Beatrice De Graaf: Nederlands historica, hoogleraar

Ze treedt regelmatig op in de media als terrorisme-expert.

Beatrice de Graaf
Beatrice de Graaf (DWDD, 2018)
Persoonlijke gegevens
Volledige naam	Beatrice Albertha de Graaf
Geboren	Putten, 19 april 1976
Nationaliteit	Nederlands
Partij	ChristenUnie
Werkzaamheden
Vakgebied	Geschiedenis, internationale betrekkingen
Universiteit	Universiteit Utrecht Universiteit Leiden
Proefschrift	Over de Muur. De DDR, de Nederlandse kerken en de vredesbeweging (2004)
Promotor	Friso Wielenga en Duco Hellema
Soort hoogleraar	Gewoon hoogleraar (2012-2018) Faculteitshoogleraar (2018-heden)
Bekende werken	Heilige strijd. Het verlangen naar veiligheid en het einde van het kwaad (2017) Tegen de terreur. Hoe Europa veilig werd na Napoleon (2018) Radicale verlossing: Wat terroristen geloven (2021)
Website
Portaal    Onderwijs

De Graaf studeerde Geschiedenis en Duits aan de Universiteit Utrecht en de Universiteit van Bonn. In december 2004 promoveerde ze op het proefschrift Over de Muur. De DDR, de Nederlandse kerken en de vredesbeweging, over de relatie tussen de DDR, de vredesbeweging en de Nederlandse kerken; promotoren waren Friso Wielenga en Duco Hellema. Voor dit proefschrift ontving zij in 2005 de Max van der Stoel-Mensenrechtenprijs. Na haar promotie werkte De Graaf in Utrecht als universitair docent. In 2007 stapte ze over naar de Universiteit Leiden, waar zij medeoprichter was van het Centre for Terrorism and Counterterrorism (CTC), verbonden aan de Campus Den Haag. In 2012 werd ze aan het CTC benoemd tot hoogleraar 'Conflict en veiligheid in historisch perspectief'. In februari 2014 ging zij terug naar de Utrechtse universiteit. Hier bekleedt zij de leerstoel "History of International Relations & Global Governance" binnen het strategisch thema "Instituties". In 2018 werd ze benoemd tot faculteitshoogleraar.

Als historicus zet ze veiligheid en terrorismebestrijding in historisch perspectief, en richt zich niet alleen op een internationaal-wetenschappelijk maar ook op een breed publiek. Haar boek Tegen de terreur. Hoe Europa veilig werd na Napoleon (2018), werd genomineerd voor de Libris-geschiedenisprijs. Haar boek Radicale verlossing. Wat terroristen geloven werd genomineerd voor de Prijs voor het Belangrijkste boek en voor het Beste theologieboek in 2021/22.

De Graafs overkoepelende onderzoeksthema is de geschiedenis van veiligheid en (contra)terrorisme vanaf de negentiende eeuw. Tussen 2009 en 2013 deed zij onderzoek op dit gebied met een NWO VIDI & ASPASIA-beurs voor het project Enemies of the State, en als Fellow aan het Netherlands Institute for Advanced Study (NIAS). In 2014 ontving zij een ERC Consolidator Grant voor het project Securing Europe, Fighting its enemies, waarvoor zij met een team van historici onderzoek doet naar de ontwikkeling van Europese veiligheidsregimes tussen 1815 en 1914. Daarnaast verricht ze diverse onderzoeksactiviteiten naar terrorisme en veiligheid in de eenentwintigste eeuw, bijvoorbeeld naar de maatschappelijke effecten van rechtszaken tegen terroristen.

De Graaf brengt met haar onderzoeksteam in kaart hoe samenlevingen en overheden omgaan met oorlog, conflict en crisis, en hoe zij hun veiligheidscultuur – als som van dreiging, belang en veiligheidspraktijken – daaromheen vormgeven. Ze is onderdeel van de Adapt Academy. In de ADAPT Academy werken onderzoekers van de Universiteit Utrecht, Universiteit Leiden, Radboud Universiteit, Vrije Universiteit Amsterdam en Universiteit Twente samen, met als doel meer kennis en kunde op te bouwen over het aanpassingsvermogen van samenlevingen in tijden van crises.

De Graaf specialiseerde zich ook op de Duitse geschiedenis en de Duits-Nederlandse betrekkingen (in navolging van haar promotores Friso Wielenga en Duco Hellema). Zo ontdekte ze in 2018 in de Berlijnse archieven bewijsmateriaal dat wees op betrokkenheid van koningin Wilhelmina bij de voorbereidingen van de komst van keizer Wilhelm II naar Nederland, in november 1918. In haar artikel schreef De Graaf dat het beeld dat Cees Fasseur van Wilhelmina schetste in zijn biografie, waarin hij schreef dat Wilhelmina zich "niet van haar menselijke kant" liet zien bij de behandeling van Wilhelm rigoureus moet worden bijgesteld.

Radioprogramma Argos van de VPRO besteedde in 2021 en 2022 aandacht aan een beschuldiging van een oud-student van De Graaf die meende passages uit zijn scriptie en paper terug te lezen in haar boek Tegen de terreur (2018). De Universiteit Utrecht stelde na onderzoek dat er geen sprake was van een schending van de wetenschappelijke integriteit. In 2022 publiceerde ze het essay Crisis! ter gelegenheid van de landelijke Maand van de Geschiedenis.

Internationale fellowships

Naast haar werkzaamheden aan de Universiteit Utrecht is De Graaf ook als fellow verbonden geweest aan enkele buitenlandse wetenschappelijke instituten. Ze was in 2016 visiting fellow aan St. Catherine's College en de geschiedenisfaculteit van de Universiteit van Cambridge. In datzelfde jaar was ze ook verbonden aan de Universiteit van Californië - Los Angeles. Ook is De Graaf fellow bij het Programma over Extremisme/ISIS Files project van de George Washington University. Hiervoor schreef ze samen met Ahmet S. Yahla in 2020 het rapport "Policing as Rebel Governance: The Islamic State Police". Met dit rapport bracht ze de Shurta-politie van IS in kaart aan de hand van documenten die IS zelf had achtergelaten en in Amerikaanse handen kwamen.

Daarnaast is De Graaf verbonden aan het Center for Advanced Security, Strategic and Integration Studies (CASSIS) van de Universiteit van Bonn.

In 2017 werd De Graaf benoemd tot lid van de Koninklijke Nederlandse Akademie van Wetenschappen. Ze is tevens lid van de Academia Europaea. Ze is redacteur van Terrorism and Political Violence, alsmede van het Journal of Modern European History.

Beatrice de Graaf was lid van De Jonge Akademie van de KNAW, de European Council on Foreign Relations en diverse adviescommissies op het gebied van nationale en internationale veiligheid. Ze was lid van de commissie-Joustra voor interlandelijke adoptie en van de commissie-Muller over de herziening van de Wet op de veiligheidsregios.

Van november 2004 tot juni 2013 was De Graaf voorzitter van de Vereniging van Christen-Historici (VCH). Beatrice de Graaf is lid van de ChristenUnie en stond voor die partij vijfde op de kandidatenlijst voor de verkiezing van de Eerste Kamer in 2015 (de ChristenUnie behaalde drie zetels).

De Graaf zet zich in voor meer investering in onderzoek en wetenschap, en voor meer impact van wetenschap in staat en samenleving. Op 23 januari 2015 werd Beatrice de Graaf samen met Alexander Rinnooy Kan benoemd tot voorzitter van de Nationale Wetenschapsagenda. In 2022 publiceerde ze samen met KNAW-collega's de handreiking Wetenschap met de ramen open. De Graaf behoort ook tot de "external faculty" van het Institute for Advanced Study.

• 2005: Max van der Stoel mensenrechtenprijs
• 2011: Docentenprijs, Koninklijke Nederlandse Akademie van Wetenschappen
• 2011: Excellent Female Researcher Prize, Landelijk Netwerk Vrouwelijke Hoogleraren
• 2012: Evaluating Counterterrorism Performance (2011, monografie) opgenomen in de wereldwijde top 150 boeken over terrorisme (Perspectives on Terrorism)
• 2016: UU Publiprijs, Prijs voor beste presentatie en publieksvoorlichting in de media
• 2017: Taalstaatmeester
• 2018: Stevinpremie (2,5 miljoen euro) toegekend door NWO
• 2018: Opzij Top 100 meest invloedrijke vrouw van Nederland in de categorie Onderwijs en wetenschap
• 2022: Comeniusprijs, toegekend als onderscheiding voor haar historisch inzicht en bijdrage aan het oplossen van maatschappelijke problemen
• 2022: Arenberg Prize for European History door Cambridge University voor Fighting Terror After Napoleon. How Europe Became Secure after 1815

Boeken

• (met André van Voorst) Duitsland en Europa 1945-2000. De Nieuwe Studiegids havo/vwo 2000-2001 voor het CSE geschiedenis en staatsinrichting, Amsterdam: Meulenhoff Educatief 1999
• Over de muur: De DDR, de Nederlandse kerken en de vredesbeweging, Amsterdam: Boom 2004, (proefschrift Universiteit Utrecht)
• (met Isabelle Duyvesteyn) Terroristen en hun bestrijders: Vroeger en nu, Amsterdam: Boom 2007
• Theater van de angst: De strijd tegen terrorisme in Nederland, Duitsland, Italië en Amerika, Amsterdam: Boom 2010
• Waar zijn wij bang voor? Veiligheidsdenken en de angst voor de ander, Utrecht: Forum 2011
• Gevaarlijke vrouwen: Tien militante vrouwen in het vizier, Amsterdam: Boom 2012
• Evaluating Counterterrorism Performance. A Comparative Approach, Oxford/New York: Routledge 2011, 2014
• Heilige strijd. Het verlangen naar veiligheid en het einde van het kwaad, Utrecht: Boekencentrum 2017
• Tegen de terreur. Hoe Europa veilig werd na Napoleon, Amsterdam: Prometheus 2018
  • Engelse vertaling: Fighting Terror After Napoleon: How Europe Became Secure after 1815, Cambridge: Cambridge University Press 2020
• Radicale verlossing: Wat terroristen geloven, Amsterdam: Prometheus 2021
• Crisis!, Amsterdam: Prometheus 2022, Essay Maand van de Geschiedenis 2022

Bundels

• Patrick Dassen, Ton Nijhuis en Krijn Thijs (red.) Duitsers als slachtoffer: Het einde van een taboe? Amsterdam: Duitsland Instituut 2007 (bijdrage)
• Cees Dekker (red.) Geleerd & Gelovig: 22 Wetenschappers over hun leven, werk en God. Kampen: Ten Have 2008 (bijdrage)
• Frits Boterman en Willem Melching (red.) Het wonder Bondsrepubliek: In 20 portretten, Amsterdam: Nieuw Amsterdam 2009 (bijdrage)
• Beatrice de Graaf, Erwin Muller en J.A. van Reijn (red.), Inlichtingen- en veiligheidsdiensten. Alphen aan den Rijn: Kluwer 2010.
• Frits Boterman, Arnold Labrie en Willem Melching (red,), Na de catastrofe: De Eerste Wereldoorlog en de zoektocht naar een nieuw Europa. Amsterdam: Nieuw Amsterdam 2014 (bijdrage)
• Beatrice de Graaf, George Dimitriu en Jens Ringsmose (red.), Strategic Narratives, Public Opinion and War : Winning domestic support for the Afghan War, London: Routledge 2015
• Frank Judo en Stijn Van de Perre (red.), Belg en Bataaf: De wording van het Verenigd Koninkrijk der Nederlanden. Antwerpen: Polis 2015 (bijdrage)
• Marjolein 't Hart, Karel Davids, Karwan Fatah-Black, Lex Heerma van Voss, Leo Lucassen en Jeroen Touwen (red.), Wereldgeschiedenis van Nederland. Amsterdam: Ambo Anthos/Huygens Instituut voor Nederlandse Geschiedenis 2018 (bijdrage)
• Beatrice de Graaf, Ido de Haan en Brian Vick (red.), Securing Europe after Napoleon: 1815 and the new European security culture. Cambridge: Cambridge University Press.
• Lex Heerma van Voss, Nadia Bouras, Marjolein 't Hart, Manon van der Heijden en Leo Lucassen (red.), Nog meer wereldgeschiedenis van Nederland. Amsterdam: Ambo Anthos/Huygens Instituut voor Nederlandse Geschiedenis 2022 (bijdrage)

Artikelen

• F. Demant en Beatrice de Graaf, 'How to Counter Radical Narratives: Dutch Deradicalization Policy in the Case of Moluccan and Islamic Radicals', Studies in conflict and terrorism, vol.33 iss.5 (2010) pp. 408-428
• Beatrice de Graaf en Cornel Zwierlein, 'Historicizing Security. Entering the Conspiracy Dispositive', Historical Social Research, vol.38 iss.1 (2013) pp. 46-64
• Beatrice de Graaf en Marieke de Goede, 'Sentencing Risk. Temporality and Precaution in Terrorism Trials', International Political Sociology, vol.7 iss.3 (2013) pp. 313-331
• Beatrice de Graaf, 'The Van Gogh Murder and Beyond', In: Bruce Hoffman & Fernando Reinares (red.), The evolution of the global terrorist threat : from 9/11 to Osama bin Laden's death (pp. 144-187), New York: Columbia University Press 2014
• Beatrice de Graaf, 'Second-tier Diplomacy. Hans von Gagern and William I in their Quest for an Alternative European Order, 1813-1818', Journal for Modern European History, vol.12 iss.4 (2014) p.546-566
• George Dimitriu en Beatrice de Graaf, 'Fighting the War at Home: Strategic Narratives, Elite Responsiveness, and the Dutch Mission in Afghanistan, 2006–2010', Foreign Policy Analysis (Digitale versie JSTOR)
• de Graaf, B. A. (2018). Vorstin op vredespad: Wilhelm II en Wilhelmina en het einde van de Eerste Wereldoorlog. Tijdschrift Voor Geschiedenis, 131(4), 577-604 (Digitale versie TvG)

• Het Nationaal Archief als tijdbom (Ketelaarlezing), 19 november 2012
• Ecce homo. Herkenning en registratie in geschiedenis en veiligheidsbeleid. De historicus als veiligheidsonderzoeker Oratie Universiteit Leiden, 22 maart 2013
• Zomergasten, 11 augustus 2013
• DWDD University, 12 maart 2016 (over terrorisme) en 25 mei 2017 (over spionage)

• Website Beatrice de Graaf bij de Universiteit Utrecht
• Beatrice de Graaf in het FID Benelux-Forschungsverzeichnis