Biogeografie Endemie

Laes hie wie v'r mit de versjillende saorte Limburgs ómgaon.

'n Endemie of endemisme is 't versjiensel det 'n organisme (of taxon) van natuur oetsjloetend veurkump in ein aafgegrens geografisch gebied, wie eilenj in d'n oceaan, geïsoleerde berg, maere en reveersysteme. Es 'n saort alein dao veurkump, sjprèk me van 'n endeem of 'n endemische saort. Endemisme is e biogeografisch begrip: 't geit óm de geografische versjpreijingsgebiede (areaal) van taxons.

Kosmopoliete daotaenge zeen saorte die zeen versjprèd euver e groot deil van de waereld; ze höbbe 'n kosmopolitische versjpreijing.

Endemie is e wichtig versjiensel in de biogeografie, ómdet 't endemisch-zeen van 'n organisme impliceert det det organisme of in zien hujig versjpreijingsgebied is óntsjtange en zich noojt wiejer haet versjprèd of in zien hujig versjpreijingsgebied is óntstange, zich oojt wiejer haet versjprèd, mer door daoboete weer oet te sjtirve zich weer tót zien oorsjprungsgebied haet bepirk, of örges anges is óntsjtange en op 't ènsigs, hujig versjpreijingsgebied nao is oetgesjtórve.