Gelaen

Laes hie wie v'r mit de versjillende saorte Limburgs ómgaon.

Gelaen is 'n plaats in de gemeinte Zittert-Gelaen, ten zuudweste van Zittert. Tot 2002 vörmde Gelaen 'n zelfsjtendige gemeinte. Mèt vastelaovend is Gelaen bekènd es De Waereldsjtad. Gelaen is vernump nao de Gelaenbaek, wovan de Latiense noam Glana (heldere baek) is.

Gelaen waor ieërtieds 'n dörp en greujde in de twintigste ieëw sjnel oet tot 'n sjtad en 't centrum van de Westelikke Miensjtreek, veurnamelik nao de äöpening in 1926 van de Sjtaatsmien Maurits en de biejbeheuënde Cokesfebrieke Maurits en Emma II. Door de kóms van de koel greujde ouch de chemische indusjtrie van DSM (De Staatsmijnen of Dutch State Mines), wat ouch nao 't sjlete van de Mien Maurits in 1967 nog ummer de belangriekste wirkgaever is.

Gelaen haet tweë sjtasies: Gelaen-Lötterao, aan de sjpoorwaeg Zittert-Mestreech, en Gelaen-Oas, aan de sjpoorwaeg Zittert-Heële.

De eësjte vermelding van Gelaen is van 1148 es Glene.

Historische inwoneraantalle

• Opmerking: 't Ciefer veur 1971 is op e gans vieftal aafgerundj.

Rillatief óntwikkeling van 1830 bis 1971

(logaritmische sjaol; x₁₈₃₀=100)

Greun: Gemeinte Gelaen
Blauw: Provincie Limburg

 

• Awt-Gelaen (Oud Geleen)
• Danike (Daniken)
• De Kloes (De Kluis)
• Kraonkel (Krawinkel)
• De Landjgraaf (Landgraaf)
• De Lèndjheuvel (Lindenheuvel)
• Lötterao (Lutterade)
• Gelaen-Zuid mèt 't veurmalige buurtsjap Sjpaans Neerbaek (Spaans Neerbeek)
• Hazelderveldj (Haesselderveld)
• Dassekoel (Dassekuil)
• De Haze (De Haese)
• Mesjtreechterbaan (Maastrichterbaan)
• Janskamperveldj (Janskamperveld)

Op 13 fibberwarie 1889 kroog Gelaen van d'n Hoage Raod van Adel ein waope toegekènd, wat zich es volg leet ómsjrieve:

In gouwt de sjtaonde beelje van de HH. Marcellinus en Petrus, de kop ómgaeve door 'ne nimbus van gouwt, gekleid in 'ne Romeinse toog van sabel (zjwart), kop en henj van natuurlikke kleur, jeder in de ein handj hawwend ein zwjaard van zilver, 't gevès van gouwt, en mèt de anger handj sjteunend op ein mèt 'ne graovekroan gedèk geverendeild sjild, 't tweëde en veerde keteer van keel (road) mèt 'n achkoppig sjlangekruuts van zilver (wit), 't eësjte en derde keteer van zilver belaoje mèt drie keuk van keel, gezat 2-1.

Marcellinus en Sint-Pieter zin de parochieheilege. De zjwaarde drage ze es symbool van de marteldoad die ze allebeij sjtórve. 't Klein waope is van de femielie Huyn Van Awstroa, die ouch Gelaen besjtuurde, en naeve 't döbbel sjlangekruuts al saer miensjehäögenis de drie keuk van Grónsjveld in zien waope droog.

• Paul van Loon, sjriever van kènjerbeuk
• Jean Nelissen, sjportverslaaggaever en sjriever, tv-verslaaggaever sjpeciaal euver 't fitserenne
• Maartje Paumen, hockeysjpeelster
• Eric van Hoof, dichter en oprichter Dichter Bij Jou
• Irene Lardy, zangeres
• Pim Rietbroek, handjbaltrainer
• Prof. Arthur Schrijnemakers, historicus
• René Shuman, poparties, zanger, gitaris
• Leon Verdonschot, presentator, journalist.

• Marijke Helwegen, presentatrice en tv-persoonlijkheid
• Egidius Joosten, aannummer en oprichter betaald voetbal in Nederland
• Emile Mastenbroek, veurmalig gouverneur van Limburg
• George McCrae, zanger
• Danny Nelissen, veurmalig fitserenner, tv-verslaaggaever
• Jan Nolten, veurmalig fitserenner, momenteel Elsloo
• Lori Spee, zangeres, songwriter