Зӧвсьӧрт

Зӧвсьӧрт пукалӧ Эжва юлӧн веськыд берегын. Айкатыла юрсиктӧдз 32 км.

• Зӧвсьӧртын вӧлі аддзӧма 6-9 нэмъясын озысьысь вӧчӧмторъяс.
• Олысьяс йылысь медводдзаысь казьтывлӧмаӧсь 1586-ӧд воын кыдзи «Зӧвсьӧрт погост Эжва ю вылын». Сэкся кадӧ Зӧвсьӧрт вӧлі зэв ыджыд сикт, кӧні вӧлі кык вичко — «Илья пророклӧн вичко» да Никола Чудотворецлӧн шоныд вичко. Вӧлі вичкоын уджалысьяслӧн нёль овмӧс и кресьтяналӧн 40 овмӧс; 11 керка вӧлі куш — сэні олысьясыс либӧ кулісны, либӧ мунісны Зӧвсьӧртысь. Мунӧны либӧ жӧ кулӧны вӧлі сёян тырмытӧм либӧ чума вӧсна.
• 1646 вося перепись небӧгын паныдасьӧны татшӧм овъяс — Вихляев, Данилов, Бозов, Ячменев, Поздеев, Попов — медся тшӧкыда паныдасьлысь талун ов сиктын. 1678-ӧд воын Зӧвсьӧртын вӧлі 57 овмӧс, висьтавсьӧ ӧти вичко йылысь, мӧдыс, гашкӧ, сотчӧма.
• 1794—1807 воясӧ тані вӧлі лэптӧма изйысь Спас вичко. 1877 воын Межӧгысь училишесӧ вуджӧдісны Зӧвсьӧртӧ.
• XIX нэм помын тані вӧлі олӧ 920 олысь — 131 овмӧс. Тайӧ сиктыс вӧлі медся ыджыд Эжва горулын.
• 1918 воын оліс нин 1706 морт (759 мужичӧй, 977 нывбаба). 1926 воын Зӧвсьӧртын вӧлі 397 овмӧс, 1525 олысь. 1930 воын сиктын вӧлі нин фельдшерско-акушерскӧй пункт, школа, лыддьысянін, пароход сувтанін, кредит сетан тӧваришество, госторг агентство, кресьтяналы отсӧг сетысь комитет, милиция участок.
• 1961-ӧд воын сикт лоис кар кодьӧн.

• Попов Серафим Алексеевич (1913—2003) — коми гижысь, «Коми АССР-са нимйӧза поэт» (1984), РСФСР-са культураын нимӧдана уджалысь (1972), СССР-са Гижысь котырӧ пырысь (1943).

• Атлас Республики Коми. — Москва, 2000.
• Жеребцов И.Л. Где ты живешь: Населенные пункты Республики Коми. Историко-демографический справочник. — Сыктывкар, 2000.
• История Коми с древнейших времен до конца XX века: В 2-х т. / Под общей редакцией А.Ф. Сметанина. — Сыктывкар, 2004.
• Республика Коми: Энциклопедия. — Сыктывкар, 1997-2000. — Т. 1-3.

Тайӧ гижӧдыс помавтӧм на. Тэ верман ачыд сійӧс веськӧдны да содтыны. Тайӧ пасйӧдсӧ колӧ гижны стӧчджыка.