गोंयचे इंक्विजीशन

कोंकणी भास शिकून ते भाशेवरवीं धर्म प्रचार करपाचे गरजेतल्यान जायत्या भायल्या पाद्रीनी कोंकणी भाशेचो अभ्यास केलो. शब्दकोश, उतरावळीचो धर्मीक ग्रंथ, व्याकरण अश्या माध्यमांतल्यान भायल्या पाद्रीनी वावर केलो. कोंकणी शाळा उगडून नवे विद्याथी घडयले. पूण उपरांत सत्ता हातांत दवरपाचो उद्देश्य आनी देशी संस्कृताय नश्ट करपाची इत्सा प्रगट जाल्ल्यान इंक्विजीशनाचो नवो कायदो आयलो. धर्मांनतंर केल्या उपरांतूय ते लोक आपल्या मूळ धर्मांकडेन रावतात बदलिल्या धर्मांक पाळो दिनात अशी सुलूस लागिल्यान तांणी इंक्विजीशनाच्या कायद्याखाला वेगवेगळे मार्ग आपणायले. देशी संस्कृताय नश्ट करपाची तांची वेगवेगळी मांडणी आशिल्ली. देशी भासो मारून पुतुगेज भास सक्तिची केल्ले बगर आपलो धर्मातराचो मूळ उद्देश सफल जावचो ना हाची तांकां जाणीव जाली. ताका लागून ह्या मातयेतल्या लोकांक तांच्या मूळा पासून पयस काडपाचो यत्न जालो. ह्या यत्नात कोंकणी भाशेक, कोंकणी संस्कृतायेक, कोंकणी लोंकाक खूब लुकसाण सोसचें पडलें.

सुरवेक तांणी धार्मीक स्थानाचेर हात घातलो. देशी भाशेंतले साहित्य लासलें. कोंकणी पुस्तकां नश्ट जालीं. देशी संस्कृताये आड आनी भाशे आड पावलां उबारपा खातीर कांय म्हत्वाचीं कारणां मुखार येतात. तीं म्हळ्यार आदले धर्मगुरु परस नव्या धर्मगुरुक दुसरी भास शिकपाची उमळशीक जाली ना, कश्ट आनी त्रास काडपाची तयारी तांचे भितर उरली ना. सुरवेक फ्रांसीस्कन पाद्रीनी खूब वावर केल्लो पूण उपरांत ते कोंकणी आड गेले. जेजुयीत पाद्री आनी फ्रांसीस्कन पाद्री हांचे भितर मतभेद निर्मांण जाले. भास ही सांसकुतायेची कुरू जावन प्रतीक आशिल्ल्यान जो मेरेन देशा लोकांक तांचे भाशेकडल्यान तोंडी ना तो मेरेन खरे धर्मांतर जावचें ना अशी तांची धारणी जाली. भाशे बरोबरच दिस्पट्टे जिणेंत देशी संस्कृतायेचो आदार तोडून उडोवपा खातीर खाशेलो यत्न जावूंक लागलो. पंरपरेत आशिल्ल्यो चाली-रिती तांणी बंद केल्यो. मुर्ती पुजेचेर बंदी घातली. देशाच्या सणा-परबांचेर बंदी घातली. लग्ना वेळार आशिल्ल्यो चाली-रितीचेर बंदी घातली. देशी भेस वापरप ना, हिन्दु धर्मातल्यो चाली-रिती पाळप ना अशी साबार बंदना कोंकणी प्रजेचेर पडली तातूंतल्यान भास आनी भाशीक संर्भातल्यो जायत्यो गजाली हांचेर परिणाम जालो.

सुरवातीच्या काळांत एक नेटान मिशनरी पाद्रीनी जो कोंकणीतल्यांन वावर चलयलो तो बंद पडलो. भाशेची बादांवळ बदली भाशे केडन गंभिरतायेन पळोवपाची नदर अभ्यासकां मदीं उरली ना. आपली भास आनी संस्कृताय हांचो सांबाळ करचे खातीर बरेशे गोंयकार गोंय सोडून हेर राज्यांनी गेले. युरोप खंडांतल्या इंक्विजीशना परस गोंयचें इंक्विजीशन खर आशिल्लें अशे मानतात. इंक्विजीशनाचें नांव घेतल्यारच भंय निर्माण जातालो. ताचो उल्लेख ″व्हडलें घर″ अशें जातालो, धर्मांतर करूनय जे लोक बदलिल्ल्या धर्मांक पाळो दिनात तांकां ख्यास्त दिवपा खातीर वा तांचो न्याय निवाडो करचे खातीर इंक्विजीशन ही धार्मीक न्याय सभा वावुरताली. त्या वेळार मुखेल तीन तरांनी धर्मांतर करताले.

• समजूद घालून
• लोकांक आश दाखोवप
• जबरदस्तेन ही जबरदस्ती शारिरीक तशेंच मानसीक आसताली.

एकंदरीत ह्या प्रकाराखातीर देशी अस्मिताय, कोंकणी संस्कृताय हांचे कडेन पळोवपाचो दृश्टिकोन बदल्लो. गोंय सोडून केरळ आनी कर्नाटकाक गेल्ल्या लोकांच्या कोंकणी भाशेचेर थंयच्या मल्याळम आनी कन्नड भाशेचो प्रभाव आनी परिणाम जालो. भाशेचे नाद आनी उच्चार बदल्ले, उतरावळी बदल्यो, एक भास एक लिपी हें तत्व सोपलें. त्या त्या वाठारांतले लिपीयेंत कोंकणी लोक बरोवपाक लागले. हाका लागून देवनागरी, मल्याळम, कन्नड, रोमी आनी अरबी अश्या पांच लिपीयांनी अशें कोंकणी साहित्य वाटून गेलें. एके लिपीयेंत बरयल्लें साहित्य दुसरे लिपियेंतल्या कोंकणी मनशाक वाचूंक समजना जालें. हाका लागून कोंकणी वाचक, साहित्यीक अभ्यासक हांचे वांटे जाले. २७ जून १६८४ ह्या दिसाक कोंकणी भाशेंच्या मर्णाचें फर्मांण त्या वेळाच्या वायस् रॉय फ्रांसिस्क द् तावुरा हांणी काडले. हें फर्माण बरोच काळ उरलें. फ्रांसिस्कन पाद्रीच्या दबावाखाला हें फर्माण कडक रितीन पाळप जालें. ताणी कांय कडक नेम लागू केले.

तीन वर्सां भितर कोंकणी सोडून पुर्तुगेज भाशा शिकपाची सक्ती केली. कोंकणीतल्यान पुस्तक उजवाडाचेर बंदी घाली. खाशेले सवलती खाला पुस्तक उजवाडापाचें आसत जाल्यार इंक्विजिशनाचो दाखलो गरजेचे केले. शाळेतलें शिक्षण दवरून इंक्विजिशन पाद्रीच्या कॉलेजीनी कोंकणीचेर बंदी घाली. सामाजीक वेव्हारान कोंकणी उलोवपाचेर बंदी घातली.

१७४७ ह्या वर्सां मार्कोस द पोंबाल हे राजवटीत आयले. तांणी कोंकणी शिकपाचेर भर दिली पूण तांकाय धर्म गुरूचो विरोध जालो. १७७७ वर्सां तांकां निखळायले आनी पुर्तूगेज भास कडक रितीन शिकपाची आनी वापरपाची सक्ती केली. शाळांनी पुर्तूगेज भाशेचें म्हत्व वाडयलें. १८३१ वर्सांक पुर्तूगेजानी कांय शाळा उक्ती केल्यो थंय तामीळ, हिन्दी, मराठी ह्या भासाचें गिन्यान दिवपाक सुरवात केली. पूण कोंकणी बळग्या(जबरदस्तीन)भायर दवरली. जुल्माक लागून आनी पिडापिडेक लागून कोंकणी मनीस पुर्तूगेज आपणावक लागले. कांय जाण संस्कृताय आनी कोंकणी दायज सांबाळपाच्या हावेसान गोंय सोडून गेले. पुर्तूगेज आगळीक भिवून आपलो धर्म आनी संस्कृताय राखता म्हण कोंकणी मनीस खरर्शेलो. अश्या वेळार मराठी भाशेक शिक्षणा दिल्ली थोडी भोव मेकळीक तांकां देशी प्रवाहात रावपाक आशेचें किरण थरली. तीच आपली संस्कृतीक भास, काळजातल्या धर्मां इतलीच पवीत्र भास म्हण तांणी मानून घेतली. उपरांत मराठी संत साहित्यांत तांकां मानसीक आदार दिल्लो. इंक्विजिशनाच्या काळांत भास बदल्ली तशेंच भाशेंकडेन पळोवपाचो दिश्टिकोन बदल्लो ताका परिणाम आयज मेरेन आसा. सादारण २००-२५० वर्सांच्या ह्या काळाक कोंकणी भाशेचेर आयिल्लें काळखी यूग मानलां.

गोंयचे इंक्विजीशन हे गोंयाताल्या कॅतोलीक क्रिस्तांव संस्कृतायेचे त्या काळातलें विकृत रूप आशिल्लें. तातूंत क्रिस्तांव धर्माचे मनीसपण, शुध्दपण आनी मानवता वादी नदर नासली. धर्माच्या नांवान धर्मातत्वां पयस दवरून केली ती एक विकृत मनोवृत्ती आशिल्ली.