Ταινία, 2019 Ο Φάρος

Το φιλμ συμφωνήθηκε να είναι ασπρόμαυρο και να γυριστεί στα 35 χιλιοστά, ενώ με ειδικούς παλιούς φακούς το κάδρο του έφτασε να έχει μια σχεδόν τετράγωνη αναλογία εικόνας 1.19:1. Πρωταγωνιστούν οι Γουίλεμ Νταφόε και Ρόμπερτ Πάτινσον ως δύο φαροφύλακες που αρχίζουν να χάνουν τη λογική τους όταν μια καταιγίδα τους κρατάει αποκλεισμένους σ' ένα απομακρυσμένο νησί στη Νέα Αγγλία το 1890.

Ο Φάρος The Lighthouse
Κινηματογραφική αφίσα της ταινίας
Σκηνοθεσία	Ρόμπερτ Έγκερς
Παραγωγή	Ρόμπερτ Έγκερς Rodrigo Teixeira Jay Van Hoy Lourenço Sant' Anna Youree Henle
Σενάριο	Ρόμπερτ Έγκερς Μαξ Έγκερς
Πρωταγωνιστές	Γουίλεμ Νταφόε Ρόμπερτ Πάτινσον
Μουσική	Μαρκ Κόρβεν
Φωτογραφία	Jarin Blaschke
Μοντάζ	Louise Ford
Εταιρεία παραγωγής	A24 Regency Enterprises RT Features
Διανομή	A24 (Ηνωμένες Πολιτείες) VVS Films (Καναδάς) Focus Features / Universal Pictures (Παγκοσμίως)
Πρώτη προβολή	19 Μαΐου 2019 (Κάννες)
Κυκλοφορία	18 Οκτωβρίου 2019 (ΗΠΑ)
Διάρκεια	109 λεπτά
Προέλευση	Ηνωμένες Πολιτείες Καναδάς
Γλώσσα	Αγγλικά
Προϋπολογισμός	$4 εκατομμύρια
Ακαθάριστα έσοδα	$18.7 εκατομμύρια
δεδομένα (π • σ • ε )

Σύμφωνα με τον Έγκερς, παρόλο που η οριστική πλοκή μοιάζει ελάχιστα με το απόσπασμα "The Lighthouse" του Έντγκαρ Άλλαν Πόε, η ταινία όντως ξεκίνησε ως μια προσπάθεια του αδερφού του να δημιουργήσει μια σύγχρονη εκδοχή της ιστορίας του Πόε. Όταν το πρότζεκτ έμεινε σε αδράνεια, ο Έγκερς προσφέρθηκε να συνεργαστεί με τον αδερφό του και το έργο εξελίχθηκε σε θρίλερ εποχής με τα στοιχεία του Πόε να αφαιρούνται σε μεγάλο βαθμό. Οι Νταφόε και Πάτινσον επιλέχθηκαν ως πρωταγωνιστές τον Φεβρουάριο του 2018. Τα γυρίσματα ξεκίνησαν στις 9 Απριλίου 2018 στο πάρκο Leif Erikson στο Cape Forchu, Νέα Σκωτία, Καναδάς, και μέσα σε ένα υπόστεγο στο αεροδρόμιο Yarmouth, Νέα Σκωτία. Συνολικά, τα γυρίσματα διήρκεσαν για 34 ημέρες.

Η ταινία έκανε παγκόσμια πρεμιέρα στο 72ο Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου Καννών στις 19 Μαΐου και κυκλοφόρησε στις κινηματογραφικές αίθουσες στις 18 Οκτωβρίου 2019, από την εταιρεία A24. Η ταινία επαινέθηκε για τις τεχνικές της πτυχές (κυρίως για την κινηματογραφία και το σχέδιο παραγωγής), για το σενάριο και τη σκηνοθεσία του Έγκερς, καθώς και για τις ερμηνείες των ηθοποιών. Προτάθηκε στην κατηγορία "Best Cinematography" στην 92η Απονομή Βραβείων της Ακαδημίας Κινηματογράφου και στα 73α Βραβεία Βρετανικής Ακαδημίας Κινηματογράφου.

Στα τέλη του 19ου αιώνα, ο Ephraim Winslow υπηρετεί ως φαροφύλακας για ένα μήνα σε ένα απομονωμένο νησί στην ακτή της Νέας Αγγλίας, υπό την επίβλεψη ενός ευερέθιστου ηλικιωμένου άντρα, του Thomas Wake. Στο κατάλυμα του, ο Winslow ανακαλύπτει μια μικρή σκαλιστή χειροτεχνία γοργόνας και την κρατάει στο σακάκι του. Ο Wake αποδεικνύεται πολύ απαιτητικός, αναθέτοντας ολοένα και περισσότερες δουλειές στον Winslow, όπως το να αδειάζει τα δοχεία νυκτός, να βάφει τον φάρο και να μεταφέρει βαριά δοχεία κηροζίνης από τις σκάλες. Επίσης, του απαγορεύει την είσοδο στην κορυφή του φάρου. Ο Winslow παρατηρεί ότι κάθε βράδυ ο Wake ανεβαίνει κρυφά στο φάρο και γδύνεται μπροστά από το φως. Κατά τη διάρκεια της παραμονής του στο νησί, ο Winslow αρχίζει να έχει παραισθήσεις με θαλάσσια τέρατα και κούτσουρα να επιπλέουν στη θάλασσα, ενώ αυνανίζεται με την χειροτεχνία της γοργόνας. Συνεχίζει να παρατηρεί την παράξενη τελετουργία του Wake, και τον ενοχλεί ένας μονόφθαλμος γλάρος που ο Wake του έχει πει να μην σκοτώσει, καθώς είναι προληπτικός και πιστεύει ότι οι γλάροι είναι μετενσαρκωμένοι ναυτικοί. Ένα βράδυ ενώ δειπνούσαν, ο Wake αποκαλύπτει στον Winslow ότι ο προηγούμενος φαροφύλακας του πέθανε αφού έχασε την ψυχική του υγεία, ενώ ο Winslow αποκαλύπτει ότι ήταν ένας πρώην ξυλοκόπος από τον Καναδά.

Την ημέρα πριν από την προγραμματισμένη αναχώρησή του, ο Winslow ανακαλύπτει ένα νεκρό γλάρο μέσα στην στέρνα, γεμίζοντας με αίμα το νερό. Ο Winslow δέχεται επίθεση από τον μονόφθαλμο γλάρο ξανά και τον σκοτώνει άγρια. Ο άνεμος αλλάζει δραστικά την κατεύθυνση του και μια βίαιη καταιγίδα χτυπά το νησί. Ο Winslow και ο Wake περνούν τη νύχτα μεθώντας, και η θύελλα μαίνεται το επόμενο πρωί, αποτρέποντας το πορθμείο να φτάσει. Καθώς ο Winslow αδειάζει τα δοχεία νυκτός, παρατηρεί ένα σώμα ξεβρασμένο στην ακτή και ανακαλύπτει ότι είναι μια γοργόνα, η οποία ξυπνάει και αρχίζει να ουρλιάζει. Γυρνάει πίσω στο σπίτι, όπου ο Wake τον ενημερώνει πως η καταιγίδα κατέστρεψε τις τροφές τους, και ότι οι καινούριες προμήθειες θα έρθουν μετά από εβδομάδες. Μαζί ξεθάβουν ένα κιβώτιο στη βάση του φάρου που υποτίθεται ότι περιέχει εφεδρικές μερίδες, αλλά τελικά βρίσκουν περισσότερο αλκοόλ. Τις επόμενες ημέρες, ενώ η καταιγίδα δεν δείχνει κανένα ίχνος ηρεμίας, ο Winslow και ο Wake συνεχίζουν να πίνουν, έχοντας στιγμές οικειότητας και εχθρότητας. Μια νύχτα, ο Winslow προσπαθεί ανεπιτυχώς να κλέψει τα κλειδιά του δωματίου της κορυφής του φάρου από τον Wake καθώς κοιμάται. Αργότερα, έχει παραισθήσεις και βλέπει μια αστακοπαγίδα να έχει πιάσει το μονόφθαλμο κεφάλι του προηγούμενου φαροφύλακα του Wake. Ο Winslow ομολογεί στον Wake ότι το πραγματικό του όνομα είναι Thomas Howard και ότι χρησιμοποιεί την ταυτότητα του Ephraim Winslow, του εργάτη που πέθανε σε ατύχημα και ο Howard παρέλειψε να σταματήσει. Ο Wake κυνηγάει τον Howard, κατηγορώντας τον ότι "φτύνει τα φασόλια του", και καταστρέφει τη μόνη βάρκα που είχανε μ' ένα τσεκούρι. Μόλις όμως εξουδετερωθεί, ο Wake ισχυρίζεται ότι ο Howard ήταν αυτός που τον κυνήγησε και κατέστρεψε την βάρκα.

Όταν το αλκοόλ τελείωσε, αρχίσαν να πίνουν ένα παρασκεύασμα από τερεβινθέλαιο και μέλι, ενώ η καταιγίδα χειροτέρεψε και άρχισε να κατακλύζει το σπίτι. Το επόμενο πρωί, ο Howard βρίσκει το ημερολόγιο του Wake, στο οποίο έγραφε μια κριτική έκθεση για τις επιδόσεις του Howard, και συνιστούσε να απολυθεί χωρίς πληρωμή. Μετά την αντιπαράθεση του Howard, ο Wake τον επιπλήττει και ο Howard του επιτίθεται, ενώ παράλληλα έχει παραισθήσεις με την γοργόνα, τον αληθινό Winslow και τον Wake σαν μια μορφή του Πρωτέα. Ο Howard νικάει τον Wake και τον πηγαίνει στη βάση του φάρου για να τον θάψει ζωντανό. Ο Wake καταριέται τον Howard, ευχόμενος του να έχει την ίδια μοίρα με τον Προμηθέα. Ο Howard παίρνει τα κλειδιά για το δωμάτιο του φάρου, αλλά ο Wake δραπετεύει από τον τάφο και χτυπάει τον Howard με ένα τσεκούρι. Ο Howard τον αφοπλίζει και τον σκοτώνει πριν ανέβει στο φάρο. Στην κορυφή του φάρου, ο φακός Φρενέλ ανοίγει στον Howard, ο οποίος τον κοιτάει και κραυγάζει βίαια με το πρόσωπο του να παραμορφώνεται, πριν γλιστρήσει και πέσει από τα σκαλοπάτια του φάρου. Λίγο αργότερα, ένας σχεδόν ζωντανός Howard βρίσκεται γυμνός στα βράχια με ένα κατεστραμμένο μάτι, ενώ ένα κοπάδι από γλάρους ραμφίζουν τα εκτεθειμένα σπλάχνα του.

• Ρόμπερτ Πάτινσον ως Ephraim Winslow/Thomas Howard
• Γουίλεμ Νταφόε ως Thomas Wake
• Valeriia Karamän ως η Γοργόνα
• Logan Hawkes ως Ephraim Winslow

Ανάπτυξη

Ο Φάρος ξεκίνησε ως απόπειρα του Μαξ Έγκερς να προσαρμόσει σε ταινία το "The Lighthouse", μια περίφημη ημιτελής διήγηση του Έντγκαρ Άλλαν Πόε. Ο Μαξ αστειεύτηκε πως ήταν αρκετά ανίδεος που θεωρούσε ότι μπορούσε να ολοκληρώσει την ιστορία του ποιητή. Ο Ρόμπερτ Έγκερς είχε επίγνωση αυτής της προσπάθειας του αδελφού του, ενώ αυτός παράλληλα δούλευε πάνω στην πρώτη του ταινία, The Witch. Το σχέδιο του Μαξ σταμάτησε, αφού ο Ρόμπερτ προσφέρθηκε να εργαστεί και ο ίδιος πάνω σε αυτό με βάση το δικό του όραμα. Άρχισε να ερευνά όσο το δυνατόν περισσότερα για φάρους, τύπους ναυτικών και θαλάσσια μυθολογία, ενώ ο τίτλος του φιλμ αρχικά ήταν Burnt Island. Η τελική ιστορία, γραμμένη και από τα δύο αδέρφια, κατέληξε να μην έχει καμία ομοιότητα με την ιστορία του Πόε, εκτός από τον τίτλο. Η βιβλιογραφία της συγγραφέα από το Μέιν, Sarah Orne Jewett, αποτέλεσε σημαντικό σημείο αναφοράς για τις διαλέκτους που χρησιμοποιούνται στη ταινία. Θαλάσσια και σουρεαλιστικά στοιχεία από τα έργα των Σάμιουελ Τέιλορ Κόλεριτζ, Χέρμαν Μέλβιλ και Ρόμπερτ Λούις Στίβενσον επηρέασαν επίσης τη συγγραφή της ταινίας. Σύμφωνα με τον Έγκερς, ένα περιστατικό τον 19ο αιώνα στο Smalls Lighthouse στην Ουαλία, όπου συμμετείχαν δύο φαροφύλακες (ο Tomas, όπως στην ταινία) ήταν μια πρόσθετη πηγή έμπνευσης.

Τον Φεβρουάριο του 2018 ανακοινώθηκε ότι ο Γουίλεμ Νταφόε είχε επιλεχθεί να παίξει στην ταινία. Ο Νταφόε είχε επικοινωνήσει προηγουμένως με τον Ρόμπερτ Έγκερς μέσω ηλεκτρονικού ταχυδρομείου, εκφράζοντας το θαυμασμό του για το φιλμ The Witch, και προσφέρθηκε να συνεργαστεί με τον σκηνοθέτη στο μέλλον. Όταν ο Φάρος πήρε το «πράσινο φως», ο Έγκερς πρόσφερε το Νταφόε έναν από τους πρωταγωνιστικούς ρόλους. Ο σκηνοθέτης είχε προτείνει στον Ρόμπερτ Πάτινσον να πρωταγωνιστήσει σε ένα άλλο έργο, αλλά ο ηθοποιός απέρριψε την πρόταση λέγοντας ότι ψάχνει κάτι πιο περίεργο και απαιτητικό. Όταν το σενάριο του Φάρου ολοκληρώθηκε, ο Έγκερς έστειλε ένα μήνυμα στον Πάτινσον γράφοντας του, «είναι αυτό αρκετά απαιτητικό για σένα;» Στα τέλη του Φεβρουάριου του 2018, ο εντάχθηκε στο καστ.

Γυρίσματα

Οι Έγκερς από την αρχή ήθελαν να γυρίσουν την ταινία σε ασπρόμαυρη και «στενή, vintage» αναλογία εικόνας. Ως εκ τούτου, ο Φάρος γυρίστηκε σε ασπρόμαυρο φιλμ 35 χιλιοστών, με μια ορθοχρωματική^[a] αισθητική που παραπέμπει σε φωτογραφία 19ου αιώνα, καθώς και σε κάδρο που έφτασε να έχει μια σχεδόν τετράγωνη αναλογία διαστάσεων 1.19:1, που αντιστοιχεί σε στενά σετ και επιδιώκει να αποκρύψει πληροφορίες από το κοινό. Ο Jarin Blaschke, ο οποίος είχε συνεργαστεί προηγουμένως με τους Έγκερς ως κινηματογραφιστής στην ταινία The Witch, δήλωσε ότι: «η ιδέα της ευρείας οθόνης ήρθε τη δεκαετία του 1950, εμείς θέλαμε να πάμε τους ανθρώπους πιο πίσω από αυτό». Ο Blaschke και οι Έγκερς πέτυχαν την αισθητική της ταινίας χρησιμοποιώντας ένα συνδυασμό εργαλείων ταινιών. Ολόκληρη η ταινία γυρίστηκε σε φωτογραφικές μηχανές Panavision Millennium XL2, οι οποίες ήταν εξοπλισμένες με έναν παλιό φακό Baltar του 1930, ενώ το ασπρόμαυρο Eastman Double-X 5222 φιλμ χρησιμοποιήθηκε με ένα προσαρμοσμένο φίλτρο σύντομης διέλευσης. Ο Blaschke έθεσε το διάφραγμα του φακού του στο T2.8 σχεδόν σε όλη τη ταινία, ορίζοντας μόνο τους χαρακτήρες ως το επίκεντρο κάθε σκηνής. Λόγω της χαμηλής ευαισθησίας του φιλμ στο σετ, χρησιμοποιήθηκε 8k και 9k HMI φωτισμός στο σύνολό των γυρισμάτων, καθώς το φυσικό φως δεν ήταν αρκετό. Για τις ημερήσιες σκηνές χρησιμοποιούσαν HMI φωτισμό που αναπηδούσε από ύφασμα μουσελίνας. Λάμπες χαμηλής τάσης και λάμπες Κίνας χρησιμοποιήθηκαν για το φως των νυχτερινών σκηνών, όπως και για τα κοντινά.

Τα γυρίσματα ξεκίνησαν στις 9 Απριλίου 2018 και διήρκεσαν συνολικά για 34 ημέρες. Πραγματοποιήθηκαν στο πάρκο Leif Erikson στο Cape Forchu, Νέα Σκωτία, Καναδάς και μέσα σε ένα υπόστεγο στο αεροδρόμιο Yarmouth, Νέα Σκωτία. Τα γυρίσματα χαρακτηρίστηκαν για τις δυσκολίες που αντιμετώπισαν οι ηθοποιοί και το πλήρωμα λόγω της απομακρυσμένης τοποθεσίας, των δυσμενών καιρικών συνθηκών και της πολυπλοκότητας των γυρισμάτων που οι Έγκερς και ο Blaschke είχαν επινοήσει. Ένας ενεργός φάρος 20 μέτρων κατασκευάστηκε ειδικά για την ταινία, ο οποίος σύμφωνα με τους Έγκερς θα μπορούσε να λάμψει για 16 μίλια (25 χιλιόμετρα).

Ψυχανάλυση

Ο Έγκερς παραδέχτηκε ότι αυτός και ο αδερφός του έχουν έφεση στον Καρλ Γκούσταβ Γιουνγκ, και επηρεάστηκαν σε μεγάλο βαθμό από τη δουλειά του. Εργάστηκε με σύμβολα, θέματα και αρχέτυπα που ο ψυχαναλυτής Καρλ Γιουνγκ περιέγραφε ως μέρος του συλλογικού ασυνείδητου. Εξέφρασε ότι ήλπιζε να βγει μια ταινία που τόσο ο Γιουνγκ όσο και ο Φρόυντ θα «τρώνε οργισμένοι το ποπ κορν τους». Από τη Γιουνγκιανή σκοπιά, ο Wake και ο Howard θα μπορούσαν ακόμη και να αντιπροσωπεύουν διαφορετικές πτυχές της ψυχολογίας του ίδιου ατόμου. Ο Wake είναι σαν τη κτηνώδης πλευρά που ενδίδει σε όλες τις ζωώδεις επιθυμίες, και ο Howard είναι σαν το εγώ, η συνείδηση των κοινωνικών κανόνων και ο αγώνας να διατηρηθεί πολιτισμός. Όλα αυτά υποστηρίζονται από το γεγονός ότι μαθαίνουμε πως το πραγματικό όνομα του Howard είναι επίσης Thomas, όπως και του Wake.

Ο Howard εμφανίζει μια Οιδιπόδεια προσήλωση στο αφεντικό του, δεδομένου του ταυτόχρονου φόβου και θαυμασμού του σε αυτόν. Ο Πάτινσον σχολίασε τη δυναμική πατέρα/γιου στην ταινία, δηλώνοντας ότι «ήμουν αρκετά συνειδητός για το πώς ήθελα να εξελιχθεί η σχέση. Με πολλούς τρόπους, θέλει έναν μπαμπά». Καθώς η ταινία ξεδιπλώνεται, αναζητά όλο και περισσότερο την επικύρωση του Wake τόσο ως αφεντικό όσο και ως πατέρα. Πέρα από αυτό, ο Howard βρίσκει και ένα αγαλμάτιο γοργόνας, το οποίο υποκινεί οράματα ενός όμορφου ανθρωποειδούς πλάσματος που ξεπλένεται στην ακτή, μιας γοργόνας. Επίσης βλέπει τον Wake γυμνό στην κορυφή του φάρου και έχει ενοχλητικά όνειρα. Η ψυχολόγος Sarita Robinson, από το Πανεπιστήμιο του Central Lancashire του Ηνωμένου Βασιλείου, αναφέρει ότι οι ψευδαισθήσεις είναι συχνές όταν οι άνθρωποι βρίσκονται σε απομόνωση. Συμβαίνουν συνήθως εάν υπάρχει και αισθητηριακή στέρηση, όπως όταν είσαι σε ένα σκοτεινό δωμάτιο.

Η Alison Willmore έγραψε πως Ο Φάρος είναι μια αποτελεσματική ταινία στην προβολή της κλειστοφοβίας, τόσο από φυσική όσο και από ψυχολογική άποψη, που θα ήταν αφόρητο να παρακολουθεί αν δεν ήταν τόσο αστεία. Ακόμα και το σχεδόν τετράγωνο κάδρο της ταινίας είναι στενό, το σκοτάδι στις γωνίες του μοιάζει σαν να τρώει τον περιορισμένο χώρο που έχουν στην διάθεσή τους οι χαρακτήρες.

Μυθολογία

 

Ο Έγκερς εμπνεύστηκε από ναυτικούς μύθους και κλασική μυθολογία. Στην ταινία, αφού ο Howard επιτέλους έφτασε στη λάμπα του φάρου και έμαθε τι υπάρχει εκεί, πέφτει κάτω από τις σκάλες του φάρου και πεθαίνει, ενώ τα όργανα του μαζεύονται από γλάρους. Η λάμπα θα μπορούσε να είναι ένα μέρος υπερφυσικής σεξουαλικής έκστασης, ή ένα κομμάτι τεχνολογίας που ο Wake υπερασπίζεται με αγριότητα, ή κάτι πέρα από τον άνθρωπο, κάτι αιώνιο. Ούτως ή άλλως, ανήκει στον Wake και για οποιονδήποτε λόγο, πραγματικό ή φανταστικό, δεν θεωρεί τον Howard αρκετά έτοιμο να αναλάβει την ευθύνη. Και είναι σωστός, όταν ο Howard βλέπει το θεϊκό φως, μένει κεραυνόπληκτος και πέφτει στο θάνατό του. Ο θάνατος του αντικατοπτρίζει ξεκάθαρα την ελληνική μυθολογία, υποφέρει από την ίδια μοίρα του Προμηθέα, ο οποίος τιμωρήθηκε επειδή έδωσε στην ανθρωπότητα το δώρο της φωτιά, προσπάθησε να κλέψει κάτι ιερό και υπέστη τις συνέπειες.

Ο Wake διαμορφώθηκε με βάση τον μύθο του Πρωτέα, ενός θεού του ωκεανού που εξυπηρετεί τον Ποσειδώνα. Ένας από τους πρώτους γέρους της θάλασσας στο μύθο, φίλος των θαλάσσιων θηρίων και αρχέγονος κάτοχος γνώσεων που γνώριζε τα πάντα, αλλά μισούσε να μοιραστεί τις γνώσεις του. Ο Wake όχι μόνο εμφανίζεται με πλοκάμια και θαλάσσια πλάσματα κολλημένα στο σώμα του, αλλά κάνει και την περιέργως ακριβή πρόβλεψη για το πώς θα πεθάνει ο Howard στο τέλος της ταινίας. Ο Πρωτέας αντιπροσωπεύει επίσης τις απρόβλεπτες μεταβολές στις παλίρροιες και τις θαλάσσιες καταιγίδες, η οποία επιβεβαιώνει την θεωρία ότι ο Wake έφερε την καταιγίδα που τους κράτησε και τους δύο αποκλεισμένους στο νησί. Η χαρακτική The Sea Monster του Άλμπρεχτ Ντύρερ ενέπνευσε την εμφάνιση του Wake, ο Έγκερς δήλωσε: «η φιγούρα του Πρωτέα βασίζεται κατά κάποιο τρόπο στο 'θαλάσσιο τέρας' του Ντύρερ, το οποίο κρατάει μια ασπίδα με κέλυφος από χελώνα».

Συμβολικοί πίνακες αποτέλεσαν μια άλλη πηγή έμπνευσης επίσης. Στοιχεία από Χ. Φ. Λάβκραφτ είναι φανερά παντού σε όλη την ταινία, όπως παραδέχθηκε ο σκηνοθέτης σε αρκετές συνεντεύξεις. Τα πλάσματα με πλοκάμια και οι σειρήνες που βλέπουμε σε όλο το νησί θα μπορούσε να είναι το σπίτι των Deep Ones, αρχαίων Lovecraftian θεών της θάλασσας που ζευγαρώνουν με τον άνθρωπο για να δημιουργήσουν ολόκληρα υβριδικά είδη.

 

Αλκοολισμός

Ο Φάρος ασχολείται ρητά με τον αλκοολισμό. Ο Ρόμπερτ Πάτινσον περιέγραψε ότι ο Howard ήταν νηφάλιος στην αρχή της ταινίας. Παρόλο που ο Howard αρνείται το ποτό που του σερβίρει ο Wake την πρώτη νύχτα, συνειδητοποιεί σύντομα ότι το νερό στο νησί δεν είναι πόσιμο λόγω της μόλυνσης. Γρήγορα γυρίζει στο αλκοόλ για να αντιμετωπίσει το τεράστιο φόρτο εργασίας και την επιθετική του σχέση με τον Wake. Η Manohla Dargis των The New York Times σημειώνει ότι «ο ατημέλητος, κορεσμένος με αλκοόλ χρόνος των ανδρών παράγει οικειότητα αλλά και απειλή. Γελάνε, πέφτουν σε μια ταραχώδη μέθη και βρίσκουν σύνδεση που τόσο οι ίδιοι όσο και οι Eggers επιδίωκαν».

Ομοερωτισμός

Εάν κάτι μπορεί να ειπωθεί ότι είναι προφανές σχετικά με αυτήν την ταινία, είναι η αναμφισβήτητη και αυξανόμενη ομοερωτική ένταση μεταξύ του Wake και του Howard. Για την ακρίβεια, ο ομοερωτισμός ενσωματώνεται ακόμα και στο σύμβολο του ίδιου του φάρου. Σύμφωνα με τον Πάτινσον, η φαλλική απεικόνιση του φάρου είναι εμφανής, «το σενάριο έγραφε ότι ο φάρος έμοιαζε με όρθιο πέος», δήλωσε. Ο Έγκερς επεκτάθηκε σε αυτό για να πει ότι τα παράξενα υπονοούμενα ήταν πάντα στο επίκεντρο του φιλμ. Σχολίασε: «λέω ότι οι χαρακτήρες είναι ομοφυλόφιλοι; Όχι. Επίσης δεν λέω και ότι δεν είναι. Ξεχάστε την πολυπλοκότητα της ανθρώπινης σεξουαλικότητας. Με ενδιέφεραν περισσότερο οι ερωτήσεις παρά οι απαντήσεις.. και περισσότερο οι ερωτήσεις που αυτοί οι ομοερωτικοί σεξουαλικοί τόνοι εκφράζουν από μια ευρύτερη φροϋδική προοπτική». Η ταινία προοριζόταν να περιλαμβάνει μια πολύ 'νεανική' λήψη ενός φάρου που κινείται σαν πέος σε στύση, και μια αντίστοιχη σκηνή με το πραγματικό πέος του Πάτινσον. Αυτή η σκηνή αφαιρέθηκε κατόπιν αιτήματος από τους χρηματοδότες.

Υπάρχουν επίσης πολλά ετεροκανονικά πράγματα, όπως ο Wake που ταπεινώνει τον Howard, αναγκάζοντάς τον να κάνει ακόμη περισσότερα «γυναικεία» οικιακά καθήκοντα, κάτι που τον οδηγεί στο να πει ότι δεν είναι σύζυγος κανενός. Ο Wake συχνά φιλοφρονεί την εμφάνιση του Winslow, αποκαλώντας τον «όμορφο σαν ζωγραφιά» και περιγράφει τα μάτια του τόσο «φωτεινά όσο μιας κυρίας». Παράλληλα, ο Wake αποκτά αποκλειστικότητα κατά κάποιο τρόπο με τον «φαλλικό» φάρο. Αναφέρεται στον φάρο σε θηλυκό πρόσωπο και την ονομάζει "καλύτερη γυναίκα από οποιαδήποτε ζωντανή γυναίκα". Σύμφωνα με τον Νταφόε ο ομοερωτισμός στην ταινία είναι κραυγαλέος, αλλά χρησιμοποιείται επίσης για να εξερευνηθεί τι σημαίνει να είσαι άντρας:

«Τοξική αρρενωπότητα!. Πιέζουν τα κουμπιά μεταξύ τους από φόβο και από απειλή για το ποιοι είναι. Και είναι και οι δύο ένοχοι, έχουν την αίσθηση της ενοχής του λάθους. Δεν υπάρχει ηθική κρίση σε αυτήν την ιστορία. Παρακολουθείτε απλά αυτούς τους δύο τύπους να αγωνίζονται να βρουν έναν τρόπο να επιβιώσουν... Είναι μια απλή ιστορία, αλλά έχει υπαρξιακές ρίζες και πράγματα σχετικά με τον ανδρισμό, την κυριαρχία και την υποταγή».

 

Όταν ρωτήθηκε για τη σκηνή στην οποία ο Howard επικρίνει τη μαγειρική του Wake, ο Νταφόε ανέφερε ότι στην Νάπολη η αργκό για το πέος είναι «ψάρι». Η απελπιστική ανάγκη του Wake να υπερασπιστεί τον αστακό του είναι ένας ευφημισμός για το πέος του. Όταν στο τέλος υποτάσσει τον Wake, ο Howard αναλαμβάνει τον κυρίαρχο ρόλο, αποκαλώντας τον Wake «σκύλο» και σέρνοντας τον μ' ένα λουρί. Σχολιάζοντας αυτήν τη σκηνή, ο Πάτινσον ανέφερε ότι «σίγουρα υπάρχει μια λήψη όπου κυριολεκτικά προσπαθούσαμε να κατεβάσουμε τα παντελόνια μας. Έμοιαζε σχεδόν κυριολεκτικά με ερωτικό παιχνίδι.. υπάρχουν BDSM θέματα και μια sub-dom σχέση^[b] που ο Howard κατά βάθος δέχεται».

Για τη Michaela Barton του Flipscreened, «η ταινία είναι τόσο ξεκάθαρα γκέι που μια ανάλυση του ομοερωτικού περιεχομένου της θα είναι σαν να συζητούμε αν ο ουρανός είναι μπλε». Η Barton ερμηνεύει την αλλαγή του ονόματος του Howard στο όνομα του προηγούμενου, νεκρού αφεντικού του, ως ένδειξη μιας πιο οικείας σχέσης, «η πράξη του Howard να πάρει το όνομά του αφεντικού του υποδηλώνει μια τρυφερή και στοργική στάση, σχεδόν σαν την παράδοση να παίρνεις το όνομα του συντρόφου σου μετά το γάμο». Η σεξουαλική φαντασία και ο αυνανισμός είναι επαναλαμβανόμενα θέματα στην ταινία. Ο Winslow αυνανίζεται συχνά στο αγαλμάτιο της γοργόνας σε όλη την ταινία. Στην συνέχεια φαντασιώνεται μια γοργόνα που ξεπλένεται στην ακτή, όταν βλέπει τον διογκωμένο κόλπο της -που μοιάζει με γεννητικά όργανα καρχαρία- τρέχει ουρλιάζοντας. Η Barton ερμηνεύει την αντίδρασή του, δηλώνοντας ότι «η γοργόνα δεν ήταν ποτέ η σειρήνα του Howard. Η αληθινή του σειρήνα αποκαλύπτεται λίγο αργότερα».

Οι μυθολογικές και καλλιτεχνικές επιρροές υπογραμμίζουν ακόμα πιο πολύ τον ομοερωτισμό. Ο Έγκερς αναγνώρισε την οπτική επιρροή των συμβολιστών καλλιτεχνών, Sascha Schneider και Jean Delville. Είπε: «οι μυθικοί πίνακες σε ομοερωτικό στυλ ήταν τέλειοι υποψήφιοι για απεικονίσεις που θα λειτουργούσαν με το σενάριο». Η σύνθεση μίας σκηνής στην ταινία προσαρμόστηκε με βάση τον πίνακα του Schneider ονόματι Hypnosis.

Η παγκόσμια πρεμιέρα του Φάρου έγινε στο Φεστιβάλ των Καννών στις 19 Μαΐου 2019, στην ενότητα Directors' Fortnight. Προβλήθηκε επίσης στο Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου του Τορόντο και στο Atlantic Film Festival τον Σεπτέμβριο του 2019. Το φιλμ διανεμήθηκε από την εταιρία Α24 στη Βόρεια Αμερική, και από την Focus Features διεθνώς. Κυκλοφόρησε στις 18 Οκτωβρίου 2019 στις Ηνωμένες Πολιτείες. Η πρώτη προβολή της στην Ελλάδα πραγματοποιήθηκε στο Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης στις 8 Νοεμβρίου 2019, και σε όλη την χώρα στις 30 Ιανουαρίου 2020. Διανεμήθηκε από την εταιρεία Tulip Entertainment.

Box office

Ο Φάρος απέφερε 10,9 εκατομμύρια δολάρια στις Ηνωμένες Πολιτείες και 7,1 εκατομμύρια δολάρια σε άλλες περιοχές, συγκεντρώνοντας ένα παγκόσμιο σύνολο ύψους 18,2 εκατομμυρίων δολαρίων.

Στο πρώτο Σαββατοκύριακο στις 18 Οκτωβρίου 2019, η ταινία έκανε πρεμιέρα σε περιορισμένο αριθμό θεάτρων, συνολικά οκτώ θέατρα, αποφέροντας 419.764 δολάρια με μέσο όρο 52.471 δολάρια ανά χώρο. Στο δεύτερο Σαββατοκύριακο, προβλήθηκε σε 586 θέατρα, κερδίζοντας τρία εκατομμύρια δολάρια και τελειώνοντας όγδοη στο box office. Το αμέσως επόμενο Σαββατοκύριακο επεκτάθηκε σε 978 θέατρα, με τα εισοδήματα να μειώνονται στα δύο εκατομμύρια δολάρια. Τερμάτισε στην δέκατη-τρίτη θέση στο εβδομαδιαίο box office.

Κριτικές

Επαγγελματική βαθμολόγηση
Επανεξετασμένα αποτελέσματα
Πηγή	Βαθμολόγηση
New York Post
The Telegraph
Los Angeles Time	90/100
The New York Times
Vulture	90/100
The Guardian
Variety	90/100
Slant Magazine
Rolling Stone

Στο Rotten Tomatoes, η ταινία κατέχει βαθμολογία έγκρισης 90% με βάση 373 κριτικές, και μέση βαθμολογία 8.05 στα 10. Οι κριτικοί ομόφωνα ανέφεραν: «μια συγκινητική ιστορία, εξαιρετικά μαγνητοσκοπημένη με δυνατές ερμηνείες. Ο Φάρος καθιερώνει περαιτέρω τον Ρόμπερτ Έγκερς ως έναν εκπληκτικά ταλαντούχο σκηνοθέτη». Στο Metacritic, η ταινία έχει μέσο σκορ 83 στα 100 βασισμένο σε 51 κριτικούς, υποδηλώνοντας παγκόσμια επευφημία. Ονομάστηκε η καλύτερη ταινία του Φεστιβάλ των Καννών 2019 από την FIPRESCI.

H Sara Stewart από την New York Post ονόμασε την ταινία αστεία, φρικιαστική, εφιαλτική, ιστορικά συναρπαστική και μια από τις καλύτερες ταινίες της χρονιάς. Ο Owen Gleiberman του Variety την χαρακτήρισε σκοτεινά συναρπαστική και δημιουργημένη με εξαιρετικές ικανότητες, σχολιάζοντας ότι «η ταινία αποδεικνύει πως ο Έγκερς διαθέτει κάτι περισσότερο από άψογη ικανότητα για το είδος του. Έχει τη δυνατότητα να σε κρατάει κολλημένο με ότι συμβαίνει στην οθόνη». Ο Robbie Collin από την Daily Telegraph έδωσε στο φιλμ ένα άριστο σκορ, αποκαλώντας την ερμηνεία του Νταφόε εκπληκτική και συγκρίνοντας την ερμηνεία του Πάτινσον με αυτήν του Ντάνιελ Ντέι-Λιούις στο φιλμ, There Will Be Blood (2007), σχολίασε: «αυτή δεν είναι σύγκριση που κάνεις εύκολα. Είναι έργο που κάνει το κεφάλι και την ψυχή σου να 'κουδουνίζουν'». Γράφοντας για την Guardian, ο Peter Bradshaw επαίνεσε και αυτός τις ερμηνείες των πρωταγωνιστών, προστέθοντας για το σενάριο των Έγκερς: «το σενάριό τους είναι γεμάτο με ομοιότητες σε Κόλεριτζ, Σαίξπηρ, Μέλβιλ.. και επίσης υπάρχουν μερικές σοκαριστικά αγενείς κωμικές φράσεις και αστεία από τους δυο (Νταφόε και Πάτινσον), που θυμίζουν πολύ Wilfrid Brambell και Harry H Corbett στο sitcom Steptoe and Son». Ο Eric Kohn από το IndieWire ανέφερε ότι «το φιλμ είναι μια εκπληκτική ευκαιρία για τους Πάτινσον και Νταφόε να εξαπολύσουν τις πιο άγριες ακρότητες τους.. Είναι η καλύτερη ταινία για κακούς συγκατοίκους που έχει φτιαχτεί ποτέ». O Dominic Erickson από το Concordian επαίνεσε τον σκηνοθέτη και ανέφερε πως αν συνεχίσει να κατασκευάζει υπέροχα 'κομμάτια' σαν αυτό, σίγουρα θα βρεθεί σε πολλές λίστες μεγάλων σύγχρονων σκηνοθετών. Ο John Bleasdale του CineVue την σύγκρινε με την Λάμψη του Στάνλεϊ Κούμπρικ και της έδωσε 5 στα 5 αστέρια, σχολίασε: «Ο Έγκερς δημιούργησε μια ταινία ενοχλητικού τρόμου, παράλογης κωμωδίας και διερεύνησης ψυχοδράματος, που αψηφά τα γενικά όρια καθώς τα διαπερνά. Ο Φάρος είναι ένα 'αλμυρό' γοτθικό αριστούργημα».

Η μουσική επιμέλεια της ταινίας είναι πλήρως υπογεγραμμένη από τον Καναδό συνθέτη Μαρκ Κόρβεν, και κυκλοφόρησε στις 18 Οκτωβρίου 2019 από τις εταιρίες Milan Records και Sony Music Masterworks.

Κριτική μουσικής

Σύμφωνα με τον Dominic Erickson από το Concordian: «η μουσική, είτε είναι τρομακτικές χορδές στο παρασκήνιο είτε εξαιρετικά «μεθυσμένοι» θαλάσσιοι ήχοι στο προσκήνιο, παίζει επίσης καθοριστικό ρόλο στην εξέλιξη της ιστορίας». Ο Jenny Desborough της Express.co.uk έγραψε ότι η συνεισφορά του συνθέτη (Μαρκ Κόρβεν) είναι απολύτως άψογη, με τη μουσική συνεχώς να μπερδεύει τους θεατές, αφήνοντάς τους αβέβαιους για το πότε θα έρθει το επόμενο σοκ. Το περιοδικό Score It Magazine, σε μία συνέντευξη με τον Κόρβεν, τόνισε πως η μουσική είναι σαν ο τρίτος χαρακτήρας της ταινίας, που μπαίνει μαζί με τους κανονικούς χαρακτήρες στην παράνοια: «δεν θυμάμαι καμία ταινία που να χρησιμοποίησε τόσο μεθοδικά την μουσική πέρα από την Naked Lunch (1991)».

• a.^ Ορθοχρωματικό φιλμ είναι ασπρόμαυρο φιλμ που καταγράφει μόνο το μπλε και το πράσινο χρώμα.
• b.^ Submissive and dominant σχέση