As Endothel (lat.: endothelium) warrt de na binnen richten Zellen betekent, welke de binnerste Schicht vun Blood- un Lymphfatten, de so nöömte Intima, billt.
Unafhangig vun den na Fattoort ünnerscheedlichen Opbo sünd all Fatten vun’n Bloodkreisloop mit en eenzelligen Laag vun Endothelzellen utkleedt.
Tosamen bedriggt dat Gewicht vun all Endothelzellen in’n Lief vun en dörsnittlichen Minschen 1 kg, de Tall liggt bi ruchweg 10 Billionen. De Flach vun de Zellen, de mit dat Blood in Kontakt kamen doot, liggt twüschen 4.000 un 7.000 m². Dat wiest de Bedüden vun’t endotheliaal System för den helen Organismus.
Dat Endothel is mehr as blots eenfach en Beschichten vun de Fattwand. Dat is op veelfache Wies in verschedene physiologsche Vörgäng inbunnen:
En Funkschoonsstören vun’t Endothel (Endotheldysfunkschoon) hett dorüm jümmer düchtig pathologisch Naklapp. So warrt en Sehr vun de Endothelschicht in de medizinschen Forschen as mögliche Oorsaak vermodt för de Billn vun Arterioskleroos („Response to injury“ Hypothees). En fröhen Marker vun de Endotheldysfunkschoon is de Nawies vun lütte Mengden vun Albumin in’n Urin (Mikroalbuminurie).
Vun’t Endothel gifft dat dree ünnerscheedliche Oorden: dörgängig, fenestreert un ünnerbroken. Wo goot verscheden Stoffen vun’t Blood dörlaten warrt, nimmt dorbi bi de verscheden Oorden de Reeg na to.
Dörgängig Endothel lett dör dat Utbillen vun tight junctions in eerste Lien nix vun de in’t Blood lösten Stoffen dör. En Bispeel is dat Endothel vun de Blood-Bregen-Schrank. De Stoffuttuusch, de aver nödig is twüschen Geweev un Blood warrt strikt dör hoochselektive Transportvörgäbng kontrolleert.
Fenestreert Endothel lett al veel mehr dör. Dor gaht ok gröttere Molekülen ahn Problemen dör de „Finster“ (lat.: fenestra) in’t Endothel. Disse Finster hebbt en Dörmeter vun ruchweg 70 nm un bargt – bi’n Minschen mit Utnahm vun de Neren – jümmer Diaphragmata (vörstellbor as Speken), welke dat Dörlaten vör bannig grote Molekülen wedder ’n beten inschränken doot. Disse Endotheloort beargt en kontinuierliche Basalmembran un kummt blangen den Nerenglomerulus in’n Darm un endokrine Drüsen vör.
Ünnerbroken Endothel lett düchtig veel dör, sogor Zellen. De Endothelzellen hebbt to’n Deel keen Kontakt to’nanner, wodör grote „Löcker“ in de Endothelwand vörkamt. Tosätzlich is de Basalmembran deelwies bit kumplett weg (en Bispeel is dat Endothel vun de Lebber).
This article uses material from the Wikipedia Plattdüütsch article Endothel, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). Der Inhalt ist verfügbar unter CC BY-SA 4.0, sofern nicht anders angegeben. Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki Plattdüütsch (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.