Alina Margolis-Edelman (ur.
18 kwietnia 1922 w Łodzi, zm. 23 marca 2008 w Paryżu) – polska lekarka i działaczka społeczna żydowskiego pochodzenia, uczestniczka powstania warszawskiego (1944), żona Marka Edelmana.
Data i miejsce urodzenia | 18 kwietnia 1922 |
---|---|
Data i miejsce śmierci | 23 marca 2008 |
Zawód, zajęcie | lekarka |
Odznaczenia | |
Urodziła się w Łodzi w rodzinie żydowskiej, jako córka lekarza i działacza społecznego Aleksandra Margolisa (1887–1939) i Anny z domu Markson (1892–1986). Z bratem Janem (1928–1998) byli pierwowzorem Ali i Olka z Elementarza Mariana Falskiego, zaprzyjaźnionego z rodzicami (ich postaci zostały wprowadzone w wydaniu z lat 30).
W czasie II wojny światowej przebywała w warszawskim getcie, gdzie jej matka była lekarką, a sama Alina była uczennicą i pielęgniarką w Żydowskiej Szkole Pielęgniarek prowadzonej przez Lubę Blum-Bielicką. Z getta wyszła po drugiej akcji likwidacyjnej, która zaczęła się 18 stycznia 1943.
Podczas powstania warszawskiego (1944) była pielęgniarką, odznaczona Krzyżem Walecznych. Po wojnie została lekarzem pediatrą, m.in. w II Klinice Pediatrycznej w Łodzi. Opiekowała się dziećmi chorymi na cukrzycę, założyła także poradnię dla dzieci z chorobami nerek oraz ośrodek leczenia cukrzycy dziecięcej w Rabce.
W 1968 po wydarzeniach marcowych i rozpętanej kampanii antysemickiej nie pozwolono jej na kontynuację pracy naukowej, odrzucając rozprawę habilitacyjną, dotyczącą teorii typów cukrzycy.
Wyjechała wraz z dziećmi do Francji. Zaangażowana w działalność organizacji Lekarze bez Granic. Po 1980, gdy organizację opuścił Bernard Kouchner, współtworzyła wraz z nim organizację Lekarze Świata (była także współzałożycielką polskiej sekcji). Pracowała m.in. na statkach-szpitalach, wyławiających na Morzu Południowochińskim uciekinierów z komunistycznego Wietnamu (tzw. boat people), a także w szpitalach w Salwadorze, Czadzie, Afganistanie oraz Bośni i Hercegowinie, gdzie podczas wojny domowej współtworzyła m.in. ośrodek wsparcia dla ofiar gwałtów. Współpracowała m.in. z Danielle Mitterrand, żoną prezydenta Francji. Współzałożycielka francusko-polskiego stowarzyszenia SOS Aide aux Malades Polonais (pol. Pomoc Chorym w Polsce), zajmującego się leczeniem za granicą osób nieuleczalnie chorych, a także organizowaniem staży profesjonalnych dla polskich lekarzy i pomocą finansową dla polskich szpitali. Była prezeską stowarzyszenia Association Les Cahiers Littéraires, wydającego w okresie paryskim kwartalnik Zeszyty Literackie.
Po wybuchu stanu wojennego w Polsce organizowała pomoc dla opozycji demokratycznej. Po 1989 założycielka Fundacji Dzieci Niczyje (obecnie Fundacja Dajemy Dzieciom Siłę), współzałożycielka Biura Pomocy Inicjatyw Społecznych. 6 kwietnia 1998 na wniosek dzieci otrzymała Order Uśmiechu, który odebrała w Warszawie 6 stycznia 1999.
Zmarła w Paryżu. Jest pochowana na cmentarzu ekumenicznym w Bagneux. Jej symboliczny grób znajduje się na cmentarzu żydowskim przy ulicy Okopowej w Warszawie.
Z małżeństwa z Markiem Edelmanem (1919–2009) miała dwoje dzieci: syna Aleksandra (ur. 1951) i córkę Annę (ur. 1956).
This article uses material from the Wikipedia Polski article Alina Margolis-Edelman, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). Treść udostępniana na licencji CC BY-SA 4.0, jeśli nie podano inaczej. Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki Polski (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.