sąsiedztwa

Uwaga! Ten artykuł opisuje nieaktualny stan prawny. Jeśli możesz, popraw treść na podstawie najświeższych informacji. Po wyeliminowaniu niedoskonałości należy usunąć szablon {{Dopracować}} z tego artykułu.

Komisja Europejska po raz pierwszy zaprezentowała Europejską Politykę Sąsiedztwa w 2003, a bardziej szczegółowe opracowanie pojawiło się w maju 2004. Dokument ten przedstawia konkretne warunki na jakich UE współpracuje z krajami sąsiadującymi.

Unia Europejska

Ten artykuł jest częścią serii o: Relacjach zewnętrznych Unii Europejskiej

Polityka zewnętrzna Unii Europejskiej Wspólna polityka zagraniczna i bezpieczeństwa Rada Europejska Przewodniczący Rady Europejskiej Rada Unii Europejskiej ds. ogólnych i stosunków zewnętrznych Wysoki przedstawiciel Europejska Służba Działań Zewnętrznych Inne działania zewnętrzne Unii Europejskiej Komisarz ds. współpracy międzynarodowej, pomocy humanitarnej i reagowania kryzysowego Komisarz ds. rozszerzenia i polityki sąsiedztwa Reprezentacje Komisji Europejskiej w krajach trzecich Stosunki z państwami europejskimi Oficjalni kandydaci Czarnogóra • Islandia • Serbia • Turcja • Macedonia Północna Proces stabilizacji i stowarzyszenia Bośnia i Hercegowina • Albania Pozostali Kosowo EFTA / EOG Szwajcaria • Norwegia • Liechtenstein Europejska Polityka Sąsiedztwa Partnerstwo Wschodnie Mołdawia • Azerbejdżan • Armenia • Ukraina • Gruzja • Białoruś Unia na rzecz Regionu Morza Śródziemnego Izrael • Maroko • Tunezja • Algieria Wymiar Północny Polityka arktyczna Unii Europejskiej Stosunki z koloniami i obszarami zamorskimi państw członkowskich duńskie Grenlandia • Wyspy Owcze francuskie Nowa Kaledonia • Polinezja Francuska • Majotta • Wallis i Futuna • Saint-Pierre i Miquelon niderlandzkie Aruba, Bonaire, Curaçao, Saba, Sint Eustatius, Sint Maarten Główne kierunki polityki zagranicznej Unii Państwa OACPS Republika Zielonego Przylądka • RPA Rosja Relacje transatlantyckie USA • Kanada Azja i Pacyfik Chiny • Indie • Australia • Nowa Zelandia • Japonia • Iran Relacje latynoamerykańskie Brazylia • Chile • Argentyna Stolica Apostolska Współpraca z organizacjami międzynarodowymi NATO a Unia Europejska Unia Zachodnioeuropejska a Unia Europejska ONZ a Unia Europejska Tematy powiązane Polityka bezpieczeństwa • CSDP • Misje ESDP • Eurosfera • CARDS • TACIS • MEDA • TAIEX

Unia Europejska oferuje swoim sąsiadom uprzywilejowaną pozycję, zbudowaną na poszanowaniu wspólnych wartości takich jak demokracja, prawa człowieka, praworządność, zasady wolnego rynku i stały rozwój. ENP oferuje bardziej ścisłą integrację polityczną i ekonomiczną, jednak nie prowadzi do rozmów akcesyjnych.

Początkowo polityka sąsiedztwa miała obejmować następujące państwa:

•   Algieria
•   Białoruś
•   Egipt
•   Izrael
•   Jordania
•   Liban
•   Libia
•   Maroko
•   Mołdawia
•   Palestyna
•   Syria
•   Tunezja
•   Ukraina

Jednak w 2004 postanowiono włączyć kraje, które graniczą z Turcją:

•   Armenia
•   Azerbejdżan
•   Gruzja

Kluczowym elementem europejskiej polityki sąsiedztwa są dwustronne „Plany działania” uzgodnione z każdym krajem partnerskim. Zawierają one plany krótko- i średniookresowych reform politycznych i ekonomicznych.

Unia Europejska oraz kraj sąsiedzki uzgadniają cele reform dotyczących wielu dziedzin: kooperacji w sprawach politycznych i bezpieczeństwa, spraw ekonomicznych oraz handlowych, ochrony środowiska, integracji transportu i sieci energetycznych, kooperacji naukowej i kulturalnej. Unia Europejska oferuje finansową oraz techniczną pomoc w celu osiągnięcia wytyczonych celów.

Wiele instrumentów i metod uważnych w implementacji polityki sąsiedztwa jest podobnych do tych, używanych przy wspieraniu okresów przejściowych, np.:

• W pierwszym kroku Komisja przygotowuje raport dotyczący danego kraju, w którym ocenia sytuację ekonomiczną i polityczną, aspekty instytucjonalne i sektorowe, oraz kiedy i w jaki sposób możliwe jest pogłębienie wzajemnych relacji. Rada Unii Europejskiej, na podstawie takiego raportu, decyduje o dalszym postępowaniu.
• Następnym krokiem jest przygotowanie Planu Działania dla każdego z krajów. Dokumenty te są przedmiotem szczegółowych negocjacji i dostosowane są do potrzeb, możliwości oraz interesów każdej ze stron. Zawierają plan wdrożenia reform politycznych oraz ekonomicznych w okresie od 3 do 5 lat, w następujących dziedzinach:
  • dialogu politycznego i reform
  • współpracy ekonomicznej, socjalnej oraz rozwoju
  • stosunków handlowych oraz reform regulacji rynku
  • współpracy w dziedzinie wymiaru sprawiedliwości i spraw wewnętrznych
  • polityki sektorowej: transport, energia, społeczeństwo informacyjne, środowisko, badania i rozwój
  • polityki społecznej: kontakty międzyludzkie, społeczeństwo cywilne, edukacja, zdrowie publiczne.
• Proces wprowadzania w życie ustalonych reform jest regularnie monitorowany, a Komisja Europejska przedstawiać będzie oficjalny raport o postępie prac.

Sukces na polu wdrażania uzgodnionych reform gwarantuje większą integrację z programami i sieciami europejskimi oraz wzmożoną pomoc i dostęp do rynku.

Obecnie pomoc w ramach Europejskiej Polityki Sąsiedztwa odbywa się za pomocą takich programów jak TACIS (dla sąsiadów wschodnich i Rosji), MEDA (dla krajów śródziemnomorskich), oraz Europejskiej Inicjatywy dla Demokracji i Praw Człowieka EIDHR.

Od 2007 roku programy MEDA i TACIS zostaną zastąpione przez Europejski Instrument Sąsiedztwa i Partnerstwa ENPI, bardziej elastyczny, dostosowany do polityki instrument, nakierowany na stały rozwój oraz zbliżenie do przepisów i standardów Unii Europejskiej. W latach 2007-2013 ENPI udostępni na wspomniane cele około 12 mld €.

Nowe formy pomocy technicznej obejmą kraje sąsiedzkie. Przekształcenia prawne oraz rozbudowa instytucji będzie wspierana przez mechanizmy, które odniosły już sukces w okresach przejściowych krajów, które teraz są członkami UE. Są to Biuro Pomocy Technicznej i Wymiany Informacji TAIEX oraz długoterminowe projekty bliźniacze na różnych szczeblach administracyjnych (krajowa, regionalna, lokalna).

W celu zrealizowania pomocy, Unia Europejska uzgodni z każdym z krajów i innymi zainteresowanymi krajami siedmioletnie Opracowania Strategii Krajowej (CSP Country Strategy Paper), oraz bardziej szczegółowe Kilkuletnie Programy Wiodące (MIP MultiAnnual Indicative Programme) zawierające szczegółowe plany na okres 3 lat.

• Partnerstwo Wschodnie
• Partnerstwo Eurośródziemnomorskie

• Oficjalna witryna UE
• Akty prawne. eur-lex.europa.eu. [zarchiwizowane z tego adresu (2009-02-15)].
• Nowy rodzaj związków między Unią Europejską a partnerami w ramach Europejskiej Polityki Sąsiedztwa – wnioski dotyczące przyszłego porozumienia UE-Ukraina. demoseuropa.eu. [zarchiwizowane z tego adresu (2008-01-01)].
• Eastbook.eu – Portal o Partnerstwie Wschodnim (część Europejskiej Polityki Sąsiedztwa)