1992—1993 Хачыпсыда Къазауат
Гюрджю-хачыпсы къазауат (Хачыпсыда кёбюсюне «Хачыпсыны халкъыны Ата Джурт къазауаты» деген термин хайырланады), бир джанындан — гюрджю кърал аскер кючлени, башха джанындан — Хачыпсыны Гюрджюден бойсунмаулугъун излеген хачыпсы сепаратист кючлени, Россияны сауутлу кючлерини эм Шимал Кавказдан келген къазауатчыланы арасында 1992 джылдан 1993 джылгъа дери баргъан сауутлу конфликт болгъанды.
Хачыпсыда джашагъан этникалы гюрджюлюле, кёбюсюне гюрджю аскер джанлы болуб, уруш этгендиле. Этникалы эрменлиле бла оруслула эсе, кёбюсюне хачыпсылагъа болушлукъ этгендиле эмда кёб санда ала джанлы къазауат этгендиле. Сепаратистлеге болушлукъ этгенле — мингле бла шималкавказлы эм къазакъ къазауатчыла болгъандыла, дагъыда Хачыпсыда (эмда къатында) дислокациясы болгъан Россияны аскер базалары.
Конфликт, Гюрджюню тайдырылгъан президенти Звияд Гамсахурдия бла аны тайдыргъан Эдуард Шеварднадзе башчылыкъ этген правительствону арасында баргъан граждан къазауат себебли тереннге кетгенди. Аны юсюне да гюрджю-тегей конфликт къошулгъанды.
Адам хакъланы бузуу эм джаныуарлыкъ, конфликтге къатышханланы эки джанындан да чыкъгъандыла. Европада къоркъуусузлукъ бла ишбирликни юсюнден организацияны айтханына кёре, 27 сентябрь 1993 джыл хачыпсы аскер Согъумну алгъанындан сора шахарда джашагъан гюрджюлюле этникалы тазалау компаниягъа тюшгендиле. БМО-ну фактла ачыкълаучу миссиясы, эки джаны да — гюрджюлюле да, хачыпсылыла да адам хакъланы кёб кере эмда бек терен бузгъандыла деб айтханды. 13000-ден 20000-нге дери этникалы гюрджюлю эм 3000-нге джууукъ этникалы хачыпсылы, айтылгъаннга кёре, ёлтюрюлгендиле, 250 000-ден артыкъ гюрджюлю — ичги кёчюрюлген инсан неда къачхынчы болгъанды, 2000 адам тас болгъанды.
Постсовет Гюрджю, къазауатдан бек уллу заран табханды; финанс, адам эм психология джарсыуланы чекгенди. Хачыпсы эсе, къазауатны эмда андан сора замандан заманнга чыгъыучу конфликтлени эсеби бла тамам оюлгъанды.
Дагъыда къарагъыз
- Гюрджю-хачыпсы конфликт
- Хачыпсыда къазауат (1998)
- Кавказ къазауат
- Гюрджю-тегей конфликт
Белгиле
Джибериуле
This article uses material from the Wikipedia Къарачай-Малкъар (Qarachay-Malqar) article Хачыпсыда къазауат (1992—1993), which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). Ичиндегиси, CC BY-SA 4.0 лицензиягъа кёре бериледи (башха белгиленмеген эсе). Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki Къарачай-Малкъар (Qarachay-Malqar) (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.