ખંડકાવ્ય

ખંડકાવ્ય એ કાવ્યનો એક પ્રકાર છે. આ કાવ્ય પ્રકાર સંસ્કૃત સાહિત્ય પરથી ઉતરી આવ્યો છે. આ પ્રકાર જીવનની કોઈ એક ખાસ ઘટના કે ખંડને આવરી લે છે. ખંડકાવ્યમાં માનવજીવનના...

છંદમાં રચાયેલ "ચક્રવાત મિથુન" કાવ્ય મંદાક્રાન્તા છંદમાં રચાયેલ કવિ કાન્તના ખંડકાવ્ય "ચક્રવાત મિથુન"ની પંક્તિઓ શિરિષ પંચાલના અવાજમાં. આ ફાઇલ ચલાવવામાં મુશ્કેલી...

કવિ કાન્ત વડે જાણીતા છે, ગુજરાતી કવિ, નાટ્યલેખક અને નિબંધકાર હતા. તેઓ ખંડકાવ્ય કવિતા પ્રકારના રચયિતા હતા. તેમનું પુસ્તક પૂર્વાલાપ (૧૯૨૩) ગુજરાતી કવિતામાં...

વસંત વિજય એ એક ખંડકાવ્ય છે. ભારતીય કવિ મણિશંકર રત્નજીભટ્ટ 'કાન્ત' (૧૮૬૭-૧૯૨૩) દ્વારા તેની રચના કરવામાં આવી હતી. વસંત વિજય ભારતીય પૌરાણિક મહાકાવ્ય મહાભારતમાં...

દેશવટો, ક્ષણોના મહેલમાં, દર્પણની ગલીમાં, ઈર્શાદગઢ , બાહુક (નળાખ્યાન આધારિત ખંડકાવ્ય), અફવા, ઈનાયત, પર્વતને નામે પથ્થર નાટક - ડાયલનાં પંખી ( પદ્યમાં એબ્સર્ડ...

કાવ્ય જૂની ગુજરાતી ભાષાની નોંધપાત્ર કૃતિ ગણાય છે. કેશવ હ. ધ્રુવે આ કાવ્યને ખંડકાવ્ય કહ્યું છે. આ કાવ્ય બ્રાહ્મણ કવિ શ્રીધર વ્યાસ દ્વારા રચવામાં આવ્યું છે....

સવરૂપોમાં પણ એમણે સર્જન કર્યું છે. સોનેટ, અંજનીગીત, ગેયકાવ્ય, મરાઠી સાજી, ખંડકાવ્ય જેવા કાવ્યપ્રકારોને વાહન બનાવીને તેમણે તદઅનુસારી ભાવ, વાણી અને છંદના પ્રયોજનમાં...

(૧૯૧૨) નૂપુરઝંકાર (૧૯૧૪) સ્મરણસંહિતા (૧૯૧૫) બુદ્ધચરિત (૧૯૩૪), ચિત્રવિલોપન (ખંડકાવ્ય) મનોમુકુર (ચાર ભાગો) (૧૯૨૪, ૧૯૩૬, ૧૯૩૭, ૧૯૩૮) અભિનયકલા (૧૯૩૦) કવિતાવિચાર...

રચના એમના સહકર્તૃત્વની નીપજ છે. ‘સંચિત્ નાં કાવ્યો’ (૧૯૩૮)માં ભજન, ગઝલ, ખંડકાવ્ય પ્રકારનાં કાવ્યો છે, જેમાં ઈશ્વરભક્તિ, પ્રણય અને દેશભક્તિ મુખ્ય ભાવ છે...

લઘુકાવ્યો અને ગઝલો જેવા આત્મલક્ષી ઊર્મિકાવ્યના પ્રકારમાં તથા કેટલેક અંશે ખંડકાવ્ય જેવા પરલક્ષી કાવ્યપ્રકારમાં વહી છે. સંસ્કૃતવૃતબદ્ધ કવિતામાં, બોલાતી ગુજરાતી...

સાહિત્ય સભા દ્વારા પ્રકાશિત થયું હતું. આ સંગ્રહમાં 'ક્લાન્ત કવિ' નામના ખંડકાવ્ય ઉપરાંત કવિની પ્રસ્તાવના સમેત 'સૌંદર્યલહરી', 'હરિપ્રેમ પંચદશી'નાં ૨૧ પૂર્ણ...

ગુજરાતી કવિતામાં નોંધપાત્ર સ્થાન ધરાવે છે. એમાંની કવિતા મુક્તક, સૉનેટ, ખંડકાવ્ય, ગીત, ભજન આદિ વિવિધ સ્વરૂપે વહે છે. સંસ્કૃતવૃત્તો જેટલું જ કૌશલ ગેયરચનાઓ...

સ્વરૂપોનો પરીચય કરાવ્યો. આત્મકથા, નવલકથા, ટૂંકી વાર્તા, સોનેટ, લલિત નિબંધ અને ખંડકાવ્ય ૧૯૮૩ થી ૧૯૮૭ દરમ્યાન પ્રકાશિત થયા. તેમણે કેટલીક ટૂંકી વાર્તાઓનું સંપાદન...

માનવજીવનના નિરૂપણના સિદ્ધાંતને ઉત્તમ ઠેરવી તેને આધારે તેઓ કાવ્યના મહાકાવ્ય, ખંડકાવ્ય અને લઘુકાવ્ય એ ત્રણ પ્રકારોને તર્કસંગત ઠેરવે છે : જેનું કાવ્યવસ્તુ અનુશ્રુતિજન્ય...

'પ્રેમનો દિવસ'ના સૉનેટો અને કાન્ત ના ઉર્મિકાવ્યો તેમજ કાન્તનું જાણિતું ખંડકાવ્ય 'વસન્તોત્સવ', નરસિંહરાવ દિવેટિયા અને ગોવર્ધનરામ ત્રિપાઠી વચ્ચે ચાલેલી જોડણીવિષયક...

‘સંવેદના’ (૧૯૪૨)માં મુખ્યત્વે વિષાદના ભાવનું નિરૂપણ કરતી રચનાઓ સૉનેટ, ખંડકાવ્ય, ગીતકાવ્ય અને છાંદસ કાવ્યના સ્વરૂપે મળે છે. ‘મોભનાં પાણી’ (૧૯૪૭) બે સ્ત્રીપાત્રો...

બાહુક એ ગુજરાતી સાહિત્યકાર ચિનુ મોદી રચિત એક દીર્ઘ ખંડકાવ્ય કાવ્ય છે. આ કાવ્ય છાંદસ અને અછાંદસ એમ બંને પ્રકારની કડીઓનું બનેલું છે. આ કાવ્ય મહાભારતના પાત્ર...

રીગેઇનેડ્માં થાય છે. પેરેડાઇઝ લોસ્ટની તુલનામાં, તે ચાર ખંડ ધરાવતું નાનું ખંડકાવ્ય છે. ધર્મના તત્ત્વજ્ઞાનની આલોચના સાથે આ ખંડકવ્યનો સુખાંત અંત થાય છે. અગાઉના...

વિરહકાવ્યો/વિષાદકાવ્યો અંગે અને ‘દર્શન ૪’ માં મહાકાવ્ય, આખ્યાનકાવ્ય, વર્ણનકાવ્ય, ખંડકાવ્ય અને કવિતાને લગતા કેટલાક પ્રશ્નો અંગે ચર્ચા છે. વેરણછેરણ પડેલા પોતાના સિદ્ધાંતો...

ભટ્ટ "કાન્ત" દેશ ભારત ભાષા ગુજરાતી વિષય પ્રેમ અને જીવનની કરુણતા પ્રકાર ખંડકાવ્ય (કથા કાવ્ય), સોનેટ પ્રકાશિત ૧૯૨૩ પ્રકાશક મુનિકુમાર મણિશંકર ભટ્ટ માધ્યમ...