Addad Amaruz

Addad amaruz d isem (mačči d tanzeɣt, mačči d amyag) i yettbeddilen talɣa; s ubeddel umagrad neɣ n teɣri tamenzut (A>U.

A> WE…) neɣ s uɣelluy-ines (“A”).

  • Addad ilelli: amaziɣ. Addad amaruz: umaziɣ. “ A>U”.
  • Addad ilelli: tamziɣt. Addad amaruz: tmaziɣt. “A> .
  • Addad ilelli: axxam. Addad amaruz: wexxam. “A>We”.
  • Addad ilelli: taxxamt. Addad amaruz: texxamt “A>e”.

… Amek i yettbeddil? Mi ara yili deffir:

  • Wemyag: Yečča wuccen;
  • Tenzeɣt: Deg wexxam;
  • Wemḍan: Yiyet temɣart.
  • Wemqim udmawan (wagi nerna-t-id kan, wamag d amyag i t-id-yessḍefren): Yuzen-it umazan.

Akk ismawen ibeddun s umagrad neɣ s teɣri « u » ( d asuf neɣ d asget) a sen-nernu kan « w »( azgen aɣri neɣ azgen n teɣri « w »). Imedyaten :

Uccen>wuccen. Uccanen>wuccanen. Ugel>wugel.Uglan>wuglan. Udi>wudi. Ungal>wungalen.Ungalen>wungalen. Ulmu>wulmu… Yečča-t wuccen. Teḥreci n wuccanen. Yeɣli-yas-d wugel-nni. Ffɣen-d wuglan-nsent. Mellul wudi. Yelha wungal-is. Aṭas wungalen i yura. Ɣezzif wulmu. Llum yellan ɣef wuccen.. Teẓgi zedɣen wuccanen. Tamawt: Unti-nsen ur yettbeddi ara talɣa: Tarwa n tuccent; tarwa n tuccanin… Addad ilelli: “tuccent”; addad amaruz: “tuccent”.

Akk ismawen ibeddun s umagrad neɣ s teɣri « a » deg umalay asuf d wesget; a sen-nernu kan « w »( azgen aɣri neɣ azgen n teɣri « w »). Imedyaten : Adal (leḥcic n waman)>wadal; Adalen>wadalen; Addal (sport)>waddal; Addalen>waddalen; Azal*(ssuma/Lqima, mačči akud)>wazal. Azalen>wazalen; Allal>wallal; Allalen>wallalen; Ammas>wammas; Ammasen>wammasen; Affar>waffar; Affaren> waffaren; Arraz>warraz; Arrazen>warrazen; Addad>waddad; Addaden>waddaden; Akli>wakli; Aklan>waklan… Tamda yuli-tt wadal. S wazal-is. S wallalen-is. Yeẓwer deg waddal. Yettleɣwi wammas-ines si ccḍeḥ. Yessa-tt waffar. Acḥal warrazen i s-d-yeḍren? – Yiwen warraz kan. Ur igerrez waddad ideg yella. Amek llan waddaden-nsen? Yemlal d wakli. Ɣur-neɣ ur ttilin waklan… Tamawt: Akk ismawen n wesget i ibeddun s umagrad neɣ s teɣri « a » a sen-nernu kan « w »( azgen aɣri neɣ azgen n teɣri « w »). Imedyaten : Allen>wallen; Aman>waman… “cedhaɣ tukksa n lexrif d waman isemmaḍen”. “Kecmeɣ di lḥebs n wallen-im”.

  • Ur yessefk ara ad nezdi ger wazal (lqima) d uzal (n wakud) deg wasuf neɣ deg wesget-nsen acku mačči yiwen-is deg waddad amaruz:

1) “Azal-is meqqer> meqqer wazal-is. Azalen-nsen meqqrit> meqqrit wazalen-nsen”. 2) „Azal qerriḥ>qerriḥ uzal (akli uzal)>Izilan qerriḥit>qerriḥit izilan. Dda Lmulud At Mɛemmer meqqer wazal-is. D bab n wazalen. Deg uzal qayli. Deg izilan d ideflawen.

Akk ismawen ibeddun s umagrad neɣ s teɣri « a » deg umalay asuf ; ma teḍfer-it-id yiwet tergalt kan, “ a“ –nni ad yuɣal d “ u“ (“ a“ >“u“ ) deg waddad amaruz. Imedyaten :

Addad ilelli> “a“; addad amaruz>“u“) Amaziɣ> umaziɣ; mmi-s umaziɣ. Amergu>umergu; yerqem umergu-nni. Amezruy>umezru; isem-is yura deg umezruy. Amadaɣ>umadaɣ; yerɣa umadaɣ. Tamawt: Asget-nsen yettɣimi akken ur yettbeddil ara talɣa “I”>”I”: Imaziɣen, imerga, imezruyen, imudaɣ. Addad ilelli : “imerga”; addad amaruz: “lferg imerga”. Unti-nsen yettili-d s uɣelluy n teɣri “I”: Addad ilelli: “tamaziɣt”, addad amaruz: “tira n tmaziɣt”.

Akk ismawen ibeddun s umagrad neɣ s teɣri « a » deg umalay asuf ; ma ḍefrent-t-id snat tergalin, “ a“ –nni ad yuɣal d “ we“ (“ a“ >“we“ ) deg waddad amaruz. Imedyaten : Amɣar>wemɣar; yiwen wemɣar. Axxam>wexxam; wessiɛ wexxam. Argaz>wergaz; yeḥrec weragz. Adlis>wedlis; meqqer wedlis-nni. Awren*>wewren; yenɣed wewren. Tamawt: Asget-nsen, „i“-nni yettuɣal akka“ye“: Imɣaren>yemɣaren; ixxamen>yexxamen; irgazen>yergazen; idlisen>yedlisen… Unti-nsen, yettili-d akka: Taxxamt>texxamt; tamɣart>temɣart… tixxamin>texxamin; timɣarin>temɣarin

  • asget n wewren yettuɣal seg waggay-nniḍen, acku yettuɣal s yiwet tergalt kan deffir umagrad: iwernan>iwernan.

Akk ismawen ibeddun s umagrad neɣ s teɣri « i » deg umalay asuf ; ma teḍfer-it-id yiwet tergalt kan; “ i“ –nni a sen-nernu kan « y »( azgen aɣri neɣ azgen n teɣri « y »). Imedyaten : Izi> yizi; itezzi am yizi. Iɣil>yiɣil; d bab n yiɣil. Iri>yiri; s yiri-s kan. Iɣi>yiɣi; udi yettwakkas-d seg yiɣi. Ilef>yilef; yedderɣel am yilef. Tamawt: Asget-nsen yettili-d akka: Izan> yizan “zzin-as yizan”. Ma d unti-nsen yettili-d akka “i>i”, amedya: Tileft>tileft “tejhed am tileft”.


Akk ismawen ibeddun s umagrad neɣ s teɣri « i » deg umalay asuf ; ma ḍefrent-t-id snat tergalin « i » ad yuɣal d “ ye“ (“ a“ >“ye“ ) deg waddad amaruz. Imedyaten : Itbir>yetbir; d urqim am yetbir. Itri>yetri; ireqq am yetri. Ibki>yebki; yettǧellib am yebki. Igmir>yegmir; isax yegmir. Irẓi>yerẓi; yejuǧǧeg yerẓi s izemran-is. Tamawt: Ula d asget-nsen kif kif-iten: Itbiren> yetbiren “sin yetbiren”.

Ma d unti-nsen yettili-d akka “i>ye”, amedya: Titbirin>tetbirin “cebḥent tetbirin”.

TASUREFT: Ismawen ibeddun s umagrad neɣ s teɣri « i » deg umalay asuf ; ma myugdant tergalin akk d teɣra, ladɣa ma llant ugar n kraḍet teɣra « i » ad yeqqim akken d “ i“ (“ i“ >“i“ ) deg waddad amaruz. Ilili>ilili; rẓag ilili. Inisi>inisi; d bu usennan inisi-nni. Ikerri>ikerri; Ɣur-s acciwen ikerri Iniɣem>ineɣ; Iḥumm iniɣem. Inijel>inijel; yeṭṭef-it inijel. Tamawt: I wakken a d-neṭṭef amaruz-nsen wigi, ur aɣ-iɛerreq ara, ad nesseqdec tanzeɣt “ddaw” (ɣas deg iqerray-nneɣ kan): Ddaw inijel (d awezɣi neqqar: ddaw yinijel!).

Tamawt: Ula d asget-nsen kif kif-iten: Imaziɣen> imaziɣen “tafsut imaziɣen. Ma d unti-nsen yettili s uɣelluy n “i”, amedya: Timaziɣin>tmaziɣin.

Asmekti: 1) Ismawen ibeddun s “u” deg umalay, a sen-nernu kan “wa” deg wasuf d wesget-nsen: Udi>wudi; uglan>wuglan… Unti-nsen: tuglacin>tuglacin; tungalt>tungalin…

2) Ismawen ibeddun s “a” deg umalay asuf d wesget, a sen-nernu kan “w” : addad>waddad; addaden>waddaden… Unti-nsen: taklit>taklit; taklatin>taklatin… Walit dagi daɣen asget n wigi: Arrac>warrac; aman>waman; allen>wallen

3) Ismawen imalayen ibeddun s “a” deffir-s yiwet tergalt “a>u”: Amaziɣ>umaziɣ. Asget-nsen (“i” –nsen) yettɣimi akken: Imaziɣen>imaziɣen.. Unti-nsen yettli-d s uɣelluy n teɣri: Tamaziɣt>tmaziɣt; tamergut>tmergut.Timaziɣin>tmaziɣin; timerga>tmerga.

4) Ismawen imalayen ibeddun s “a” deffir-s snat tergalin “a>we”: Amrabeḍ>wemrabeḍ; afrux>wefrux… Asget-nsen “i>”ye”: Imrabḍen>yemrabḍen; ifrax>yefrax… Unti-nsen, yettili-d akka : Tamrabeṭ>temrabeṭ; tafruxt>tefruxt… 5) Ismawen ibeddun s tergalin, wigi ttɣimin akken ur ttbeddilen ara, acku d tiɣra i yettbeddilen mačči d tirgalin: Seksu>seksu; cilmum>cilmum; ččina>ččina; medden>medden; Seɛdiya>Seɛdiya….

Tamawt: Wid iran ad arun tamaziɣt s yiwet talɣa, ulac deg-s tisuraf am tutlayin akk nniḍen, ahat ad afen da tisuraf i wumi ur zmiren a tent-kksen: Imi amaziɣ>umaziɣ; axxam>uxxam; ungal>ungal… Acuɣer ttarun ihi: Arrac>warrac? Tamziɣt>tmaziɣt? Taxxamt>texxamt?.. acimi ur ten-ttarun ara akk s yiwet talɣa?! I wigi amek ara sen-neg ihi?Acimi ur beddlen ara talɣa, ttwaɛqalen kan deg weḍris : tala>tala; taddart>taddart; tuddar>tuddar…

Yelha dɣa ma nessegra-d kra n tefyir umedyaz Ḥmed Leḥlu: “Wigi d isefra (dagi d iwellihen) Mačči d timsirin Neɣ d lewṣayat Yezmer ahat d tuffɣa n leɛqel Maca, mačči d tuffɣa i webrid”

Ẓeṛ daɣen

Tags:

🔥 Trending searches on Wiki Taqbaylit:

Latay n lexlaAganTiqqad n yesɣiAmtiweg uffiɣAdanaḤamasTafsutAsiɣaɣIɣil n teryelTamezrurt n ṭaɣaṭWazedduzRichard Dean Anderson23 furarLaguiole (takemmart)AmanAnẓarTaleslalitAxerrub4 meɣresTsunamiCentre-Val de LoireAḍru amestrisitiTadayra n LeqṣerFrançois HollandeTakruraRonald ReaganDubayArwayIzemIɣri (imɣi)FurarAbagu AfarsiBgayetKatalunyaLegrigḤasekTafriqt UgafaPablo NerudaAgamaTafunast n yigujilen11 fuṛaṛAddad amaruzAsennan n weɣyulTanzanyaKanadaAyefkiAmeɣrasCcix Muḥend u LḥusinOhioIkeffisAmlilesFerḥat MhenniIbkiWilliam Shakespeare10 ctemberABBAAgemmay ssirilikJava (tutlayt)TutlaytMulud Ferɛun29 yebrirAksel (aɣersiw)TifertTabulgartCcinwaIdlesGeorgiaKalifurnyaBaṭlimus9 yulyuTadusiTaferfraTikejda🡆 More