Baryłeczka: Opowiadanie

Zobacz też: inne znaczenia.

Boule de Suif) – opowiadanie Guy de Maupassanta wydane w 1880 w zbiorze Wieczory medańskie.

Baryłeczka

Boule de Suif

Okładka wydania z 1902 roku
Autor	Guy de Maupassant
Typ utworu	opowiadanie
Wydanie oryginalne
Miejsce wydania	Francja
Język	francuski
Data wydania	1880

Akcja utworu rozgrywa się zimą na przełomie lat 1870 i 1871. Rouen zostało zajęte przez wojska pruskie. W ucieczce przed wrogą armią dziesiątka mieszkańców miasta wyjeżdża dyliżansem do Dieppe: są to dwie zakonnice, trzy pary małżeńskie (szlachecka, kupiecka i mieszczańska), niezamożny i posiadający radykalne poglądy polityczne mieszczanin Cornudet oraz Elżbieta Rousset, zwana z powodu tuszy Baryłeczką, prostytutka. W trakcie podróży Baryłeczka hojnie dzieli się z pasażerami swoimi zapasami jedzenia. Wreszcie cała grupa dojeżdża do oberży, w której postanawiają się zatrzymać. Okazuje się jednak, że obiekt jest już zajęty przez oddział pruski, którego oficer zna z Rouen Baryłeczkę. Zgoda kobiety na spędzenie z nim nocy ma być warunkiem wypuszczenia wszystkich pasażerów z oberży.

Baryłeczka, z pobudek patriotycznych, odmawia, co aprobują jej towarzysze podróży. W miarę upływu dni zaczynają oni jednak niecierpliwić się i przekonywać dziewczynę, by uległa żądaniom oficera. Słysząc nawet zapewnienia zakonnic, że zgoda na spędzenie z Niemcem nocy jest w tym kontekście wskazana, Baryłeczka w końcu przystaje na warunki żołnierza. Prusacy dotrzymują słowa i wypuszczają całą grupę. W dyliżansie większość podróżnych, poza Cornudetem, który wcześniej nie przyłączył się do namów wobec Baryłeczki, ostentacyjnie ukazuje dziewczynie swoją pogardę. Widząc jej smutek, demokrata ostentacyjnie zaczyna śpiewać Marsyliankę.

Baryłeczka stanowi ostry atak wymierzony w hipokryzję wyższych sfer społecznych, zarzuca im brak realnego patriotyzmu i egoizm. Szlachcie i zamożnej burżuazji zostaje silnie przeciwstawiony lud francuski, reprezentowany przez tytułową bohaterkę i Cornudeta: zdaniem narratora prostych Francuzów cechuje odwaga, szczerość postaw i naturalna chęć pomocy drugiemu człowiekowi. Wykorzystywanie ich przez bogatych ma zresztą mieć swój koniec, co wyraża śpiewana w finale pieśń, w której Cornudet wyraźnie akcentuje najbardziej egalitarne wersy. Siłę wyrazu utworu potęguje jego zwięzłość i prostota wykorzystanego w utworze języka.

Baryłeczka, podobnie jak cały tom Wieczory medańskie, wzbudziła żywe kontrowersje. Oficjalna krytyka zarzucała opowiadaniu niemoralny temat, pochwałę prostytucji i szkalowanie całych warstw społecznych, zwłaszcza mieszczańskiej – natomiast Gustave Flaubert był zachwycony dziełem. Popularność Baryłeczki była na tyle duża, że dwa późniejsze zbiory opowiadań Maupassanta, wydane w 1897 i 1899, nosiły ten sam tytuł.

• Baryłeczka – radziecki film niemy z 1934, w reżyserii Michaiła Romma
• Panna Fifi – amerykański film z 1944, w reżyserii Roberta Wise’a
• Baryłeczka – francuski film z 1945, w reżyserii Christiana-Jaque’a

• L. Forestier, Boule de Suif [w:] G. de Maupassant, Contes et nouvelles, Paris, Gallimard 1974

• Baryłeczka i inne opowiadania (1948) w bibliotece Polona