Johann Gottfried Schmutz: Ewangelski farar, słownikar a rěčnicar

meje">19. meje 1715 w Straßburgu, † 26. septembra 1798) bě pietistiski farar, słownikar a rěčnicar.

Narodźi so jako syn fararja a bě po złotnikarskej wučbje chowanc Franckoweje syrotownje w Hali. Wot 1738 studowaše w Jenje teologiju. Po studiju dźěłaše najprjedy jako wučer w syrotowni w Žarowje a wot 1744 do 1748 skutkowaše jako farar w Delnim Wujězdźe. W tutych lětach přiswoji so serbšćinu, tak zo by móhł prědować. Po 1748 běše z fararjom we wokolinje Wittenberga.

Hižo w Hali a Žarowje zbudźi so Schmutzowy zajim za serbsku rěč, njeměješe pak při jeje nawuknjenju ani słownika ani rěčnicu k ruce. Tuž spisa sebi woboje w štyrjoch lětach skutkowanja we Wujězdźe sam. Probe eines Oberlausitzisch-wendischen Wörterbuches a tež rěčnica wostaštej njećišćanej, stej so pak wjacekróć wotpisałoj a dale wužiwałoj. W lěće 1846 w Lipsku w ćišću wudaty wotpisk Schmutzoweho słownika je połny ćišćerskich a druhich zmylkow.

• Sonja Wölkowa: Johann Friedrich Gottfried Schmutz – awtor rukopisneje hornjoserbskeje gramatiki z 18. lětstotka. W: Lětopis 45 (1998) 1, str. 51–58

• Frido Mětšk: Schmutz, Johann Gottfried. W: Jan Šołta, Pětr Kunze, Franc Šěn (wud.): Nowy biografiski słownik k stawiznam a kulturje Serbow. Ludowe nakładnistwo Domowina, Budyšin 1984, str. 495sl.

• Wućahi z Hornjoserbsko-němskeho słownika. 1782 (SKA, MS VIII 1 C; digitalizat)
• Probe eines Oberlausizisch Wendischen Woerter-Buchs. Wotpisk wot Kita Fryca Stempla, 1780 (SKA, MS VIII 3 A; digitalizat)
• Neue Probe einer Oberlausizisch-Wendischen Grammatic: hauptsächlich nach dem Budißinischen Dialect eingerichtet. 1743 (digitalizat)