کندوان: روستایی در استان آذربایجان شرقی، ایران

این روستای تاریخی دارای جاذبه‌های گردشگری است و در ۱۸ کیلومتری شهر اسکو واقع شده‌است.این روستا ۶۰۱ نفر جمعیت دارد.

تصویری از
اطلاعات کلی
کشور	ایران
استان	آذربایجان شرقی
شهرستان	اسکو
بخش	بخش مرکزی
دهستان	سهند
۳۷°۴۷′۴۱″شمالی ۴۶°۱۴′۵۶″شرقی / ۳۷٫۷۹۴۸°شمالی ۴۶٫۲۴۸۸°شرقی / 37.7948; 46.2488
مردم
جمعیت	۶۰۱ نفر
جغرافیای طبیعی
ارتفاع از سطح دریا	۱۲۸۵
آب‌وهوا
روزهای یخبندان سالانه	۱۸۰روز
اطلاعات روستایی
ره‌آورد	انواع تره‌های کوهی - عسل - آب معدنی
پیش‌شمارهٔ تلفن	۰۴۱

کندوان
نام	کندوان
کشور	ایران
استان	استان آذربایجان شرقی
شهرستان	اسکو
بخش	بخش مرکزی
اطلاعات اثر
نام محلی	کندوان
نام‌های دیگر	کندجان
نوع بنا	سنگی
کاربری	مسکونی
اطلاعات ثبتی
شمارهٔ ثبت	۱۸۵۷
تاریخ ثبت ملی	۱۵ اردیبهشت ۱۳۷۶

معماری کله‌قندی روستای کندوان در تاریخ ۱۵ اردیبهشت ۱۳۷۶ با شمارهٔ ثبت ۱۸۵۷ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده‌است. با توجه به سنگی بودن خانه‌ها، در زمان‌های قدیم نام این مکان تاریخی «کندجان» بود (محلی برای حفظ جان) که در حال حاضر نیز در شناسنامه متولدین کندوان از واژه کندجانی استفاده شده‌است.

در سال ۲۰۲۳ در لیستی که توسط سازمان جهانی گردشگری (UNWTO) ارائه شده بود، کندوان در فهرست بهترین دهکده جهانی گردشگری ثبت شد.

بر اساس شواهد و مستنداتی که از گذشته بر جای مانده‌اند، کندوان را در قرن هفتم هجری ساکنین روستایی به نام "حیله ور" به وجود آوردند. این مردم که برای در امان ماندن از هجوم مغول‌ها به دنبال سر پناهی امن بودند، به دشتی در نزدیکی کندوان مهاجرت کرده و پس از گذشت سال‌ها با حفاری کوه‌های کله قندی کندوان درون آن‌ها سکنی گزیدند. روستاهای عنصرود، آمقان و کهنمو در همسایگی این روستا قرار دارند.

حرفه اهالی کندوان اغلب تحت تأثیر آب‌وهوا و اقلیم این منطقه است. به‌علت ارتفاع بالا و وجود برف در تمام مدت سال و ذوب تدریجی برف‌ها، مراتع طبیعی در اطراف روستا وجود دارد که همین امر موجب شده تا دامداری جزو فعالیت‌های اصلی اهالی به‌شمار رود. کشاورزی دیمی نیز در دامنه‌ها و زمین‌های ناهموار منطقه در مسیر چشمه‌سارهای پرآب کوهستانی انجام می‌شود. باغداری نیز از دیگر شغل‌های مردمان این روستا است.

عسل کوهستان یکی از مهم‌ترین محصولات کندوان است. لبنیات، آب‌معدنی، گردو، گیاهان دارویی، دوشاب یا شیره انگور، عسل و بادام از خوراکی‌هایی است که می‌توانید با خود از این روستا سوغات ببرید. همچنین گلیم، جاجیم و روسری‌های کلاقه‌ای نیز از صنایع دستی تولید شده این مردمان است.

روستای کندوان در ارتفاع ۲٬۲۰۰ متری از سطح دریا قرار دارد و روستایی ییلاقی، کوهستانی و سردسیر با آب و هوایی مطبوع در تابستان است. در فصل‌های پاییز و زمستان روستای کندوان آب و هوای سردی دارد؛ به‌گونه‌ای که مردمان آن ۱۸۰ روز از سال را در شرایط یخبندان می‌گذرانند. همچنین به خاطر یخبندان در این در این دو فصل تعداد گردشگران کمتر می شود.

روستای کندوان اسکو در دامنه‌های سهند قرار دارد و به خاطر معماری صخره‌ای آن معروف است که در اثر فعل و انفعالات آتشفشانی کوه‌های سهند ایجاد شده‌است. توده‌ها و گدازه‌های مذاب آتشفشانی، به وسیله باد، برف و باران در طی هزاران سال متمادی شکل گرفته و به فرم کران درآمده‌است.

معماری بومی روستای کندوان معماری صخره‌ای است، این روستا به سبب ویژگی معماری صخره‌ای و بافت مخصوص آن در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسیده‌است. کندوان یکی از سه روستای صخره‌ای جهان است که این موجب جذابیت آن شده‌است.

معماری روستای کندوان و جاری بودن زندگی مردم در قالب بافت قدیمی آن یک استثناء در دنیا به حساب می‌آید. چرا که دیگر در کاپادوکیه ترکیه و داکوتا آمریکا (هر دو دارای معماری صخره‌ای هستند) کسی زندگی نمی‌کند. در حقیقت آنچه به کندوان هویت باستانی و تاریخی داده‌است، وجود ۱۱۷ خانواده و منزل مسکونی درون توده‌های مخروطی و هرمی شکل است. وجه تسمیه کندوان نیز به خاطر خانه‌های کندویی شکلی است که در دل این صخره‌های مخروطی قرار گرفته‌اند. اجزای خانه‌ها شامل تنور، اتاق‌ها، صندوق خانه، آشپزخانه و غیره بوده و قطر دیوارها بین ۲ تا ۳ متر است.

خانه‌های کندوان به مانند سنگ‌های کله‌قندی در دل کوه کنده شده‌اند و عسل یکی از مهم‌ترین سوغاتی‌های این روستا است. از دیگر محصولات این روستا می‌توان گردو، گیاهان دارویی، دوشاب (شیره انگور) و بادام را برشمرد. همچنین گلیم، جاجیم و روسری‌های کلاقه‌ای از صنایع دستی تولید شده در این روستا هستند.

وجه تسمیه کندوان به خاطر خانه های کندویی شکلی است که در دل این صخره های مخروطی قرار گرفته اند که جاذبه طبیعی منحصربفردی در کل ایران دارد و به همین واسطه طبق آمارهای رسمی سالانه حدود ۳۰۰ هزار گردشگر از روستا دیدن می کنند.

• جمعیت روستاهای شهرستان اسکو
• معماری روستای کندوان

• ویدئویی از روستای کندوان