چمگردان

به درستی معلوم نیست که آغاز حیات بشری در این خطّه ازچه زمانی بوده‌است امّا آنچه هست لفظ «چَم گُردان» فارسی است و احتمال قریب به یقین مربوط به پیش از اسلام.{{در منطقهٔ اصفهان و چهار محال و بختیاری و لرستان وجود مکانها نظامی کاملاً قابل تشخیص است. همانند «چَمگـُرد» (چَمگـُردان امروزی)، «چـِلگـُرد» (چـِلگـِرد) و «بروگـُرد» (بروجرد امروزی).}}اگر تاریخ چمگردان را ورق بزنیم به نام بِـوِه (Beveh)برمی‌خوریم و آن روستایی بوده در غرب چمگردان کنونی که در زمان آبادی برای خود آب و ملک مشخص و قلمرو معیّن داشته‌است و بنابر اقوال محلّی با حمله افغان‌ها در پایان دوره صفوی و به قولی با حمله مغول ویران شده و اندک بازماندگان آن به مناطق دیگر کوچیده‌اند. گفته می‌شود که چمگردان، هم‌زمان با «بوه» ایجاد شده و پس از ویرانی بوه با جذب مهاجران آن گسترش یافته‌است. هم‌اکنون مزارع کشاورزی موجود، عناوینی مثل «صحرای بوه» و «صحرای گُردان» دارند واین، خود، گویای جدایی جغرافیایی این دو آّبادی قدیمی است. بدون بزرگنمایی، برنج چمگردان مرغوب‌ترین برنج شهرستان لنجان است و کشاورزان این دیار در کاشت، داشت و برداشت آن استاد و زنان هنرمندش در پختش ماهر و باسلیقه‌اند.

زبان‌گفتاري چمگردان زبان فارسی‌با گویش چمگردانی است .در چمگردان درصدبالایی از مردم به این زبان سخن می‌گویند و درصد کمی هم به گویش های دیگر از جمله بختیاری، گویش های استان فارس و دیگر گویش غیربومیانی که به چمگردان آمده اند سخن می گویند.

دیدنی‌های این شهر شامل دریاچه قایقرانی، پارک ساحلی، ساحل زیبای زاینده رود، قنات کمال‌آباد، حمام قدیمی، محله گلستان،آخرین بازمانده برج‌ها و قلعه بوه‌است.^{[نیازمند منبع]}

چمگردان در گذر زمان نوشته اکبر حسامی نشر جمال قم ۱۳۸۱

اطلس گیتاشناسی استان‌های ایران، تهران: ۱۳۸۳خ.