علیخان قاجار دولو یا علیخان ظهیرالدوله ملقب به صفا علی (۱۲۴۳–۱۳۰۳) سیاستمدار و شخصیت مذهبی ایرانی بود.
او در ۲۹ مرداد ۱۲۴۳ شمسی، مصادف با ۱۲۸۱ هجری قمری، ۱۸۶۴ میلادی متولد شد. تحصیلات مقدماتی را نزد میرشفیعا ادیب و شاعر شیرازی انجام داد؛ زیرا در آن اوقات به همراه پدرش که مأمور فارس بود، در شیراز زندگی میکرد. پدرش محمدناصرخان ظهیرالدوله بود. پس از آنکه پدرش در سال ۱۲۹۴ قمری درگذشت به مناسبت اعتمادی که ناصرالدین شاه به این خاندان یافته بود، علی خان را با همان لقب «ظهیرالدوله» و با سمت وزیر تشریفات در دربار به خدمت گمارد و مرتبت او را چندان اهمیت گذارد که در ۱۶ سالگی یکی از دختران خود را با نام فروغالدوله به عقد ازدواج او درآورد. او پس از آن در چند ولایت به حکومت رسید. در ۱۳۰۳ هجری قمری از پیروان صفیعلیشاه شد و انجمن اخوت را تأسیس کرد. با شروع جنبش مشروطه به آزادیخواهان پیوست و در رویداد توپ بستن مجلس خانهاش ویران شد. ظهیرالدوله و فروغالدوله دارای سه پسر و چهار دختر از جمله ولیه صفا (فروغالملک، هنرمند، عارف و مشروطهخواه) و محمدناصر صفا شدند.
ظهیرالدوله دو بار به حکمرانی مازندران منصوب شد. بار نخست در سال ۱۳۱۹ هجری قمری بود که مقارن با حکومت مظفرالدین شاه بود. ظهیرالدوله در این دوره سعی در شکستن امتیازهای بیش از حد عمال دولتی و متنفذان محلی داشت و در بارفروش با یکی از روحانیان برجسته به نام شیخ کبیر اختلاف پیدا کرد و این مسئله موجب شد شیخ ظهیرالدوله را تکفیر کند و مردم به خانههای طرفین درگیری حمله کرده و تاراج کنند و افرادی هم در این درگیریها کشته شدند. سرانجام ظهیرالدوله از مقامش عزل شده و به عنوان وزیر تشریفات به تهران بازگشت. بار دوم در بحبوحه انقلاب مشروطه بود که در زمان استبداد صغیر مورخهٔ ۴ جمادیالثانی ۱۳۲۶ ظهیرالدوله (که حاکم گیلان بود) به حکومت مازندران نصب شد. او در این دوره به علت نداشتن قدرت نظامی یا حمایت دولت مرکزی قادر به جمعآوری مالیات نبود و اوضاع ولایت به شورش کشیده شد.
دوران حکومت ظهیرالدوله در همدان از سال ۱۳۲۴ قمری آغاز شد. مهمترین اقدامات ظهیرالدوله در همدان که هر یک از آنها مظهری از طرز تفکر سیاسی ظهیرالدوله و منشأ اثری انسانساز و مردمی بودند، به چند مورد اساسی میتوان اشاره کرد:
او به تاریخ ۸ تیر ۱۳۰۳ شمسی در تهران درگذشت. مقبره او گورستان ظهیرالدوله میان امامزاده قاسم (شمیرانات) و تجریش شمیران واقع است و بعدها چندین تن از هنرمندان و دیگر سرشناسان ایران در جوار او مدفون شدند.
مجموعهای از گفتاوردهای مربوط به علی ظهیرالدوله در ویکیگفتاورد موجود است. |
This article uses material from the Wikipedia فارسی article علی ظهیرالدوله, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). محتوا تحت CC BY-SA 4.0 در دسترس است مگر خلافش ذکر شده باشد. Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki فارسی (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.