Dä Tyr (uêjermanesch weddehäêjestellt: *Teiwaz, *Tiwaz) es ene Jott uss'r jermanesch Mytholojie.
Hä es dä jott vamm Kreech, vamm Hemmel on vamm Thing. Týr es doabej ävve bluß senge ahlnordsche Noam, em Ahlängelsch heesch e Tiw on en d'r Ahlhuhdütsche Sprooch vleech *Ziu. Sengem Noam noah wôê dä Tyr fröhere ene vell wichtijere Jott, ävve en de skandinavsche Sajaliteratur spellt hä kenge su bedöggsam Roll mieh.
Dä Noam Tyr kütt van de wedderhäêjestellte, proto-jermaansche Forêm *Teiwaz of *Tiwaz, wat wedderöm dä selêve sproochliche Uêsprongk wie angere indojermaansche Jötte, z. B. dä römsche Jupiter odde dä jriechesche Zeus hätt. Hüggzedaach es senge ahlnordsche Noam ävve et bess bekanngk. En d'r meeschte jermaansche Sprooche fengk me d'r Noam vamm Jott vüêallem em Dengsdaach wedde (z. B. Ängelsch: Tuesday; noarwäjesch: Tirsdag, alemannsch: Zischtig). En d'r dütsche Sprooch kütt dä Noam vamm Thing, et jermaansch Volêksträvfe, dat mim Tyr döckes verbunge weed. Tyrs Noam heesch övvesätz esu vell wie "Jott" (vejlich et met lat. Deus of ahljr. Zeus).
Övve Tyr si Mutte es en d'r Eddas net vell bekanngk on och wäê dann si Fader es, es net esu räêt jewiss. Et jitt Quelle, die saache, dat et dä Odin selêvs es, och jitt et ävve wedderöm Verzällcher, en denne stonn, dat et dä Ries Hymir wöê.
En de nordsche Sagas es dä Tyr vüêallem füê de Jeschiêt bekannt, woa he d'r Fenriswolêf aan de lejendäre Faddem Gleipnir benge deet. Doadorch verliêt dä Tyr ävver leggere seng rääkse Hank, wesswääje mer'n daröm och dä eenhängije Jott nenne deet.
En d'r Lokasenna (dat es en Verzällche uss Snorri Sturluson sing Prosa-Edda), säät dä Loki, dat Tyr och en Fromminsch hätt, ävve et weed net jesaaht, wie dat ens jenau heesche deet. Grimms Köbes hätt zwoar jeschrivve, dat demm Tyr seng Frou vleech de Jöttesch Zisa sinn künnt, ävve janz jenau wees mer't net.
Em Ragnarök (dat es dä Weltongejang van d'r jermaansch Mytholojie) bejäänt Tyr de jruuße Hellehonk Garmr. Albeeds brenge seech dann enejem blootije Kamp jäjeseggisch öm.
Dä Asteroid (4092) Tyr es noa'm Jott benöämt.
This article uses material from the Wikipedia Ripoarisch article Tyr, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). Dä Täx schtäjt unger dä CC BY-SA 4.0 sulang nix söns jesaaat es. Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki Ripoarisch (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.