Laton

Es mai dur que lo coire, es ductil e se pòt fabregar de placas primas. L'aliatge actual comencèt a èsser utilizat vers lo sègle XVI.

Avant se nomenava laton quin que siá aliatge de coire, realizat amb d'estam. Es possible que lo laton dels temps antics sián fach amb de coire e estam, çò que coneissem ara coma bronze.

La seuna malleabilitat varia segons la seuna composicion e la temperatura, e se pòt mesclar amb d'autres substàncias, amb de quantitats minimas. Qualques tipes de lauton son malleables sonque a freg, d'autres sonque a caud, e d'autres os on pas a cap de temperatura. Totes los tipes d'aquel aliatge venon fragiles quand se caufan a una temperatura pròcha del punt de fusion.

Per obtenir de laton, se mescla lo zinc amb lo coire dins un crusòl o un forn. Los lingots se laminan a freg. Las barras o placa se pòdoen laminar en barretas o se talhar en bendad capables de s'estirar-se per fabricar de fials.

I a fòrça menas de laton segon l'utilitzacion a qué son destinadas, Doncas lo laton a una composicion quimica diferenta. Qualques exemples:

• Laton (Cu63/Zn37): 63% de Coire + 37% de Zinc
• Laton (Cu70/Zn30): 70% de Coire + 30% de Zinc
• Laton per fabregar:

Cu (Coire): 58,0 - 61,0%
Pb (Plomb): 1,5 - 2,5%
Fe (Fèrre): 0,30% (max.)
Autres ensems: 0,50% (max.)
Zn (Zinc): lo rèsta

• Laton per mecanizacion:

Cu (Coire): 57,0 - 59,0%
Pb (Plomb): 2,5 - 3,5%
Fe (Fèrre): 0,5% (max.)
Sn (Estam): 0,4% (max.)
Ni (Niquèl): 0,5% (max.)
Al (Alumini): 0,1% (max.)
Altres ensems: 0,2% (max.)
Zn (Zinc): la rèsta