خشونت علیه زنان اصطلاحی تخصصی است که مانند جنایت برپایه بیزاری، برای توصیف کلی کارهای خشونتآمیز علیه زنان به کار میرود.
این شکل از خشونت علیه گروه خاصی از مردم اعمال میشود و جنسیت قربانی، پایه اصلی خشونت است. سازمانها و کشورهای جهان میکوشند با برنامههای گوناگون با خشونت علیه زنان مبارزه کنند. سازمان ملل متحد روز ۲۵ نوامبر (چهارم یا پنجم آذر) را روز بینالمللی مبارزه با خشونت علیه زنان اعلام کردهاست.
مجمع عمومی سازمان ملل متحد خشونت علیه زنان را «هرگونه عمل خشونتآمیز بر پایه جنسیت که بتواند منجر به آسیب فیزیکی (بدنی)، جنسی یا روانی زنان بشود» تعریف کردهاست که شامل «تهدید به این کارها، اعمال اجبار، یا سلب مستبدانه آزادی (چه در اجتماع و چه در زندگی شخصی)» میشود. اعلامیه رفع خشونت علیه زنان در سال ۱۹۹۳ بیان میکند که این خشونت ممکن است توسط افرادی از همان جنس، اشخاص عادی، اعضای خانوادهها و دولتها اعمال شود.
همچنین هرگونه رفتار خشن وابسته به جنسیت که موجب آسیب جسمی، جنسی، روحی و رنج زنان شود را خشونت علیه زن میگویند. این خشونت میتواند با تهدید، اجبار یا سلب اختیار و آزادی، به صورت پنهان یا آشکار انجام شود.
بعضی از نقاط عطف در سطح بینالملل در جلوگیری از خشونت علیه زنان در زیر آمدهاست:
عوامل مؤثر بر خشونت علیه زنان در ایران را میتوان چنین برشمرد:
خشونت علیه زنان میتواند به شیوههای مختلف و ناشی از موقعیتهای مختلف، رخ دهد:
زنان بزرگترین قربانیان تجاوز هستند و اغلب متجاوزان، مردانی هستند که با آنها آشنایند. میزان گزارشها، پیگرد قانونی و محکومیت برای تجاوز بهطور قابل توجهی در حوزههای مختلف قضایی متفاوت است و به نوعی نگرش جامعه نسبت به چنین جنایاتی را نشان میدهد. این جرایم خشونت آمیز که بالاترین میزان را دارد از همه کمتر مورد توجه قرار گرفتهاست.
تجاوز به همسر زمانی بهطور گسترده توسط قانون نادیده گرفته میشد یا اینکه از آن چشم پوشی میشد، و امروزه به عنوان خشونتی ناپذیرفتنی علیه زنان محسوب میگردد و توسط انجمن بینالمللی انکار شد و با متخاصمها شدیداً مثل مجرم رفتار شد. هنوزه در بسیاری از کشورها تجاوز به همسر قانونی است یا اینکه غیرقانونی است اما اغلب تحمل شده یا به عنوان حق همسر پذیرفته شدهاست.
زنان بیشتر در معرض قربانی شدن توسط کسی که با آنها محرم هستند قرار دارند، که بهطور کلی «خشونت محارم» نامیده میشود. (IPV)
ازدواج اجباری به ازدواجی گفته میشود که یک یا هر دوی طرفین برخلاف خواسته خود مجبور به ازدواج شده باشد. ازدواجهای اجباری در جنوب آسیا، خاور میانه، و آفریقا رایج است. سنتهای مهریه، جهیزیه، که در بسیاری از کشورهای جهان وجود دارد که در این کار همکاری و کمک میکند. ازدواج اجباری همچنین گاهی در نتیجه جدال بین دو خانواده صورت میگیرد که جدال توسط گرفتن دختر از یک خانواده توسط خانواده دیگر «ختم یا حل و فصل» میشود.
ترجیح فرزند پسر، سنتی است که ریشه در نابرابری جنسیتی دارد که در بسیاری از کشورها رایج است و بین مذاهب و طبقات مختلف نیز یافت میشود.
اسید پاشی یا حمله با اسید به عمل پاشیدن اسید روی بدن یک فرد «با هوشیاری کامل و با هدف آسیب زدن یا بدشکل کردن آنها به خاطر حسادت یا انتقام» گفته میشود.
بیوه، زنی است که همسرش از دنیا رفته باشد. در برخی از قسمتهای جهان، بیوه زنها هدف بسیاری از سوءاستفادهها که اغلب از سنتهایی همچون وراث بیوه زن، قرار میگیرند.در برخی رسمها در مرگ شوهر همسررا هم با او دفن میکردند
برخی کارشناسان، قوانین جزایی نظام جمهوری اسلامی ایران در قبال زنان را از «خشنترین قوانین جهان» دانستهاند. حکم سنگسار سکینه محمدی آشتیانی در این مورد در سال ۲۰۱۰ این موضوع را زیر نور مجامع بینالملل قرار داد.[نیازمند منبع]
در حال حاضر اصل ۱۱۵ قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران ایران رجال را واجد شرایط برای مقامهای بلند دولتی میداند و مراد از آن را فقط مردان تفسیر میکنند، و نظام عدالت ایران شهادت زن را برابر نصف شهادت یک مرد میداند. برخی روحانیون حضور یک زن به عنوان ورزشکار جلودار تیم ملی المپیک ایران در مراسم افتتاحیه المپیک ۲۰۰۸ پکن را مورد انتقاد قرار دادهاند. یوسف صانعی با قوانینی همچون قانون حمایت از خانواده ۱۳۹۱ که برخی آن را زنستیز نامیدهاند، به مخالفت برخاست.
از آنجا که خشونت علیه زنان، نقض حقوق بشر تلقی میشود، لایحه تأمین امنیت زنان علیه خشونت در دستور کار دولت یازدهم قرار گرفته و جلسات متعدد و تدابیر بسیاری در این راستا لحاظ شدهاست. بهعلاوه با همکاری مرکز آمار ایران، شاخصهای بومی برای کمک به کاهش خشونتها در حال تدوین است. شهیندخت مولاوردی معاون امور زنان و خانواده رئیسجمهور گفت:
رفع خشونت علیه زنان بسیار بلند پروازانه است اما آرزو میکنیم این اتفاق به وقوع بپیوندد.
حادثه اسیدپاشیهای زنجیرهای در اصفهان مربوط به اسیدپاشیهای پیاپی به ناحیه صورت زنان بدون چادر در شهر اصفهان است که در مهرماه ۱۳۹۳ خورشیدی به وقوع پیوست. در جریان این اسیدپاشیها، حداقل چهار دختر یا زن جوان مورد حمله قرار گرفتهاند که منجر به مرگ یکی از آنها گردیدهاست. برخی گزارشها شمار قربانیان اسیدپاشی در اصفهان را ۱۵ نفر اعلام کردهاند. خبرهای اسیدپاشی در اصفهان، امنیت مردم شهر را مختل کرد، زنان و دختران شهر کمتر در معابر عمومی پدیدار میشدند. خبر این حوادث نخستین بار به صورت رسمی از خبرگزاری ایسنا منتشر گردید. این اولین بار نیست که اسیدپاشی در ایران رخ میدهد و این اتفاق پیش از این نیز بارها تکرار شدهاست اما نکتهای که این بار مردم را به شدت پریشان کرده وجه تروریستی این حادثه است. در سال ۱۳۹۳ اسید پاشی به صورت زنان زمانی اوج گرفت که مقامات حکومتی در مجلس تصویب طرح امر به معروف و نهی از منکر را به پیش بردند. این طرح اختیارات زیادی به بسیجیها و مأموران لباس شخصی رژیم میداد.
در بیستوسوّم دیماه ۹۵، دو نفر «خانم» موتورسوار در شهر دزفول به دلیل آنچه هنجارشکنی خوانده شده، بازداشت شدند و بعد هم به مراجع قضایی تحویل داده شدند.
سرهنگ علی الهامی (فرمانده انتظامی دزفول) در گفتگو با ایرنا با بیان اینکه نیروهای انتظامی شهرستان در راستای اجرای طرح ارتقای امنیت اجتماعی و مقابله با بی نظمی و ناهنجاریها در جاده دزفول به سردشت حضور داشتند، گفت: در این بین ۲ دختر هنجارشکن از نبود نیروی انتظامی در بوستان جنگلی دزفول سوء استفاده کرده و در اقدامی ناپسند و مخالف با ارزشها و هنجارهای جامعه و انقلاب اقدام به موتور سواری کردند. علی الهامی در ادامه سخنان خود، ابراز خشنودی کرده که «نیروی انتظامی توانسته با دستگیری متخلفان، در مقابل مردم دیندار و بافرهنگ دزفول، روسفید شود.»
در چهارم تیر ۱۳۹۸ در بوستان تهران پارس دو مأمور نیروی انتظامی سرکلانتری چهارم، یک زن جوان را مورد ضرب و شتم قرار دادند. در ۲۶ تیر ۱۳۹۸ به دستور فرمانده نیروی انتظامی، رئیس پلیس تهران از عملکرد مأموران سرکلانتری چهارم قدردانی کرده و به آنها لوح تقدیر و هدایای نقدی داد.
برای مدتها زنان ایران از ورود به استادیومهای ورزشی ممنوع بودند. بعد از آن هم مورد اذیت و آزار نیروهای انتظامی قرار میگیرند. در تاریخ ۱۸ مهر ۹۸ در استادیوم آزادی تهران نیروهای ویزه انتظامی به یک دختر تماشاچی هجوم آورده پس از ضرب و شتم او را دستگیر کرده و با خود میبرند. علت حمله این بود که این دختر تراکتی در یادبود «دختر آبی»را بالا برده بود.
در اسفند ماه ۹۸ تصاویری از کتک خوردن یک زن ایرانی توسط یک بسیجی به بهانه امر به معروف و نهی از منکر در روز روشن منتشر شد که خشونت سیستماتیک علیه زنان را مستند کرد.>
جنبشهای اجتماعی توسط گروهی ناراضی از وضع موجود شکل میگیرد که نظم اجتماعی موجود را به چالش میکشند و قصد تغییر یا اصلاح آن را دارند. فعالیت آنان مداوم و پیوستهاست (برخلاف شورش و کودتا) و در ابتدای کار با مخالفت عمومی روبرو میشوند، این مخالفت ممکن از سوی دولت حاکم باشد یا از سوی نهادهای مخالف دیگر. فعالیتهای جنبش از مقداری سازماندهی و شبه ساختار برخوردار است و همه گروههای فعال درک مشترکی از هدفها و ایدهآلهای جنبش دارند.
یک میلیون امضا نام طرحی مستقل و اجتماعی است که شماری از فعالان حقوق زنان در ایران در داخل ایران از ۵ شهریور سال ۱۳۸۵ راهاندازی کردند. هدف این طرح جمعآوری دستکم یک میلیون امضا در حمایت از رفع تبعیضهای قانونی علیه زنان بود.
کمپین قانون بیسنگسار فعالیتی گروهی است برای لغو قانون سنگسار در ایران که با تصمیم جمعی از فعالان جنبش فراملیتی زنان، برخی از فعالان جنبش زنان ایران، سازمانهای مردمنهاد زنان و شبکه وکلای داوطلب آغاز شد.
در روزهای آبان ۹۸ دیده شد که هدایت بسیاری از صحنهها در دست زنان بود. به گفته برخی از خبرگزاریها بسیاری از آنانی که مردم را به قیام دعوت میکردند زنان بودند یا فیلم و عکس میگرفتند تا صدای مردم ایران را به دیگر نقاط عالم برسانند.
This article uses material from the Wikipedia فارسی article خشونت علیه زنان, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). محتوا تحت CC BY-SA 4.0 در دسترس است مگر خلافش ذکر شده باشد. Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki فارسی (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.