Кулӧмдін Район Куж

Куж (рочӧн Кужба) – Коми Республикаса сикт, Кулöмдiн районысь Куж сикт овмӧдчӧминса шӧрсикт.

Куж
Кужба
Му:  Рочму
Статус:  сикт
республика:  Коми республика
район:  Кулӧмдiн район
Медводдза казьтыштӧм:  1646
Инлыдпасъяс:  0°00′ в. п. 0°00′ а. к. / 0° в. п. 0° а. к. (G)
Официал кывъяс  коми, роч
Олысьяс  373 морт (2007)
Час кытш:  UTC+3
Телефон код:  +7 8 2137
Пошта индӧс:  168066
Автомобиль код:  11, 111
Категория Викискладын  Kuzba


Кулӧмдін Район Куж
Эжва ю
Кулӧмдін Район Куж
Кыр йыв
Кулӧмдін Район Куж
Сиктсӧвет
Кулӧмдін Район Куж
Челядьсад
Кулӧмдін Район Куж
Школа
Кулӧмдін Район Куж
Культура керка
Кулӧмдін Район Куж
Челядьлы ворсанiн
Кулӧмдін Район Куж
Памятник
Кулӧмдін Район Куж
Поляна невест

Ним йылысь

Топонимика туялысьяс серти сиктлӧн роч нимыс Кужба артмӧма Кужъюлӧн важ ним серти, коді вӧлі Кужва < Кушва («этша ваа ю»). Кужъю бокас и овмӧдчывлӧмаӧсь медводдза локтӧм йӧзыс 1629 воясӧ. Мыйла комиӧн сиктсӧ шуӧны дженьыда – Куж, некоді оз шу.

География

Куж сикт пуксьӧма Эжва ю веськыд бокас, Куж ю вомын, кӧні Эжва кежӧ лунвывлань.

Медматыс орчча сиктъяс: Кебанъёль лунвылас да Улляна рытыв-войвылас.

Юкӧнъяс

Кужъюыс юкӧ сиктсӧ Ичӧт Куж (кывтчӧс) да Ыджыд Куж (катчӧс) вылӧ. Эмӧсь тані и посниджык юкӧнъяс – грездъяс:

  • Пӧлик
  • Бордаёль
  • Шыр сикт
  • Кӧин сикт
  • Катшасикт
  • Кывтыдпом
  • Часовня
  • Вылысикт
  • Кывтыд
  • Мельнича
  • Ӧртеман
  • Вил сикт

Сёнъяс да керӧсъяс

Шор-ёль да нюр-ты

Кутшӧм мича нимъяс сетлӧмаӧсь шоръяслы да юяслы: Макар шор, Лёк шор, Вичко шор, Мӧдар шор, Рӧвдор шор, Косья шор, Сыв ёль, Вад ёль, Горт ёль, Вась шор, Туруб ёль, Ульяна ёль да сідз водзӧ.

Асыввож да Рытыввож ёльяс ӧтлаасьӧмсянь заводитчӧ Куж ю, кытчӧ усьӧны Уна вожжа шор, Чулан шор, Изъя шор, Илля шор, Ыджыд ёль, Ичӧт ёль, Туруна ёль.

Мӧдлапӧлас, Эжва сайын, куйлӧ паськыд Кужнюр.

Климат

Быдмӧг-пемӧс

История

Сикт артмӧм

Коркӧ важӧн, 1639 воын, Сыктывса крестьянинъяс Л.Ватманов и Е. Нифанов ыстасны корӧм, медым налы «Сетісны оброкӧ Кулӧм юсянь Кужъюӧдз уна му, сьӧд вӧр да Эжва юлӧн кыкнан пӧлӧнсьыс тыяс». Мусӧ корисны овмӧдчыны, гӧрны-кӧдзны му, пуктыны турун, кыйны чери да звер-пӧтка. Февраль 14-ӧд лунӧ 1640 воын Сыктыв земскӧй судӧ воис Новгородсянь тшӧктӧм, медым сійӧ местасӧ прӧверитасны, оз-ӧ кодкӧ сэні ов нин, и абу на кӧ некод овмӧдчӧма, сетны вит во кежлӧ оброк мынтытӧг, а водзвылӧ мынтыны оброк вонас 2 шайт.

Сар дырйи

Медводдза переписьын Кужба казьтывлӧмаӧсь 1646 воын.Сэки грездын вӧлӧма куим овмӧс. Кужйӧ овмӧдчылӧмаӧсь Висер вожысь воӧм йӧз. Вӧлӧмаӧсь найӧ кужысь кияса, зільӧсь, уджачӧсь. Пӧрӧдлӧмаӧсь вӧр, му вӧдитлӧмаӧсь, скӧт видзлӧмаӧсь, чери кыйлӧмаӧсь. Тӧдлӧмаӧсь и грамота. Тӧвнас кӧрта кӧлуйла Чердыньӧдз петавлӧмаӧсь.

1678 вося переписьын грездын 5 овмӧс нин. Переписьяс серти 18 нэм шӧрӧдз нывбабаяс абуӧсь. Тыдалӧ сы вӧсна, мый водзын найӧс йӧз туйӧ эз пуктывлыны. А налы пыр медся уна сюрлӧма. Аньяс чужтывлісны 15 кагаӧдз, найӧс быдтывлісны, став семья понда тӧждысьлісны.

Комиын некор эз вӧв крепостнӧй право, и кужсаяс ас кежысь вӧравлісны, видз-му вӧдитісны, Уралса заводъясӧ ветлісны нажӧткала. Ас вӧляысь ветлісны вичкоӧ. Сӧмын 1791 воын Кулӧмдінса Петыр-Павел вичкоӧ волӧмаӧсь Кужйысь 43 ай да 47 энь лов. Сэки грездын олӧмаӧсь квайт керкаын Тарабукинъяс, квайтын жӧ Кузнецовъяс и куимын Логиновъяс.

Батьяслӧн видз-му, чӧс туйяс, тӧняяс вуджлісны пиянлы. Сідзкӧ, вӧлі нин вӧр-валӧн да видз-мулӧн вӧдитчӧм могысь кутшӧмкӧ асшӧрлун. Гожӧм чӧжӧн вӧдитлісны шабді, сю, ид, зӧр, пуктывлісны капуста, сёркни, картупель. Видзлісны мӧс, вӧв да ыж. Быд ар кыйсьысьяс вайлісны уна звер-пӧтка. Грездын нывбабаяс, том и пӧрысь, тӧвбыдӧн печкисны, кыисны дӧра.

1860-ӧй воясӧ стрӧитӧмаӧсь часовня.

1907 воӧ воссис ӧти класса Земскӧй училище.

Сӧветъяс дырйи

Гражданскӧй война помасьӧм бӧрын Кужйын лыддьысис 160 овмӧс, 769 олысь (347 мужичӧй, 422 нывбаба).

Декабр 1927 воын странаын заводитчис коллективизация. Ичӧт Кужйын котыртісны кык колхоз: «Гигант» (председательыс Кузнецов Ф.И.) да «Ленин ног» (председатель Тарабукин Ф.Н.). Ыджыд Кужйын вӧліны колхоз «Уджалысь» да «Урожай».

1937 воын восьтісны изба-читальня, кӧні вӧлі 2000 сайӧ небӧг.

Сёрӧнджык грездыс торъяліс Ыджыд да Ичӧт Куж вылӧ. Январ 1939 воын Ыджыд Кужйын воссис сиктсӧвет, кытчӧ пырисны некымын сикт-грезд.

А водзӧ гымӧбтіс война, кытӧн усис кужса 107 солдат.

Но Куж сикт сӧвмис да сӧвмис. 1953 воын восьтісны сиктса библиотека, 1963 – выль школа, кӧні велӧдчисны кӧкъямысӧд классӧдз. Декабр 1974 воын воссис челядьлы сад-ясли, а 1979 воын – культура керка.

Веськӧдлӧм

Куж - Куж сикт овмӧдчӧминса шӧрсикт. А юралысь - Липин Игорь Павлович. Эм депутатъяслӧн сӧвет, кытчӧ пырӧ 10 депутат:

  1. Афанасьева Тамара Петровна
  2. Кузнецова Зоя Николаевна
  3. Липин Игорь Павлович
  4. Литвиненко Светлана Юрьевна
  5. Повышева Ксения Тарасовна
  6. Попова Василиса Вениаминовна
  7. Потоцкая Вера Вячеславовна
  8. Расов Александр Владимирович
  9. Тарабукин Анатолий Александрович
  10. Юшкова Елена Александровна

Йӧз

Кужйын олӧны комияс, сёрнитӧны комиӧн.

Сиктса медводдза овъяс

  • 1646 – Логинов, Холопов
  • 1707 – Кипрушев, Сидоров
  • 1719 – Кузнецов, Тарабукин

Овмӧс да быт

Культура

Сиктас эм:

  • челядь сад
  • школа (2015 воын кольӧ сӧмын нёль класс)
  • культура керка
  • библиотека

Тӧдчана йӧз

Тӧдчана эмторъяс

  • Поляна невест

Ӧтуввез

Ӧшмӧсъяс

Ыстӧдъяс

Куж сиктувса оланінъяс Кулӧмдін Район Куж  Кулӧмдін Район Куж 
Ӧнія оланінъяс:

Куж • Ичӧт Куж • Озъяг • Улляна •

Tags:

Кулӧмдін Район Куж Ним йылысьКулӧмдін Район Куж ГеографияКулӧмдін Район Куж ИсторияКулӧмдін Район Куж ВеськӧдлӧмКулӧмдін Район Куж ЙӧзКулӧмдін Район Куж Овмӧс да бытКулӧмдін Район Куж КультураКулӧмдін Район Куж Тӧдчана йӧзКулӧмдін Район Куж Тӧдчана эмторъясКулӧмдін Район Куж ӦтуввезКулӧмдін Район Куж ӦшмӧсъясКулӧмдін Район Куж ЫстӧдъясКулӧмдін Район КужКоми республикаКулöмдiн районРоч кывСикт

🔥 Trending searches on Wiki Коми:

Синдор (посёлок)СубӧтаАнисимов Павел АлександровичИвановчи (Сыктыв район)Крутотыла (Луздор район)Мӧдчой (Луздор район)Кузьёль (Койгорт район)Пустыня (Изьва район)JЧупров Яков ИвановичКанава (Кулӧмдін район)Марков Иван ПетровичКулöмдiн район17 ода кораĽЙоруба (кыв)1 кос муЛӧддза-номъя тӧлысь 29-ӧд лунГрезд1931 воУрасьӧм тӧлысь 23-ӧд лунЙирым тӧлысь 11-ӧд лунЭтаČ1919 воУсогорск (Удора район)СыктывсаясМеркурий24 мозКерновса кывПетроскойЧиркВевпом (Луздор район)1995Тигринья (кыв)8 вӧльгымЗагаръя (Луздор район)ИпсилонПезмӧг (Кӧрткерӧс район)Коми кывСыктывкар каркытшСӧветскӧй Союзса ГеройРочев Егор ВасильевичБрунейОверин Михаил ИвановичРочмуКальцийHФадеев Тимофей ПавловичКваловчи (Сыктыв район)Урасьӧм тӧлысь 3-ӧд лунРай (Сыктыв район)DТыдор (Емдін район)Выльгорт (Кулӧмдін район)Пожня (Сосногорск район)ЧелябинскДіасёръя (Кулӧмдін район)Епанешников Андрей НиколаевичСьӧдтыдор (Койгорт район)Леканов Василий ДмитриевичБангладешса така1999 воЧер🡆 More