Święty Dyzma: „Dobry Łotr” z Ewangelii Łukasza

30) – przestępca ukrzyżowany wraz z Chrystusem, święty chrześcijański.

Święty
Dyzma

Rach?

„dobry łotr”
Ikona świętego Dyzmy z 1560 roku pochodząca z Moskiewskiego Kremla
Data i miejsce śmierci	7 kwietnia 30 Golgota k. Jerozolimy
Czczony przez	Kościół katolicki, Kościoły wschodnie
Wspomnienie	25 marca lub 26 marca (kat.)
Atrybuty	krzyż, łańcuch, maczuga, miecz lub nóż
Patron	więźniów, skazańców, kapelanów więziennych, umierających, pokutujących, nawróconych, złodziei, Archidiecezji przemyskiej, Apulii
Multimedia w Wiki Commons

Postać Dyzmy opisana jest w Biblii. „Dobry Łotr” był tym człowiekiem i złoczyńcą, o którym pisze Łukasz Ewangelista w swojej Ewangelii. Ukrzyżowany obok Chrystusa (wg tradycji po prawej stronie Jezusa) żałował za grzechy i prosił Jezusa Chrystusa, aby wspomniał o nim „gdy przyjdzie do swego Królestwa”. Chrystus zapewnił skruszonego przestępcę:

Imię Dyzma pojawia się w apokryficznej „Ewangelii według Nikodema”, inaczej Akta Piłata (IV wiek), a później w „Protoewangelii Jakuba” (V wiek). W „Ewangelii Dzieciństwa Arabskiej” (VI wiek) określany jest imieniem „Titus”.

Złoczyńca, który nawrócił się i zmarł skruszony, za sprawą odpuszczenia mu grzechów przez Chrystusa, stał się symbolem Miłosierdzia Bożego.

Kult „Dobrego Łotra” rozwijał się od początków chrześcijaństwa, a nabrał znaczenia w IV wieku, kiedy to pojawiła się pogłoska o znalezieniu jego krzyża. Relikwiom tego krzyża oddawano cześć m.in. w Bolonii.

Wspomnienie liturgiczne w Kościele katolickim obchodzone jest 26 marca, będące jednocześnie w polskim Kościele katolickim Dniem Modlitw za Więźniów (ustanowionym na Konferencji Episkopatu Polski w 2009).

Święty Dyzma jest patronem więźniów, skazańców, kapelanów więziennych, umierających, pokutujących i nawróconych grzeszników oraz skruszonych złodziei. Stanowi wzór doskonałego żalu za grzechy. Święty jest również patronem Archidiecezji przemyskiej i Apulii.

W ikonografii przedstawiany jest rozmaicie, często jako młodzieniec, również w wieku dojrzałym, a nieraz też jako starzec. Jego strojem jest opaska na biodrach lub krótka tunika.

Święty występuje głównie w scenach zbiorowych: na krzyżu obok Chrystusa, w wyobrażeniach wstąpienia Chrystusa do otchłani, w przedstawieniach Sądu Ostatecznego, w przedstawieniach Chrystusa z grzesznikami, w wyobrażeniach raju. Przedstawienia indywidualne Dobrego Łotra spotyka się przede wszystkim w sakralnej sztuce Kościołów wschodnich. W XVII wieku w Rosji powstał typ ikony tzw. marszowej. Przedstawiały one „Dobrego Łotra” jako mężczyznę w czerwonej opończy przerzuconej przez ramię, z krzyżem w jednym ręku, a z mieczem lub nożem w drugim. Ikony te przeznaczone były dla band rozbójników.

Atrybutami świętego Dyzmy są krzyż, łańcuch, maczuga, miecz lub nóż.

• zły łotr
• modlitwa za wstawiennictwem świętego
• święci i błogosławieni Kościoła katolickiego
• święci prawosławni

• Dobry Łotr (26 marca) – Archidiecezja Przemyska
• Święty Dobry Łotr – Verbum, Miesięcznik parafii pw. Wniebowzięcia NMP w Zagórzu nr 4(63) 2009, s. 4 [data opublikowania: 26 kwietnia 2009 r.]
• Święty Dobry Łotr na brewiarz.katolik.pl [ostatnia aktualizacja: 07.02.2009]
• [1] – Żywoty świętych kalendarza kościelnego z uwzględnieniem dzieła ks. Piotra Skargi T.J. oraz innych opracowań i źródeł na wszystkie dni całego roku ułożył ks. Władysław Hozakowski
• Tożsamość skazańców ukrzyżowanych z Jezusem w świetle próby rekonstrukcji pierwotnego źródła perykopy Łk 23,39-43