Dzieciństwo i kariera
Pochodził z rodziny katów zamieszkałej w Yorkshire. Jego ojciec Henry Pierrepoint (1874–1922) został katem w wieku 25 lat (1901) i w ciągu 9 lat wykonał 107 egzekucji, zanim został zdymisjonowany w lipcu 1910 za stawienie się na miejsce jednej z nich pod wpływem alkoholu. Starszy brat Henry’ego i stryj Alberta, Thomas Pierrepoint (1870–1954) w ciągu 37 lat wykonał ponad 300 egzekucji i zrezygnował z zawodu dopiero w wieku 76 lat.
Albert bardzo wcześnie postanowił pójść w ślady ojca i stryja. W wieku 11 lat w jednym ze szkolnych wypracowań napisał: „Kiedy skończę szkołę, będę pracował jako naczelny kat”. W roku 1932 mając 27 lat, po tygodniu ćwiczeń z obciążonymi workami i manekinami, Albert Pierrepoint został asystentem swojego stryja Thomasa.
Podczas II wojny światowej w więzieniu wojskowym w Shepton Mallet wykonał 16 wyroków na amerykańskich żołnierzach skazanych za morderstwa i gwałty.
Jego pierwszą egzekucją wykonaną po otrzymaniu nominacji na naczelnego kata Zjednoczonego Królestwa w roku 1941 było powieszenie gangstera Antonio Manciniego w więzieniu Pentonville w Londynie.
Po procesach norymberskich został potajemnie przewieziony przez brytyjskie władze wojskowe do Niemiec, gdzie powiesił ok. 200 nazistowskich zbrodniarzy wojennych. Wtedy też, wbrew jego woli, odtajniono jego personalia, a brytyjskie gazety zamieściły szereg artykułów wychwalających jego profesjonalizm i staranność, z jaką wykonywał wyroki na niemieckich zbrodniarzach.
Pierrepoint był katem o największej w historii Wielkiej Brytanii udokumentowanej liczbie wykonanych wyroków kary śmierci. W latach 1932–1956 powiesił 433 mężczyzn i 17 kobiet. Był również wykonawcą najszybciej wykonanego wyroku. James Inglis, 29-letni zabójca prostytutki został przez niego powieszony 8 maja 1951 w więzieniu w Manchesterze w ciągu zaledwie 7 sekund od momentu wyprowadzenia z celi. Mylnie bywa określany mianem ostatniego kata Wielkiej Brytanii, gdyż ostatnie wyroki śmierci przez powieszenie zostały wykonane 13 sierpnia 1964 przez Harry’ego Allena i Roberta Leslie Stewarta. Był jednak ostatnim noszącym tytuł Naczelnego Kata Zjednoczonego Królestwa.
Skazańcy
Wśród osób, na których wykonał wyroki kary śmierci, byli:
Kobiety
- Irma Grese – powieszona 13 grudnia 1945 w więzieniu w Hameln – SS-Aufseherin, funkcjonariuszka SS, w hitlerowskich obozach koncentracyjnych Ravensbrück, Auschwitz-Birkenau i Bergen-Belsen zwana „piękną bestią”. Najmłodsza (22 lata) nadzorczyni obozowa skazana na śmierć w procesach norymberskich.
- Johanna Bormann – powieszona 13 grudnia 1945 w więzieniu w Hameln – jedna z najokrutniejszych strażniczek w obozie w Auschwitz-Birkenau zwana „kobietą z psami”.
- Elisabeth Volkenrath – powieszona 13 grudnia 1945 w więzieniu w Hameln
- Grete Bösel – powieszona 2 maja 1947 w więzieniu w Hameln – SS-Aufseherin w nazistowskim obozie koncentracyjnym Ravensbrück, skazana na karę śmierci przez brytyjski Trybunał Wojskowy w pierwszym hamburskim procesie załogi Ravensbrück (trwającym od 5 grudnia 1946 do 3 lutego 1947).
- Dorothea Binz – powieszona 2 maja 1947 rano o godzinie 9:01, jedna z najokrutniejszych nadzorczyń SS (SS-Aufseherin) pełniących służbę w nazistowskich obozach koncentracyjnych, skazana w pierwszym procesie załogi Ravensbrück w 1946.
- Elisabeth Marschall – powieszona na początku maja 1947, główna nadzorczyni SS w obozie koncentracyjnym Ravensbrück.
- Vera Salvequart – powieszona 26 czerwca 1947 w więzieniu Hameln, pielęgniarka, kapo w obozie Ravensbrück, skazana w pierwszym procesie załogi Ravensbrück w 1946.
- Ruth Neudeck – powieszona 29 lipca 1948, główna nadzorczyni SS w obozie koncentracyjnym Ravensbrück.
- Emma Zimmer – powieszona 20 października 1948.
- Ida Schreiter – powieszona 20 października 1948.
- Ruth Ellis – powieszona 13 lipca 1955 w więzieniu Holloway w Londynie – ofiara trzeciego z kontrowersyjnych wyroków, który wykonano mimo petycji o jej ułaskawienie podpisanej przez ponad 50 tys. Brytyjczyków. Ostatnia kobieta, którą powieszono w Wielkiej Brytanii. Na motywach historii jej życia powstał film Mike'a Newella Taniec z nieznajomym (Dance with a Stranger) (1985).
Mężczyźni
- Josef Kramer – powieszony 13 grudnia 1945 w więzieniu w Hameln – komendant obozu koncentracyjnego Bergen-Belsen nazywany „bestią z Bergen-Belsen”;
- John Amery – powieszony 19 grudnia 1945 – brytyjski antykomunista, twórca brytyjskiej jednostki Waffen-SS – Wolnego Korpusu Brytyjskiego. W opublikowanych przez Pierrepointa wspomnieniach określony jako „najodważniejszy człowiek, którego kiedykolwiek powiesił”. Idąc na szafot swojego kata powitał wyciągnięciem ręki i słowami: „Panie Pierrepoint, zawsze chciałem pana poznać, choć oczywiście nie w takich okolicznościach...”.
- William Joyce – powieszony 3 stycznia 1946 w więzieniu w Wandsworth – amerykański faszysta, spiker propagandowych angielskojęzycznych audycji nadawanych przez nazistowską rozgłośnię Radio Hamburg, określany pogardliwie jako Lord Haw-Haw;
- Alfred Trzebinski – powieszony 8 października 1946 w więzieniu Hameln.
- John George Haigh – powieszony 10 sierpnia 1949 w więzieniu w Wandsworth – seryjny morderca, który dla zatarcia śladów rozpuszczał ciała swoich ofiar w kwasie.
- Timothy John Evans – powieszony 9 marca 1950 w więzieniu Pentonville w Londynie – ofiara drugiego z trzech najbardziej kontrowersyjnych wyroków w powojennej historii Wielkiej Brytanii. Niesłusznie skazany za zabójstwo córki. Zbrodni tej w rzeczywistości dokonał sąsiad Evansa – seryjny morderca John Reginald Christie, który również został powieszony przez Pierrepointa. Evans został pośmiertnie oczyszczony z zarzutu zamordowania córki w 1966.
- James Corbitt – powieszony 28 listopada 1950 w więzieniu Strangeways w Manchesterze – bliski znajomy Alberta Pierrepointa i stały klient prowadzonego przez niego wraz z żoną Anne pubu Help The Poor Struggler w Oldham, gdzie Pierrepoint organizował dla stałych bywalców śpiewane wieczory. Skazany na karę śmierci za zamordowanie w przypływie zazdrości swojej przyjaciółki. Noc zabójstwa Corbitt spędził w pubie Pierrepointa, z którym w duecie śpiewali „Danny Boy”;
- Dennis Muldowney – powieszony 30 września 1952 w więzieniu Pentonville – zabójca Krystyny Skarbek
- Derek Bentley – powieszony 28 stycznia 1953 w więzieniu w Wandsworth – upośledzony umysłowo i cierpiący na padaczkę 19-latek, ofiara jednego z trzech najbardziej kontrowersyjnych wyroków w powojennej historii Wielkiej Brytanii. Bentley został skazany w atmosferze medialnej nagonki na członków młodzieżowych gangów za zabójstwo policjanta Sidneya Milesa, mimo że w momencie zdarzenia był uzbrojony jedynie w nóż, a strzał oddał jego kompan, 16-letni Christopher Craig, który jednak był zbyt młody, by skazać go na najwyższy wymiar kary. Egzekucję wykonano pomimo apelu m.in. 200 członków brytyjskiego parlamentu i żony zabitego policjanta oraz odmiennej od wyroku sędziego rekomendacji wydanej przez ławę przysięgłych. Ostatecznie po wieloletnim procesie Bentley został pośmiertnie uniewinniony w lipcu 1998. W artykule opublikowanym z tej okazji przez The Guardian Pierrepoint przyznał, że Derek do ostatniej chwili był pewny, że zostanie ułaskawiony. Na motywach jego historii powstał film Dawaj! („Let him have it”) (1991);
- Michael Manning – powieszony 20 kwietnia 1954 w więzieniu Mountjoy w Dublinie – ostatnia osoba w Irlandii, na której wykonano karę śmierci. Oficjalnie orzekanie kary śmierci w Irlandii ograniczono w 1964 jedynie do wypadków zabójstw policjantów, dyplomatów i strażników więziennych, a w 1990 abolicją objęto również i te przypadki. W 2001 w drodze referendum zapis o karze śmierci wykreślono z irlandzkiej konstytucji.
Rezygnacja
Albert Pierrepoint zrezygnował z zawodu kata w 1956. Oficjalnym powodem rezygnacji było nieporozumienie z brytyjskim Home Office w kwestii finansowej. Za każdy wykonany wyrok Pierrepoint otrzymywał wynagrodzenie w wysokości 15 funtów (równowartość obecnych 200 funtów), jednakże w styczniu 1956 w więzieniu Strangeways w Manchesterze w ostatniej chwili ułaskawiono Thomasa Bancrofta, którego Pierrepoint przybył powiesić i w związku z tym zaoferowano mu wynagrodzenie w wysokości jedynie 1 funta. Ostatecznie kwotę tę podwyższono do 4 funtów, jednak z powodu urażonej dumy Pierrepoint nie wycofał złożonej rezygnacji, mimo że został o to poproszony przez Home Office, co było ewenementem w historii brytyjskiego wymiaru sprawiedliwości. Uważa się jednak, że sprawa ta była tylko pretekstem, a prawdziwym powodem rezygnacji były targające nim wątpliwości w sens jego pracy po śmierci Jamesa Corbitta. Teoria ta została przedstawiona między innymi w filmie Pierrepoint: Ostatni kat bazującym na motywach z życia Pierrepointa, jednak brak jednoznacznych dowodów na potwierdzenie tej teorii.
Zmiana frontu
Pod koniec swojej kariery Albert Pierrepoint stał się przeciwnikiem kary śmierci. W swojej autobiografii Kat: Pierrepoint (Executioner: Pierrepoint) (1974) napisał:
- „Wszyscy ci ludzie, którzy stali przede mną w swych ostatnich chwilach, utwierdzają mnie w przekonaniu, że wykonując swoją pracę nie zapobiegłem ani jednemu morderstwu. A skoro śmierć nie jest w stanie nikogo powstrzymać, to nie należy jej stosować... Moim zdaniem kara śmierci nie służy niczemu, poza zemstą”.
- „Doszedłem do wniosku, że egzekucje nie rozwiązują niczego, a są tylko staroświeckim reliktem prymitywnej żądzy zemsty, która wybiera prostą drogę i bierze górę nad poczuciem odpowiedzialności za odwet w stosunku do innych osób... Problem z karą śmierci polegał zawsze na tym, że nikt jej nie chciał dla wszystkich, ale opinie wszystkich różniły się w zakresie tego, kto powinien jej uniknąć”.
Na motywach historii jego życia w 2005 nakręcono film Pierrepoint: Ostatni kat z Timothym Spallem w roli tytułowej, który wszedł na ekrany kin w Wielkiej Brytanii 7 kwietnia 2006. W Stanach Zjednoczonych film był wyświetlany pod tytułem The Last Hangman.
Przypisy
Bibliografia
This article uses material from the Wikipedia Polski article Albert Pierrepoint, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). Treść udostępniana na licencji CC BY-SA 4.0, jeśli nie podano inaczej. Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki Polski (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.