Grauwe Klauwier: Soort uit het geslacht Lanius

De wetenschappelijke naam van de soort werd in 1758 gepubliceerd door Carl Linnaeus. De vogel is de kleinste van de in West-Europa voorkomende klauwieren.

Grauwe klauwier IUCN-status: Niet bedreigd (2016)
Taxonomische indeling
Rijk: Animalia (Dieren) Stam: Chordata (Chordadieren) Klasse: Aves (Vogels) Orde: Passeriformes (Zangvogels) Familie: Laniidae (Klauwieren) Geslacht: Lanius
Soort
Lanius collurio Linnaeus, 1758
Verspreidingsgebied van de grauwe klauwier ■ broedgebied (groen) ■ migratie (lichtblauw) ■ niet-broedgebied (donkerblauw)
Afbeeldingen op Wiki Commons
Grauwe klauwier op Wikispecies
Portaal    Biologie Vogels

Deze zangvogel heeft, net als de andere klauwieren, een haaksnavel en poten met scherpe nagels.

Hij vangt vooral grote insecten en, veel minder dan de grotere klauwieren, hagedissen, veldmuizen en kleine vogels. Hij heeft ook de gewoonte gevangen prooien als voedselvoorraad op te prikken aan doornen of prikkeldraad.

Vroeger werd de grauwe klauwier of klapekster gebruikt in de valkerij bij het invangen van roofvogels, omdat deze vogel de vangers (tobbers) waarschuwde (klapte of verklapte, vandaar 'klap'ekster) welk soort roofvogel kwam overvliegen.

De soort telt 2 ondersoorten:

• L. c. collurio: van Europa tot westelijk Siberië, westelijk Kazachstan en westelijk Turkije.
• L. c. kobylini: van zuidoostelijk Europa tot oostelijk Turkije en noordwestelijk Iran.

De grauwe klauwier is in Nederland een schaarse broedvogel. Het aantal broedparen is sinds de jaren zeventig van de 20e eeuw achteruitgegaan. Tussen 1973 en 1977 werd het aantal paren in Nederland nog geschat op 200 tot 250, tussen 1998 en 2000 was het aantal gezakt tot 160 à 200. Sinds 2002 neemt het aantal broedparen toe in Nederland. In Vlaanderen was een kleine populatie in Belgisch Limburg. Na een korte tijd van volledige afwezigheid is er in 2012 weer een broedpaar waargenomen. In Nederland komt de grauwe klauwier bijna uitsluitend voor als broedvogel op de zandgronden en daarin neemt Drenthe een belangrijke plaats in. De grootste populatie van de grauwe klauwier is te vinden in het Bargerveen. Vroeger broedde de grauwe klauwier ook in de Nederlandse duinen. In de jaren negentig heeft de grauwe klauwier echter dit gebied volledig verlaten. Wel zijn er in 2005 sinds jaren weer enkele broedgevallen gesignaleerd (Castricum, Vlieland). De grauwe klauwieren die in West-Europa broeden, overwinteren in het zuiden van Afrika. Ze verschijnen in april in hun broedgebied.

De soort staat als bedreigd op de Nederlandse rode lijst en als ernstig bedreigd op de Vlaamse rode lijst. De grauwe klauwier broedt alleen in gevarieerde landschappen, zoals hoogvenen en enkele kleinschalige, oude akker- en weidelandschappen. Dit zijn landschappen die nauwelijks meer in de Lage Landen zijn te vinden. Op wereldschaal is de vogel geen bedreigde soort, daarom staat de grauwe klauwier op de Rode Lijst van de IUCN als niet bedreigd.

Volksnamen van de grauwe klauwier zijn: negendoder, bruine doorndraaier en vinkebijter.

•  
  (1893), Tivadar Kosztka Csontváry
•  
  (1901), Naturgeschichte der Vögel Mitteleuropas
•  
  ♀, vrouwtje
•  
  ♂, mannetje
•  
  Eieren van Lanius collurio

• Diverse kleden van de grauwe klauwier
• Een grauwe klauwier verbergt zich in de struiken

• SoortenBank.nl beschrijving, afbeeldingen en geluid
• Grauwe klauwier Lanius collurio in Onze vogels in huis en tuin (deel 2) van J.G. Keulemans (1873) op de   Nederlandstalige Wikisource (Keulemans spreekt van de “slagtervogel”).
• Metzmacher, M. & Van Nieuwenhuyse, D. (2012) Dynamique de population de la Pie-grièche écorcheur (Lanius collurio) dans le sud-est de la Belgique : modélisation de l’influence du climat. Terre et Vie, 67 : 353-374.

 

Zie de categorie Lanius collurio van Wiki Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.