منصور یاقوتی (۵ اسفند ۱۳۲۷ در روستای کیوهنان شهرستان سنقر در استان کرمانشاه)، داستاننویس، شاعر و منتقد ادبی است.
وی در زمینه داستان کوتاه و داستان بلند فارسی متون درخشانی خلق کرده و یکی از چهرههای شاخص و مطرح در میان نویسندگان نسل دههٔ ۴۰ و ۵۰ ایران است. همچنین، وی از مهمترین روستایینویسان دهه ۵۰ و از پیروان سبک صمد بهرنگی است.
منصور یاقوتی | |
---|---|
زادهٔ | ۱۳۲۷ روستای کیوهنان، شهرستان سنقر، استان کرمانشاه |
محل زندگی | کرمانشاه |
پیشه | نویسنده و منتقد ادبی |
آثار | زخم، گلخاص، کودکی من، چراغی بر فراز مادیان کوه، داستانهای آهودره، توشای پرنده غریب زاگرس، افسانه سیرنگ و... |
سبک | رئالیسم |
عنوان | گلباخی |
فرزندان | گلچشمه یاقوتی |
منصور یاقوتی در ۵ اسفند ۱۳۲۷ در روستای کیوهنان شهرستان سنقر در استان کرمانشاه در خانوادهای کردزبان به دنیا آمد. پس از مهاجرت خانوادهاش به شهر کرمانشاه در ۷ سالگی، تحصیلات ابتدائی در مدرسه داریوش در کرمانشاه و دوران دبیرستان را در مدرسه کزازی گذراند و موفق به دریافت دیپلم ادبی شد. پس از آن به عنوان سپاهی دانش به روستاهای کردنشین کرمانشاه رفت و به آموزگاری پرداخت. مهرماه ۱۳۵۰ به صورت رسمی به استخدام وزارت آموزش و پرورش درآمد و پس از پنج سال فعالیت به عنوان آموزگار روستا، در شهر کرمانشاه به تدریس در مدرسهٔ حسینعلی گویا پرداخت.
منصور یاقوتی از شهریور ۱۳۵۸ بدون کیفر خواست یا حضور در دادگاهی یا ارائه دلیل از آموزش و پرورش پاکسازی شد و از آن زمان در کنار نویسندگی به مشاغل دیگری به مانند کارگری، نگهبانی ساختمان و سرایداری پرداخت.
یاقوتی نخستین بار در دوران تحصیل در دبیرستان کزازی در کرمانشاه در سال ۱۳۴۶ دستگیر شد. دستگیری دوم وی در سال ۱۳۵۶ و در زمان حکومت نظامی ازهاری بود. وی در این زمان از زندان شهربانی کرمانشاه به زندان کمیته مشترک ضدخرابکاری برده شد و تا روی کار آمدن دولت بختیار در زندان ماند. یاقوتی پس از انقلاب هم به فعالیت سیاسی خود ادامه داد و از تیرماه ۱۳۶۰ به دلیل فعالیتها و ارتباطات سیاسی تحت تعقیب حکومت جمهوری اسلامی قرار گرفت و سه سال به صورت مخفیانه زندگی میکرد. وی در ۶ فروردین ۱۳۶۳ در تهران دستگیر و به زندان دیزل آباد کرمانشاه منتقل شد و به مدت ۵ سال در زندان بود.
عباس معروفی در نشریهٔ گردون بهدلیل جملات کوتاه، ادبیات قائم به ذات و به دور از تقلید یاقوتی وی را «چخوف ایران» نامید.[نیازمند منبع] یاقوتی همچنین بهسبب توصیف فضاهای روستایی و زندگی دهقانان و فرودستان و نیز ارائهٔ تصویری واقعگرایانه و انتقادی از جامعهٔ روستایی کردستان ایران جایگاه مهمی در ادبیات روستایی و همچنین ادبیات اقلیمی منطقهٔ جنوب کردستان ایران دارد. این داستانها در واقع بر اساس خاطرات کودکی نویسنده نگاشته شده و مملو از تصاویر نوستالژیک از ده و روابط گرم و صمیمانه روستایی است. وی همچنین علاوه بر آثار ادبی خود که عمدتاً رئالیسم موسوم به کارگری، واقعگرایی سوسیالیستی هستند، در زمینههای مختلف مانند گردآوری افسانهها، تحقیق در ادبیات فولکلوریک و شاهنامه کُردی نیز فعالیت کردهاست.
فهرست بخشی از آثار منتشر شده:
رمان چراغی بر فراز مادیانکوه چندین بار از سوی کارگردانان مختلف برای اقتباس سینمایی مورد توجه قرار گرفت، اما به دلایل اعلام نشده هرگز حق و حقوق نویسنده این کتاب یعنی منصور یاقوتی در نظر گرفته نشد. با این حال فیلم سینمایی «دادا» با بازی ایرج قادری و جمشید مشایخی و فخری خوروش، به کارگردانی ایرج قادری که در سال ۱۳۶۱ ساخته شدهاست، برداشتی از این رمان است.منصور یاقوتی
بعد ها اعلام کرد که ایرج قادری بدنبال صاحب اثر بوده است ولی اطلاعی از زندان بودن نویسنده کتاب نداشته است تا اینکه در سال ۱۳۶۵ پس از آزادی منصور یاقوتی از زندان شخصا برای او یک خودروی پیکان میخرد و به او هدیه میدهد.
This article uses material from the Wikipedia فارسی article منصور یاقوتی, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). محتوا تحت CC BY-SA 4.0 در دسترس است مگر خلافش ذکر شده باشد. Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki فارسی (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.