Τοξικό Περιβάλλον Εργασίας

Το τοξικό περιβάλλον εργασίας συχνά θεωρείται αποτέλεσμα των τοξικών εργαζομένων ή των εργαζομένων που υποκινούνται από το προσωπικό κέρδος (εξουσία, χρήματα ή ειδική ιεραρχική θέση), χρησιμοποιώντας ανήθικα, κακεντρεχή και ενίοτε παράνομα μέσα για να χειραγωγήσουν και να ενοχλήσουν τους γύρω τους, με προσωπικά κίνητρα ώστε να διατηρήσουν ή να αυξήσουν τη δύναμη, τα χρήματα ή το ειδικό καθεστώς ή να αποσπάσουν την προσοχή από την ελλειμματική απόδοση και τα παραπτώματά τους. Οι τοξικοί εργαζόμενοι δεν αναγνωρίζουν καμία υποχρέωση απέναντι στην εταιρεία για την οποία εργάζονται ή για τους συναδέλφους τους, από την άποψη της ηθικής ή της επαγγελματικής συμπεριφοράς προς τους άλλους. Οι τοξικοί υπάλληλοι καθορίζουν τις σχέσεις με τους συναδέλφους, όχι μέσα από την οργανωτική δομή, αλλά από το αν οι συνάδελφοί τους τους είναι αρεστοί και τους ευνοούν και σε αυτούς που δεν τους αρέσουν ή δεν εμπιστεύονται.

Παρόμοια, ο Harder et al. (2014) ορίζει ένα τοξικό περιβάλλον εργασίας ως ένα περιβάλλον το οποίο επηρεάζει αρνητικά τη βιωσιμότητα ενός οργανισμού. Διευκρινίζει: «Είναι λογικό να συμπεράνουμε ότι ένας οργανισμός μπορεί να θεωρείται τοξικός αν είναι αναποτελεσματικός, καθώς και καταστροφικός για τους υπαλλήλους του» και θεωρεί ότι η τοξικότητα προκύπτει όταν οι εργαζόμενοι υποφέρουν με την παράβαση του ψυχολογικού συμβολαίου. Στο ΗΠΑ, το θέμα του εργασιακού εκφοβισμού αποκτά όλο και περισσότερη προσοχή από τις πολιτειακές κυβερνήσεις. Είκοσι έξι πολιτείες έχουν υιοθετήσει μια έκδοση του Healthy Workplace Bill, το οποίο παρέχει έναν ορισμό αυτής της συμπεριφοράς και υποστήριξη για τους εργοδότες ώστε να αντιμετωπίσουν τέτοιες συμπεριφορές μέσω πειθαρχικών μέτρων.

Το φαινόμενο αυτό βλάπτει τόσο την εταιρεία όσο και τους άλλους υπαλλήλους, συμπεριλαμβανομένων και εκείνων που δεν είναι άμεσοι στόχοι τέτοιων συμπεριφορών. Αποσπάται η προσοχή των συναδέλφων τους από τα δράματα, τα κουτσομπολιά και παίρνοντας θέση στη συνεχιζόμενη εχθρότητα. Αυτό μπορεί να μεταφραστεί σε απώλεια παραγωγικότητας. Ενώ διασπάται η προσοχή των εργαζομένων από τέτοια φαινόμενα, δεν μπορούν να αφιερώσουν το χρόνο τους και την προσοχή τους στην επίτευξη των επιχειρηματικών τους στόχων. Οι εργαζόμενοι με θετικά κίνητρα και ηθική μπορεί να προσπαθήσουν να αντιμετωπίσουν έναν τοξικό εργαζόμενο, αλλά κάτι τέτοιο μπορεί να τους στοχοποιήσει. Με την πάροδο του χρόνου, οι εργαζόμενοι με θετικά κίνητρα απομακρύνονται από το χώρο εργασίας και μόνο οι εργαζόμενοι που αισθάνονται άνετα σε μια αρνητικά φορτισμένη ατμόσφαιρα παραμένουν στην εργασία τους.

Οι συνάδελφοί τους μπορεί να αρχίσουν να βιώνουν σωματικά συμπτώματα από το άγχος και να ανησυχούν για το αν οι ίδιοι ή κάποιος που νοιάζονται στον χώρο εργασίας μπορούν να αποτελέσουν στόχο. Αυτό μπορεί ακόμα και να εξελιχθεί σε κλινική κατάθλιψη που χρήζει θεραπείας.

Οι παρεμβάσεις για την αντιμετώπιση αυτής της αρνητικής συμπεριφοράς στον χώρο εργασίας πρέπει να γίνονται προσεκτικά. Προτείνεται από τον Δρ Gerald Hickson και τους συνεργάτες του στο Vanderbilt University School of Medicine μια προσέγγιση με τέσσερα στάδια με τη συμμετοχή των συναδέλφων τους. Αυτή η προσέγγιση ξεκινά με μια άτυπη παρέμβαση, στη συνέχεια αν αυτό δεν είναι αποτελεσματικό, συνεχίζει με μια πραγματική παρέμβαση ευαισθητοποίησης, μια αυταρχική παρέμβαση και τέλος, με την πειθαρχία.

Όταν οι τοξικοί εργαζόμενοι αποχωρούν από τον χώρο εργασίας, μπορεί να βελτιωθεί η εργασιακή κουλτούρα συνολικά, μιας και το υπόλοιπο προσωπικό γίνεται πιο ενεργό και παραγωγικό. Οι εταιρείες που προβάλλουν ένα ισχυρό σύνολο πολιτιστικών αξιών όσον αφορά την επικοινωνία, το σεβασμό και τον επαγγελματισμό, καθώς και ένα σύστημα αξιολόγησης των επιδόσεων τόσο της τεχνικής απόδοσης όσο και του επαγγελματικού τρόπου αντιμετώπισης των συναδέλφων, εκλαμβάνονται από τους επαγγελματίες στο χώρο του ανθρώπινου δυναμικού, ως λιγότερο ευάλωτες.

• Durré L Surviving the Toxic Workplace: Protect Yourself Against Coworkers, Bosses, and Work Environments That Poison Your Day (2010)
• Kusy M & Holloway E Toxic workplace!: managing toxic personalities and their systems of power (2009)
• Lavender NJ & Cavaiola AA Toxic Coworkers: How to Deal with Dysfunctional People on the Job (2000)
• Lavender NJ & Cavaiola AA The One-Way Relationship Workbook: Step-By-Step Help for Coping with Narcissists, Egotistical Lovers, Toxic Coworkers & Others Who Are Incredibly Self-Absorbed (2011)
• Lubit RH Coping with Toxic Managers, Subordinates ... and Other Difficult People: Using Emotional Intelligence to Survive and Prosper (2003)
• Sue MP Toxic People: Decontaminate Difficult People at Work Without Using Weapons Or Duct Tape (2007)
• Dr. Gary Chapman, Dr. Paul White, & Dr. Harold Myra | Rising Above a Toxic Workplace: Taking Care of Yourself in an Unhealthy Environment (2014)