Li herêma Sindî ya li navbera Duhok, Zaxo û Botan-Hekariyê dijîn. Sindiyên di navbera Botan û Hakkariyê de li bajaroka Qilaban dimînin. Li gel Sindiyên kurd zimanê hemû Sindiyên dî jî Îndo-Ewropî ye û Aryen in.(4) Li Türkiye; Hodane, Mola Şehbas, Günde Zeviye,Roboski, Hedriş, Yekmal,Şexon, Cizire, Silopi. Mardin e jî gelek Sindî dijîn.
Dîrok
Sindiyên kurd di dîrokê de dewleteka mezin ava kirine. Ev dewlet beriya 3500 salan e ava bûbû. Navê wê dewletê Împeretotiya Mitannî ye (5). Avakirina vê împeretoriyê jî wiha çêdibe Malbatek ji kurdan koçberê Hindistanê dibe. Li wir li herêma Sind niştecih dibin. Piştî demeke dirêj ji Hindistanê dîsa vedigerin welatê xwe Kurdistanê(6). Ji wan re dibêjin kurdên Sindê. Li pêşiyê tên Amedê. Li Amedê (Diyarbekir) dewletekê ava dikin. Riha (Urfa), Mêrdîn, Sîncarê jî bi dest xwe ve dihînin. Li Mêrdînê Weşukaniyê dikin paytext. Navê dewleta wan Mîtanî bû û navê çiyayê Metîna ji wir tê. (7)2 jinên delaltirîn ên di dîrokê de navdar ji wan Sindiyan bûn. Ew Nefertîtî û Nefertarî ne. Nefertîtî û Nefertarî şû bi Fîrewnên Misrê dikin.(8) Û li wir dest danîn ser rêvebertiya dewletê.
Niha li Hindistanê herêma Sind heye û zimanê wan Sindiyanî ye. Li piştî hezar salan ev kurdên Sindî ji her alî ve bûn kurdên Îranî. Divê bê gotin ku peyva "Îran" ji "Aryenê" tê. Bi eslê xwe Kurdistan, Ermenistan, Azerbaycan... jî Îran in. Kurd Mezopotamiyên Îranî ne. Ango Mezopotamiyên Aryen in. Ji bavûkalên kurdan, farisan, Hindistaniyan, Pakistaniyan, Afxaniyan, Azeriyan, ingilîz, frensî, alman... re dibêjin "aryen".
Ocax/Icax
Eşîra Sindiyan li 14 Icaxen Mala Acamme, Mamizdeni, Pisaxa, Benestani,Coneki, Bosali,Neri,Sheranshi,Perexi,Mendozî,Mcoli,Bileki,Sofi,Shexesdeni û Shivameni belavdibe. 112 Gunden Eşîra Sindiyan
- Bosale
- Zewka Bosale
Sheranshi
- Sheranshe
- Behere
Sêxzdînî
- Nordîna
Perexi
- Perexê
Mendozî
- Kundok
- Bazingüra
Bileki
- Karpete Bileka
- Derkar
- Bandro
- Banka Mala Shexe
- Merge
- Minini
- kirannsh
- Banka Mala Hocey
- Banka Mala Axoy
Pisaxa
- Ava Gize
- Bazingira
- Petrome
- Kirkirank
- Kelok
- Kundok
- Grik Sindi
- Grika Haci Islami
- Darhozan
- Marsis
- Gewrîk
Sofi
- Pirbla
- Cemke Delal
- Zorava
- Be Shilke
- Derinke
- Barkavere
- Cemtri
- Avlih
- Ceme Mesolmete
Benestani
- Berzire
- Karne
- Mutifa
- Kizave
- Rabanka
- Hewreze
- Hawshine
- Dashtmasake
- Dashatmasek Mela
- Dahleke Gundik
- Dahlek Malek
- Cem Mishko
- Dornex
- Desht Masek Çhem
- War Sora
- kukite silopi # gite silopi
Çonkî
- Mamisa
- Sindava
- Yosif Axa
- Gundik Ayub
- Bexabare
- Ser Silavke
- Karpete
- Alshke
- Dasîkê
- Gelî Dergel
- Dere
- Dahlika Conekiya
- Harina
Miçolî
- Qasroke
- Mergashishe
- Xerabe
- Sorink
Nerî
- Derkar Nery
- Gundik
- Dercelal
- Dahlik
- Stavlan
Mamizdeni
- Behrava
- Terike
- Terik Erab
- Terik Smo
- Keberoke
- Tawke
- Xerababke
- Emer Axa
- Terik Hassan
- Xilafte
- Bacile
Shivarmeni
- Xwake
- Bagoltke
- Teka
- Berkevir
- Spindaroke
- Xerxabka
- Zewke
- Avgani
- Serko
Gundên Masehiyan li Devera Sindiya
- Biglale
- Elanîsh
- Derashishe
- Senate
- Sharansha Felaha
- Bersive
- Levo
- Hizawa
- Nafkandala
- Bacowae
- Êrê
- Deshte Texê
- Behnone Sîndîya
- Mergasora
- Piraka
- Benaxre
- Der Abon
- Pish Khabour
- Her Gunda
- Gondkosa
Têbînî
Li Dîf Jêderên Kevin û Axivtnên Babo Bapîran Gûllî û Sindî eşîreka Pêkve Bon Ta Salên ( 1919 ) Heta Nokejî Têkelîya Navbera Herdo eşîreta Ji Layê Çivakî û Keltorî Ve Zor Lêk Nêzîkin.
Dengbêjên Devera Sindiya
- Razi Ubeyd Benstani Nave Huneri Razi Zaxoyi
- Zeravan Tahir Shivermeni Nave Huneri Zeravan Zaxoyi
- Eyaz Yusif Psaxa Nave Huneri Eyaz Zaxoyi
- Hejar Mohammed Shivermeni
Çend Navdarên Devera Sindiya
- Shehbaz Salih
- Mam Omar Salih
- Sadiqe Emeri
- Aliqado
- Ebdulkarim Hamed
- Salih Qasim
- Ismail Seifadin
- Mohammed Mirza
- Izadin Saado
- Hamid Isa
- Abdullah isa şerîf
- Azhat Jangir
- Redwan Mirza
- Said Abdulllah
- Ismail Haci Latif
- Tewter Hesen Yusif
- Reşide salihe hedrişi
- Elî Halo
- Mohammed Xalid Boseli
- Mehmud Halo
- Naîf Boselî
- Seîd Boselî
- Emer Halo
- Cemal Rashid Ismail
- Hassan Shex Mistafa
- Shex Mistafa Boseli
- Mela Salih Boseli
- Mela Smail Boseli
- Mûsa Omer Boselî
- Haci Qadir Boselî
- Sagvan Halo
Psaxa
Psaxa ji Bakurê Kurdistanê, ji Wanê hatin e. Eslê xwe Garisan in. Silêman Axa Sindi seroke eşira sindiye.
- Avdi Axa
- Silêman Avdi Axa (Dr. Silêman)
- Bıshar Axa
- Ömer Bıshar Axa
- Mohammed Macit
- Ali Awni
- Abdulla Bishar Axa
- Hamid Hefzullah
- Hamid Xasti
- Selman Xorsho
- Jebar Meho
- Ismail Tabir
- Said Sofi Osman
- Alixan Hamid
Şivarmeni
Çonekî
- Mistafa Joma
- Xedir Emer
- Hejer Ismail Cuno
- Mohammed Semo
- Hacî Xidir
- Nurî Xidir
- Abdullah Meho
- Îsmaîl Abush
Benestani
- Ismet Dino
- Mela Teha Dashtmesaki
- Abdulrehman Dino
- Seyidd Xalid
- Sagvan Seyid Xalid
- Mela Sediq Dornexi
- Heji Reshid Neamo Dornexi
- Ahmedi Heji Reshidi Neamo
Nerî
- Dr.Rezgar Sindî
- Mihamed Mûsa
- Schibli Axa
Micoli
- Xalid Shexo
- Musa Timi
- Sherif Musa
- Aziz Aziz
- Sherif Sherif
- Hamid Sherif
- Selim Derwish
- Haji Mestoye Abe
- Haji Mohamed Mestoy
- Osman Qasim
- Mehama Qasim
- Xelil Mahmud
- Fehmi Ahmed Yousef
- mela ahmed sofi
Mamizdeni
- Drbaz Kelesh
- Osman Xalid
- Salih Haci Ibrahim
- Dindar Osman
Sheranshi
- Raof Mala Jami
- Abdi Meho
- Selim Ceto
- Ismail Abdilkarim
Şêxzdîn
- Mîrşam Axa
- Elî Betal
- Betal Elî
- Emîn Mohemed
- Nezîr Nourdînî
- Mela Hemîd
- Hussên Tehlo
Perexi
- Ali Axaye Qasroki
- Ismail Perexi
- Abdi Ahmed Perexi
- Faris Salih Perexi
Girêdayinên derve
This article uses material from the Wikipedia Kurdî / كوردی article Sindî, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). Ger wekî din nehatibe diyarkirin, naverok di bin CC BY-SA 4.0 de berdest e. Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki Kurdî / كوردی (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.