მთვარის ლიბრაცია
მთვარის ლიბრაცია (ლათ.
აღწერა
არსებობს რამდენიმე სახის მთვარის ლიბრაცია:
- მთვარის რხევა აღმოსავლეთ-დასავლეთის მიმართულებით, ეგრეთ წოდებული ოპტიკური (გეომეტრიული) ლიბრაცია გრძედზე (მაქსიმალური სიდიდე 7° 45'), რაც იმის შედეგია, რომ მთვარე ბრუნავს მუდმივი კუთხური სიჩქარით, ხოლო დედამიწის ირგვლივ გარემოიქცევა არათანაბარი სიჩქარით.
- მთვარის ოპტიკური ლიბრაცია განედზე წარმოადგენს მთვარის რხევებს ჩრდილო-სამხრეთის მიმართულებით (მაქსიმალური სიდიდე 6° 41'), რაც გამოწვეულია მთვარის ბრუნვის ღერძის დახრით მთვარის ორბიტის სიბრტყის მიმართ. ამის გამო დედამიწისაკენ დროდადრო მოქცეულია მთვარის ხან სამხრეთი, ხან კი ჩრდილოეთი პოლუსი.
- დღეღამური ანუ პარალაქსური მთვარის ლიბრაცია (მაქსიმალური სიდიდე ~1°) აიხსნება იმით, რომ დამკვირვებელი დედამიწის ღერძული ბრუნვის გამო გადაადგილდება სივრცეში და მთვარეს დაინახავს სხვადასხვა მიმართულებიდან.
მთვარის ლიბრაციის გამო დედამიწიდან შეიძლება დავაკვირდეთ მთვარის ზედაპირის ნახევარზე მეტს (~59%).
არსებობს კიდევ მთვარის ჭეშმარიტი ანუ ფიზიკური ლიბრაცია (მაქსიმალური სიდიდე ~2'), რაც გამოწვეულია მთვარის სამღერძა ელიფსოიდზე დედამიწის გრავიტაციული ზემოქმედებით.
ლიტერატურა
- ქართული საბჭოთა ენციკლოპედია, ტ. 6, თბ., 1983. — გვ. 667-668.
This article uses material from the Wikipedia ქართული article მთვარის ლიბრაცია, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). შინაარსი წარმოდგენილია შემდეგი ლიცენზიით (თუ სხვა არ არის მითითებული): CC BY-SA 4.0. Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki ქართული (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.