ابراهیم حشمت

جنگلˇ نهضتˇ مئنأ نی میرزا همأ همکاری بوده. حشمتˇ پئرˇ نام عباسقلی بو و طالقانˇ شهراسرˇ مئن به دونیا بمأ.

دؤکتؤر حشمت، آلیانسˇ مدرسه مئن درس بخؤنده و بازون دارالفنونˇ جی پزشکی هیته.

اتحاد اسلامˇ هیأت که جنگلˇ نهضته رهبری فکری گود، دؤکتؤر حشمته بنأ لاجؤنˇ حوکومت‌ئبه.

یکی از دؤکتؤر حشمتˇ پیلˇ کارؤن ای بو که یک‌ته 40 کیلومتری کانال چاگوده که بازون اینˇ اسم ببؤ: حشمت رود. ای روخؤنه که دؤکتؤر حشمتˇ ابتکار و طرراحی و مردومˇ همراهی همأ بساته ببؤ، باعث ببؤ که سفیدرود و شیمرودˇ روخؤنه‌ٰئنˇ مئنˇ زمینؤن، خوشایی جی نجات پیدا بکونن و او منطقه کشاورزی رونق بگیری.

دؤکتؤر حشمت، خو عقاید و نظریاته داشت کی ای عقاید و نظریات مترقی و علمی بؤن. از جومله این‌که موعتقد بو که جنگلˇ انقلابˇ مئن، چریکی موبارزؤنˇ جا، خأن یک‌ته ارتش داشتن و هینˇ واسی لاجؤنˇ مئن گیلانˇ شرقˇ مللی نظامه را تودأ که ای ارتشˇ مئن، گیلانˇ شرقˇ آزادی‌خاهؤن ایسأ بؤن و ایشؤنˇ آموتنه خودش به عهده بیته بو. البته او زمتˇ حوادث اون‌قدر توند بو که حشمته مجال ندأ کی خو برنامه‌ٰنه اجرا پی بگیری.

او زمت که قاجارˇ دربار و خارجی‌ئنˇ دخشار (فشار) زیادأ بؤ و از طرفی دولت جنگلی‌ئنه قسم بدأ کی اگه خودشؤنه تسلیم بکونن، اوشؤنˇ همأ کاری ندأنن، دؤکتؤر حشمتأ نی با خو نفرات میرزا کوچی خانˇ همأ خوداحافظی بوده و دولته تسلیم ببؤ.

امما دولت خو وعده و قسمه وفا نوده و حشمت و اینˇ سربازؤنه تودأ زندؤن و مؤحتشمˇ باغˇ مئن یک‌ته فرمایشی دادگا تشکیل ببؤ. در حالی که هو روزؤن، دؤکتؤر حشمت زندؤنˇ مئن شکنجه جیر دبو و سرآخر، ۱۴۹۲، سیا ما ۱۵، رشتˇ کارگزاری قوروقˇ مئن، دؤکتؤر حشمته دار بزئن و اینˇ تنه چلله‌خانه مسجدˇ صحنˇ مئن دفنأ گودن.

میرزا کوچی خان دستور بدأ بو که جنگلی‌ئن حق ندأنن ایرانی قزاقؤنˇ طرف تیر شللیک بکونن. در حالی که قزاقؤن بمأ بؤن جنگلی‌ئنˇ سرکوب‌ئبه.

ای دستور، میرزا وطن‌پرستی احساساتˇ واسی بو کی البته باعث ببؤ کی جنگلی‌ئنˇ مئن اختلاف دککی و تلفات (چی جسمی و چی روحی) بدن. هی وضعیتˇ مئن بو کی دؤکتؤر حشمت و اینˇ یاورؤن، تونکابونˇ قلعه گردنˇ مئن تسلیمأ بؤن.

• ابراهیم فخرایی، سردار جنگل، تهران، انتشارات جاویدان، ۱۳۶۲