Bell X-1 – eksperymentalny samolot amerykański, który jako pierwszy przekroczył barierę dźwięku w sposób kontrolowany w locie poziomym.
Pierwszy z samolotów serii X przeznaczonych do testowania nowych technologii. Samoloty serii X były projektami tajnymi.
Dane podstawowe | |
Państwo | |
---|---|
Producent | Bell Aircraft Corporation |
Typ | samolot eksperymentalny |
Konstrukcja | aluminiowa z elementami stalowymi |
Załoga | 1 pilot |
Historia | |
Data oblotu | 19 stycznia 1946 |
Dane techniczne | |
Napęd | 1 silnik rakietowy Reaction Motors XLR11-RM3 |
Ciąg | 26,7 kN |
Wymiary | |
Rozpiętość | 8,5 m |
Długość | 9,4 m |
Wysokość | 3,3 m |
Powierzchnia nośna | 12 m² |
Masa | |
Własna | 3174 kg |
Startowa | 5557 kg |
Osiągi | |
Prędkość maks. | 1541 km/h |
Pułap | 21 915 m |
Zasięg | 5 minut lotu z napędem |
Dane operacyjne | |
Rzuty | |
14 października 1947 roku Charles "Chuck" Yeager pilot Sił Powietrznych Stanów Zjednoczonych wykonał lot na egzemplarzu XS-1 (od Experimental Supersonic – eksperymentalny naddźwiękowy) nazwanym Glamorous Glennis (ang. olśniewająca Glennis) przekraczając barierę dźwięku. Samolot był napędzany silnikiem rakietowym i został wyniesiony na wysokość początkową testu przez bombowiec B-29 Superfortress. Lądowanie odbyło się w bazie lotniczej Muroc (obecnie Edwards) w Kalifornii. Był to 31. lot tego egzemplarza samolotu i jednocześnie 13. lot Chucka Yeagera na X-1. Osiągnięta prędkość wyniosła 1126 km/h (Mach 1,06) na wysokości 13 115 metrów.
Niemiecki pilot Hans Guido Mutke twierdził, że jako pierwszy przekroczył barierę dźwięku 9 kwietnia 1945 roku na samolocie Messerschmitt Me 262, jednak nie zostało to udowodnione. Również George Welch, pilot testowy samolotu XP-86, twierdził, że 1 października 1947 roku, zaledwie 2 tygodnie przed Yeagerem, przekroczył barierę dźwięku w płytkim locie nurkowym.
W 1946 roku rozpoczęto prace badawcze z dwoma samolotami eksperymentalnymi, oznaczonymi jako XS-1 (później X-1) napędzanymi silnikami rakietowymi, mające doprowadzić do przekroczenia bariery dźwięku.
XS-1 był pierwszym samolotem zbudowanym wyłącznie dla celów testowych w locie, nigdy nie wdrożonym do produkcji masowej. Skonstruowano go zgodnie z wytycznymi Narodowej Komisji Doradztwa Lotniczego (NACA) przekształconej później w NASA i Sił Powietrznych Armii Stanów Zjednoczonych (późniejsze USAF). Wykonawstwo samolotów powierzono firmie Bell Aircraft Corporation. Drugi z wyprodukowanych egzemplarzy XS-1 był używany przez NACA do testowania rozwiązań konstrukcyjnych dla przyszłych samolotów seryjnych.
Konstrukcja samolotu X-1 opierała się w dużej mierze na brytyjskim eksperymentalnym Miles M.52 z 1942 roku. Plany maszyny Miles M.52 zostały przekazane Amerykanom podczas II wojny światowej w ramach umowy między rządami obu państw o dzieleniu się technologiami. Zwłaszcza rozwiązania usterzenia ogonowego (usterzenie płytowe) pozwoliły pokonać szereg problemów związanych z zaburzeniami sterowności X-1 przy prędkościach bliskich prędkości dźwięku. Kształt kadłuba X-1 był podobny do pocisku i mieścił w sobie bardzo ciasną hermetyzowaną kabinę pilota, dwa zbiorniki paliwa, 12 butli z azotem potrzebnym do zapewnienia odpowiedniego ciśnienia w kabinie i zbiornikach paliwa, wciągane podwozie, silnik rakietowy Reaction Motors XLR11-RM3 i ponad 200 kilogramów aparatury pomiarowej i monitorującej parametry lotu.
Techniki badawcze wypracowane podczas programu X-1 stały się podstawą dla następnych projektów maszyn serii X, a także podwaliną pod amerykański program podboju kosmosu rozpoczęty w latach 60. XX wieku.
This article uses material from the Wikipedia Polski article Bell X-1, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). Treść udostępniana na licencji CC BY-SA 4.0, jeśli nie podano inaczej. Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki Polski (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.