Το Ξανθιώτικο Καρναβάλι - Θρακικές Λαογραφικές Εορτές (ή Καρναβάλι Ξάνθης) είναι ο θεσμός με τη μεγαλύτερη διάρκεια ζωής στην πόλη της Ξάνθης.
Ξεκίνησε το 1966 και έχοντας διαγράψει μια πορεία 58 ετών, έφθασε έως τις μέρες μας περνώντας ποικίλες φάσεις εξέλιξης και μετάλλαξης.
Ξανθιώτικο Καρναβάλι Θρακικές Λαογραφικές Εορτές | |
---|---|
Λογότυπο των Θρακικών Λαογραφικών Εορτών Ξανθιώτικο Καρναβάλι | |
Είδος | Καρναβάλι, Αποκριές |
Συχνότητα | Ετησίως |
Τοποθεσία | Ξάνθη, Ελλάδα |
Συντεταγμένες | 41°08′21″N 24°53′17″E / 41.139189°N 24.887929°E 24°53′17″E / 41.139189°N 24.887929°E |
Έτη δράσης | 58 |
Δημιουργία | 13 Φεβρουαρίου 1966 |
Συμμετέχοντες | 16.000 καρναβαλιστές (2019) |
Προσέλευση | 200.000 επισκέπτες |
Προϋπολογισμός | €130.000 (τουλάχιστον) |
Διοργανωτής | Κέντρο Πολιτισμού Δήμου Ξάνθης |
Χορηγοί | Αθηναϊκή Ζυθοποιία, ΕΡΤ3 |
Η Ξάνθη διοργανώνει το μεγαλύτερο Καρναβάλι της Βόρειας Ελλάδας και το δεύτερο μεγαλύτερο σε όλη την Ελλάδα, μετά το Καρναβάλι της Πάτρας. Αποτελεί ένα από τα πλέον φημισμένα στην Ελλάδα και στα Βαλκάνια. Κάθε χρόνο στην περίοδο του τριωδίου διοργανώνονται δεκάδες εκδηλώσεις για μικρούς και μεγάλους. Το Ξανθιώτικο Καρναβάλι έχει να επιδείξει μια σειρά εκδηλώσεων γύρω από τη μουσική, το χορό και το θέατρο, εκθέσεις με εικαστικό ή άλλο περιεχόμενο, διαλέξεις, παρουσιάσεις βιβλίων και προβολές ταινιών καθώς και πολλές επιλογές για ψυχαγωγία, ξεφάντωμα και γλέντι. Στη διάρκεια των τριών αυτών εβδομάδων των καρναβαλικών εκδηλώσεων στην πόλη της Ξάνθης συρρέουν σπουδαίοι καλλιτέχνες για συναυλίες.
Η φήμη του Ξανθιώτικου Καρναβαλιού έχει περάσει τα τελευταία χρόνια τα σύνορα της Ελλάδας και έχει γίνει ιδιαίτερα γνωστό και αγαπητό στις γειτονικές χώρες των Βαλκανίων. Επισκέπτες από τη Βουλγαρία, την Τουρκία και τη Ρουμανία, έρχονται κάθε χρόνο για να δουν από κοντά το Καρναβάλι ενώ πολλοί είναι αυτοί που συμμετέχουν στην παρέλαση.
Μέχρι και τη δεκαετία του 1950 οι αποκριάτικες εκδηλώσεις που διοργανώνονταν στην Ξάνθη είχαν κυρίως λαογραφικό χαρακτήρα, με έντονα προβεβλημένα τα παραδοσιακά θρακιώτικα στοιχεία. Συμμετείχαν κυρίως χορευτικά συγκροτήματα και όλοι οι πολιτιστικοί σύλλογοι των τριών νομών της Θράκης και κάποιοι γειτονικών περιοχών. Στα μέσα της δεκαετίας του 1960 ορισμένοι Ξανθιώτες με φαντασία, διάθεση και τόλμη προώθησαν την ιδέα των λαϊκών γιορτών κατά την περίοδο της Αποκριάς. Έτσι, το 1966 για πρώτη φορά οργανώθηκαν στη Ξάνθη οι Αποκριάτικες Θρακικές Γιορτές. Οι Γιορτές του 1966 και 1967 οργανώθηκαν από την Τοπική Επιτροπή Τουρισμού και η σύλληψη της ιδέας τους ανήκει στο γιατρό Στέργιο Στάθη. Επίσης, είναι γνωστό ότι τα πρώτα χρόνια, οι γειτονικές πόλεις ήθελαν πάση θυσία να πάρουν το Καρναβάλι στην πόλη τους. Αυτό δεν επιτεύχθηκε, καθώς, ο θεσμός είχε εδραιωθεί και οι τοπικοί άρχοντες και οι επαγγελματίες έκαναν το παν για να το διατηρήσουν.
Στα πρώτα χρόνια, πριν τη δικτατορία, η Φ.Ε.Ξ. είχε αναλάβει την πραγματοποίηση των γιορτών, ενώ από τη μεταπολίτευση και μετά οι σύλλογοι της πόλης και των χωριών του νομού Ξάνθης, βοηθούν με τον ένα ή τον άλλο τρόπο. Στη διοργάνωσή τους από το 1986 - 1990 κύριο λόγο παίζει η Θρακική Θεατρική Σκηνή, ενώ από το 1991 οργανώνονται σύλλογοι ειδικά για τη συμμετοχή στις Θρακικές Λαογραφικές Γιορτές. Οι σύλλογοι όλοι με τους εκπροσώπους τους αποτελούν την Οργανωτική Επιτροπή. Από το 1987 δίπλα στον τίτλο «Θρακικές Λαογραφικές Εορτές», που είναι η επίσημη ονομασία του θεσμού (από το 1969), προστίθεται και ο τίτλος «Ξανθιώτικο Καρναβάλι».
Η ενότητα αυτή δεν τεκμηριώνεται επαρκώς με παραπομπές. Παρακαλούμε βοηθήστε προσθέτοντας την κατάλληλη τεκμηρίωση. Ατεκμηρίωτο υλικό μπορεί να αμφισβητηθεί και να αφαιρεθεί. (Η σήμανση τοποθετήθηκε στις 16/12/2022) |
Οι κύριοι συντελεστές του Καρναβαλιού δεν είναι άλλοι από αυτόνομους συλλόγους που έχουν ιδρυθεί από παρέες με μεράκι για δουλεία χωρίς να έχουν κάποια επιδότηση από κάποιο δημόσιο όργανο. Το μόνο έσοδο προέρχεται από τις Γιορτές Παλιάς Πόλης όπου όλοι οι σύλλογοι έχουν κάποιο στέκι με φαγητά. Κάθε σύλλογος ράβει τις στολές του με βάση το θέμα του Καρναβαλιού και τις διαθέτει στο κοινό. Οποιοσδήποτε επιθυμεί να συμμετάσχει στην παρέλαση πρέπει να κλείσει έγκαιρα τη στολή του από τον σύλλογο της αρεσκείας του. Η σειρά των συλλόγων στην παρέλαση προκύπτει πάντα μετά από κλήρωση.
Σύλλογοι | Ίδρυση | |
---|---|---|
1 | Αθλητικός Μορφωτικός Σύλλογος «Άτλας Σελίνου» | |
2 | Αμφιτρύωνες | 1991 |
3 | Αναποφάσιστοι 2000 (τελ. 2015) | 2000 |
4 | Άνοιξη | 1992 |
5 | Απαράδεκτοι | 1995 |
6 | Ατίθασοι | 1992 |
7 | Βάτραχοι | 2008 |
8 | Βίστωνες | 1992 |
9 | Διόνυσος | 1991 |
10 | ΕΔΕΜ AllStars | 2022 |
11 | Θάμυρις | 1993 |
12 | Θρακική Θεατρική Σκηνή | 1975 |
13 | KavaLatino | 2009 |
14 | Κάβειροι | 1992 |
15 | Κατασκηνωτές | 1987 |
16 | Κυπριακή Ένωση Φοιτητών και Φίλων Ξάνθης | 2002 |
17 | Λύκειο των Ελληνίδων Ξάνθης | 1976 |
18 | Μορφωτικός Πολιτιστικός Αθλητικός Σύλλογος «Νέα Γενιά» | 2019 |
19 | Νεολαί®α | 2009 |
20 | Ξενιτεμένοι | 2008 |
21 | Οδρύσσες | 1994 |
22 | Π.Α.Σ. Αντίκας | 2016 |
23 | Πολιτιστικός Αθλητικός Μορφωτικός Σύλλογος Κεντητής | |
24 | Πολιτιστικός Μορφωτικός Σύλλογος Γενισέας | 2016 |
25 | Πολιτιστικός Μορφωτικός Σύλλογος Γραβούνας Νέστου | 1981 |
26 | Πολιτιστικός Μορφωτικός Σύλλογος «Ξάνθης Παράδοση» | 2018 |
27 | Πολιτιστικός Σύλλογος Εργαζομένων «Πλαστικά Θράκης» | 2018 |
28 | Πολιτιστικός Σύλλογος Ιάσμου Νομού Ροδόπης | 1983 |
29 | Πολιτιστικός Σύλλογος Μυρωδάτου «Οι Απίθανοι» | 2014 |
30 | Σπάρτακοι '82 | 1996 |
31 | Σύλλογος Δαφνιωτών «Η Δήμητρα» | 1995 |
32 | Σύλλογος Εργαζομένων ΣΕΚΕ | 2002 |
33 | Σύλλογος Θρακιωτών Επαρχίας Νέστου | 1982 |
34 | Σύλλογος Κρητών Φοιτητών «Ο Ψηλορείτης» | 1991 |
35 | Σύλλογος ΡΟΜ Κιμμερίων «Άγιος Γεώργιος» (τελ. 2015) | |
36 | Σύλλογος Φοιτητών «Η Γέφυρα» | 1994 |
37 | Σώμα Ελληνικού Οδηγισμού | 2013 |
38 | Τ[email protected] | 2008 |
39 | Οι Φίλοι | 1986 |
Σύλλογοι | Ίδρυση | |
---|---|---|
1 | Αρμένικη Κοινότητα Ξάνθης | 1923 |
2 | Ελληνικός Ερυθρός Σταυρός | 1877 |
3 | Ενοριακός Σύλλογος Πηγαδίων «Χατζηγυριώτες» | 2011 |
4 | Επιμορφωτικός Σύλλογος Τέχνης και Παράδοσης Σταυρούπολης | 2015 |
5 | Θάμυρις | 1993 |
6 | Ίδρυμα Θρακικής Τέχνης και Παράδοσης | 1998 |
7 | Κρητική Αδελφότητα Ξάνθης | 1934 |
8 | Λύκειο των Ελληνίδων Ξάνθης | 1976 |
9 | Μορφωτικός Πολιτιστικός Σύλλογος Νέας Κεσσάνης «Αγία Παρασκευή» | 2017 |
10 | Πολιτιστική Στέγη Νέου Ερασμίου «Γεώργιος Βιζυηνός» | 1982 |
11 | Πολιτιστικός Λαογραφικός Σύλλογος «Η Θράκη» | 2009 |
12 | Πολιτιστικός Μορφωτικός Σύλλογος Γενισέας | 2016 |
13 | Πολιτιστικός Σύλλογος Αβάτου «Άβαντες» | 1958 |
14 | Πολιτιστικός Σύλλογος Γυναικών Μαγγάνων | 1986 |
15 | Πολιτιστικός Σύλλογος Διομήδειας | 1986 |
16 | Πολιτιστικός Σύλλογος Ευμοίρου | 1969 |
17 | Πολιτιστικός Σύλλογος Κιμμερίων «Ο Αμφέραος» | 1996 |
18 | Πολιτιστικός Φυσιολατρικός Σύλλογος Τοξοτών | 1982 |
19 | Σύλλογος Εβριτών Ν. Ξάνθης | 1996 |
20 | Σύλλογος Θρακιωτών Επαρχίας Νέστου | 1982 |
21 | Σύλλογος Κυπρίων Ν. Ξάνθης | 1989 |
22 | Σύλλογος Λεύκης «Οι Πρωτοπόροι» | 1987 |
23 | Σύλλογος Μικρασιατών Ν. Ξάνθης «Αλησμόνητες Πατρίδες» | 1992 |
24 | Σύλλογος Ποντίων Ν. Ξάνθης | 1974 |
25 | Σύλλογος Ποντίων Χορευτών «Τραντέλλενες» | 2009 |
26 | Σύλλογος Σαρακατσάνων Ν. Ξάνθης «Ο Λεπενιώτης» | 1978 |
27 | Σώμα Ελλήνων Προσκόπων | 1919-20 |
28 | Φιλοπρόοδη Ένωση Ξάνθης | 1952 |
29 | Χορευτικός Όμιλος Ξάνθης | 2011 |
Η ενότητα αυτή δεν τεκμηριώνεται επαρκώς με παραπομπές. Παρακαλούμε βοηθήστε προσθέτοντας την κατάλληλη τεκμηρίωση. Ατεκμηρίωτο υλικό μπορεί να αμφισβητηθεί και να αφαιρεθεί. (Η σήμανση τοποθετήθηκε στις 16/12/2022) |
Οι εκδηλώσεις ξεκινούν 3 βδομάδες πριν τη Μεγάλη Τεσσαρακοστή με την Τελετή Έναρξης. Το σύνθημα της έναρξης των γιορτών δίνεται από τον Δήμαρχο της πόλης στην Κεντρική Πλατεία, κάτω από τη λάμψη των πυροτεχνημάτων. Από εκείνη την ημέρα ξεκινάει μια σειρά από εκδηλώσεις στην Κεντρική Πλατεία, στο Δημοτικό Αμφιθέατρο και σε διάφορα σημεία της πόλης.
Το πρώτο Σάββατο των γιορτών γίνεται η Γιορτή της Λαογραφίας. Οι Λαογραφικοί Σύλλογοι ξεκινώντας από διάφορα σημεία της πόλης, παρελαύνουν χορεύοντας και ανταμώνουν στην Κεντρική Πλατεία για να χορέψουν όλοι μαζί. Την Τσικνοπέμπτη, στον χώρο του κλειστού αθλητικού κέντρου «Φίλιππος Αμοιρίδης», πραγματοποιείται η Βραδιά Λαογραφίας και Παραδοσιακών Γεύσεων, όπου οι Λαογραφικοί Σύλλογοι της πόλης προσφέρουν τα τοπικά τους εδέσματα, ενώ παράλληλα στήνεται ένα μεγάλο γλέντι με χορούς και μουσικές από διάφορες περιοχές της Ελλάδας. Στο Δημοτικό Αμφιθέατρο γίνονται οι Βραδιές Λαογραφίας, όπου οι Λαογραφικοί Σύλλογοι χορεύουν παραδοσιακούς χορούς και δίνουν παραστάσεις, παρουσιάζοντας διάφορα δρώμενα, ήθη και έθιμα από όλη την Ελλάδα.
Στην Κεντρική πλατεία πραγματοποιούνται όλες οι συναυλίες, με τη συμμετοχή γνωστών τραγουδιστών όπως: Ελεωνόρα Ζουγανέλη, Ονιράμα, Goin' Through, Stavento, Locomondo, Δέσποινα Βανδή, Γιώργος Τσαλίκης, Koza Mostra, Γιώργος Σαμπάνης, Νίκος Κουρκούλης, VEGAS, Ελένη Φουρέιρα, Demy, Γιώργος Γιαννιάς, Μιχάλης Χατζηγιάννης, Πέγκυ Ζήνα, Ζόζεφιν, Τριαντάφυλλος, Λένα Ζευγαρά, Ήβη Αδάμου, Ανδρομάχη, Tonis Sfinos, Alcatrash κ.α.
Μια βδομάδα πριν από τη μεγάλη παρέλαση, γίνεται η Παιδική Καρναβαλική Παρέλαση με τη συμμετοχή των μαθητών όλων των τάξεων, από το Νηπιαγωγείο μέχρι το λύκειο. Έχει καθιερωθεί πλέον τα τελευταία χρόνια ως το μεγαλύτερο παιδικό αποκριάτικο ξεφάντωμα. Πρόκειται για την κορυφαία στιγμή όχι μόνο της Αποκριάς, αλλά και όλης της χρονιάς για τα παιδιά και τους γονείς.
Το βράδυ του τελευταίου Σαββάτου διοργανώνεται η Βραδινή Καρναβαλική Παρέλαση, που αποτελεί ουσιαστικά το προοίμιο κι αναπόσπαστο μέρος για την κορύφωση των εορτών. Σ' αυτή συμμετέχουν ελεύθερα οι καρναβαλιστές, ντυμένοι με παλαιότερες στολές. Η παρέλαση καταλήγει στην Κεντρική Πλατεία όπου στήνεται ένα μεγάλο πάρτι. Αργότερα το πάρτι μεταφέρεται στα σοκάκια, τις πλατείες και τα μπαράκια της Παλιάς Πόλης μέχρι το πρωί.
Την επόμενη μέρα, τελευταία Κυριακή της Αποκριάς, γίνεται η Μεγάλη Καρναβαλική Παρέλαση, το αποκορύφωμα των Θρακικών Λαογραφικών Εορτών. Άρματα, χιλιάδες καρναβαλιστές, μικροί και μεγάλοι ξεχύνονται στους δρόμους της πόλης σε ξέφρενους ρυθμούς, σε μία πανδαισία χρωμάτων, ήχων και γλεντιού. Η παρέλαση ξεκινάει από την είσοδο της πόλης και καταλήγει στο παλαιό Γήπεδο του Α.Ο. Ξάνθης διασχίζοντας μια διαδρομή 3 χλμ. και τελειώνει με ένα υπαίθριο πάρτι των συλλόγων.
Η ενότητα αυτή δεν τεκμηριώνεται επαρκώς με παραπομπές. Παρακαλούμε βοηθήστε προσθέτοντας την κατάλληλη τεκμηρίωση. Ατεκμηρίωτο υλικό μπορεί να αμφισβητηθεί και να αφαιρεθεί. (Η σήμανση τοποθετήθηκε στις 16/12/2022) |
Ο θεσμός κλείνει με την Τελετή Λήξης και το έθιμο της καύσης του ομοιώματος του Τζάρου στον ποταμό Κόσυνθο.
Ο «Τζάρος» ή «Τζάρους» κατά τους κατοίκους της Ανατολικής Θράκης, ήταν ένα κατασκευασμένο ανθρώπινο ομοίωμα, τοποθετημένο πάνω σε έναν σωρό από πουρνάρια. Σύμφωνα με τη λαϊκή παράδοση, την τελευταία Κυριακή της Αποκριάς, ο Τζάρος καιγόταν στο κέντρο μιας αλάνας, πλατείας ή σε υψώματα, για να μην έχουν το Καλοκαίρι ψύλλους. Το έθιμο αυτό το έφεραν οι πρόσφυγες από το Σαμακώβ της Ανατολικής Θράκης και αναβιώνει κάθε χρόνο από τους κατοίκους του ομώνυμου συνοικισμού, ο οποίος βρίσκεται κοντά στη γέφυρα του ποταμού Κόσυνθου. Η ονομασία «Τζάρος» προέκυψε από τον ιδιόρρυθμο ήχο (τζ,τζ,τζ) που δημιουργούσε η καύση του θάμνου. Ένα φαντασμαγορικό σόου πυροτεχνημάτων ολοκληρώνει την τελετή.
Κάθε χρόνο ένα διαφορετικό θέμα επιλέγεται από το Κέντρο Πολιτισμού του Δήμου Ξάνθης και βάσει αυτού οι σύλλογοι δημιουργούν τις καρναβαλικές στολές. Η Βασίλισσα του Καρναβαλιού επιλέγεται μετά από διαγωνισμό και ψηφοφορία από τους Συλλόγους και το Κέντρο Πολιτισμού ή με απευθείας ανάθεση από το Κέντρο Πολιτισμού.
Χρονιά | Θέμα | Βασίλισσα Καρναβαλιού | Παρουσιαστής |
---|---|---|---|
2024 | Ιδού η Ξάνθη, Ιδού και το Χοροπήδημα | Κωνσταντίνα Αδαμίδου | Νίνα Μαζάνη |
2023 | Όνειρα, Χρώματα, Μυρωδιές, Αρώματα | Άννα Παυλίδου | Χρήστος Νέζος |
2022 | Αποκριές με Λάθος Μάσκα: Κεφάλαιο ΙΙ | - | - |
2021 | Αποκριές με Λάθος Μάσκα | - | - |
2020 | Όνειρα, Χρώματα, Μυρωδιές, Αρώματα | Τζούλια Νόβα | Ελένη Τσολάκη |
2019 | Έρως Ανίκατε Μάχαν | Δήμητρα Μπαλιάκα | Δημήτρης Ουγγαρέζος |
2018 | Καρναβάλι των Χρωμάτων | Μαρία Δαλακούρα | Δημήτρης Ουγγαρέζος |
2017 | 4 Εποχές | Βάγια Χρυσού Ζέρβα | Θέμης Γεωργαντάς |
2016 | Σαν Παλιό Σινεμά | Κωνσταντίνα Καρκάνη | Τάσος Ριζόπουλος |
2015 | 50 Χρόνια Ξανθιώτικο Καρναβάλι | Άξια Ανδρεαδάκη | Γιώργος Λιανός |
2014 | Mundial Καρναβαλιού | Ευαγγελία Αραβανή | Χρήστος Νέζος |
2013 | Έτσι γλεντάμε κι ας λεν ότι χρωστάμε | Λάουρα Νάργες | Χρήστος Νέζος |
2012 | Τσίρκο η Ελλάς | Εμινέ Γεσίρ | Χρήστος Νέζος |
2011 | ΔΝΤ (Διεθνής Νομισματική Τρέλα) | Σάσα Μπάστα | Χρήστος Νέζος |
2010 | Καρναβάλι Ερωτευμένων | Δήμητρα Αλεξανδράκη | Χρήστος Νέζος, Ματθίλδη Μαγγίρα |
2009 | Τα Παραμύθια της Γιαγιάς... Μια φορά και έναν καιρό | Κατερίνα Στικούδη | Χρήστος Νέζος |
This article uses material from the Wikipedia Ελληνικά article Ξανθιώτικο Καρναβάλι, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). Το περιεχόμενο είναι διαθέσιμο υπό CC BY-SA 4.0 εκτός αν αναφέρεται διαφορετικά. Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki Ελληνικά (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.