राजाराम छत्रपती

छत्रपती शिवाजीचो दाकलो पूत शिवाजी महाराजाक सोयराबाईपसून हो पूत जालल्लो. छत्रपती संभाजी हो ताचो भाव. ताचें लग्न 15 मार्च 1680 दिसा प्रतापराव गुजराची धूव जानकीबाई वांगडा जालें. तिच्या मरणा उपरांत ताराबाई. राजसबाई, बिकाबाई हामचे वामगडा ताचीं लग्नां जालीं. शिवाजीच्या मरणा उपरांत संभाजीन आपल्या हातांत सुत्रां घेतलीं, तेन्ना राजाराम नदर कैदेंत आशिल्लो. 1685 वर्सा मोगलांकडल्यान जहांगीर मेळोवपाखातीर राजारामान रायगडावयल्यान पळून वचपाचो अयशस्वी यत्नूय केल्लो.

संभाजीक मिगलांनी अटक केले उपरांत 9 फेब्रुवारी 1689 वर्सा चांगिजी काटकर आनी येसाजी कंक हांणि राजारामाक 12 फेब्रुवारी 1689 दिसा सत्तेर हाडलो. राजारामान प्रल्हाद निराजी, मनाजी मोरे हे मंडळीक बंदखणींतल्यान सोडोवन तांची आदल्या पदांचेर नेमणूक केली.

मोगलांनी रायगडाक घेराव घाल्ल्यान 25 मार्च 1689 दिसा राजाराम आनी ताचे कुटुंबीय, प्रल्हाद निराजी, खडो बल्लाळ हांणी रायगड सोडलो आनी जिंजाक गेले. ताणें महाराष्ट्रांतलीं अधिकार सुत्रां शंकराजी नारायण आनी रामच्रंदपंत हांचेकडेन दिवन धनाजी जाधव आनी संताजी घोरपड हांकां सेनापती मेनले. 1696 वर्सा दिगांयमदीं झगडीं जालीं. तेन्ना राजारामान संताजीचें सेनापतीपद काडून धनाजीक दिलें. 1697 त राजाराम जिंजी सोडून विशालगडार गेलो. 1698 – 99 च्या सुमाराक ताणें खंडेराव दाभाडे, परसोजी भोंसले, धनाजी जाधव हांचे वांगडा वऱ्हाड- खानदेशांत घुरी घाली. पूण तो जैत जोडूंक पावलो ना.

राजारामान स्वताचे हिमतीचेर कसलीय गजाल केल्ली नासली, तरी ताणें सरदार आनी मुत्सद्दी हांचो फावो तो उपेग करून घेतलो. तो स्वाभावाचो शांत आनी थीर बुध्दीचो आशिल्लो.