Δευτέρα Του Πάσχα: η ημέρα μετά την Κυριακή του Πάσχα

Είναι επίσης η δεύτερη ημέρα του Πεντηκοσταρίου και η δεύτερη ημέρα της Διακαινησίμου Εβδομάδος. Στις ρωμαιοκαθολικές χώρες αποκαλείται και Δευτέρα του Αγγέλου «επειδή μνήμην ποιούμεθα της συναντήσεως του αγγέλου με τις μυροφόρες γυναίκες που έφθασαν στον Τάφο του Χριστού (Ματθ. κη΄ 1-15)» (Regina Caeli, 2021).

 

Στην Ορθόδοξη Εκκλησία και τις ελληνόρυθμες Ανατολικές Καθολικές Εκκλησίες η ημέρα αυτή αποκαλείται και «Δευτέρα της Λαμπρής». Οι ακολουθίες, όπως και κατά την υπόλοιπη Εβδομάδα της Διακαινησίμου, έιναι αρκετά διαφορετικές από αυτές του υπόλοιπου έτους και ακολουθούν το πρότυπο της Ακολουθίας της Αναστάσεως. Στα περισσότερα μέρη περιλαμβάνουν μια υπαίθρια λιτανεία μετά την τέλεση της Θείας Λειτουργίας. Τυπικά αυτό προβλέπεται για όλες τις ημέρες της εβδομάδας, στην πράξη γίνεται μόνο τη Δευτέρα του Πάσχα και ίσως δύο ή τρεις ακόμα ημέρες στους ενοριακούς ναούς, ιδίως σε μη Ορθόδοξες χώρες. Επίσης, όταν η ημερομηνία μιας σταθερής εορτής ενός σημαντικού αγίου ή αγίας, όπως του Αγίου Γεωργίου ή του αγίου του συγκεκριμένου ναού, συμπίπτει με κάποια ημέρα της Τεσσαρακοστής ή της Μεγάλης Εβδομάδας, ή ακόμα και με την ίδια την Κυριακή του Πάσχα, τότε αυτή η εορτή αγίου εορτάζεται τη Δευτέρα του Πάσχα.

Αίγυπτος

Στην Αίγυπτο εορτάζεται κατά τη Δευτέρα του Πάσχα από τους Κόπτες η εορτή του Σαμ Ενεσίμ (στην αραβική γλώσσα شم النسيم, κατά λέξη «μύρισμα της αύρας»), οι ρίζες της οποίας ανιχνεύονται στην αρχαία Αίγυπτο (περί το 2700 π.Χ.) και αποτελεί εθνική αργία, σηματοδοτώντας το καλωσόρισμα της άνοιξης. Παραδοσιακές σχετικές δραστηριότητες είναι η βαφή αβγών, τα πικ-νικ και η κατανάλωση φισίχ (κέφαλοι που έχουν υποστεί ζύμωση).

Αυστραλία

Στην Αυστραλία η Δευτέρα του Πάσχα είναι επίσημη δημόσια αργία. Μερικοί συμμετέχουν ή απλώς συγκεντρώνονται σε υπαίθριες σπορ εκδηλώσεις, όπως τους διήμερους ιππικούς αγώνες «Oakbank Easter Racing Carnival» στη Νότια Αυστραλία (η 2η ημέρα τους), στους παραδοσιακούς αγώνες δρόμου «Stawell Gift» στη Βικτόρια, καθώς και σε έναν παραδοσιακό αγώνα αυστραλιανού ποδοσφαίρου μεταξύ των Geelong Cats και των Hawthorn Hawks.

Αυστρία

Στην Αυστρία και στη νότια Γερμανία υπάρχει στα πλαίσια της ημέρας αυτής η παράδοση του Emmausgang, ενός περιπάτου στη φύση με προσευχή σε ανάμνηση της πορείας του αναστημένου Χριστού με δύο μαθητές του προς το χωριό Εμμαούς, κατά την οποία αυτοί δεν Τον αναγνώρισαν.

Γερμανία

Στη Γερμανία συνηθίζεται οι άνθρωποι να βγαίνουν στους αγρούς νωρίς το πρωί και να διεξάγουν «αβγοδρομίες» με πασχαλινά αβγά. Για τους Ρωμαιοκαθολικούς της χώρας η συμμετοχή στη Θεία Λειτουργία και η τήρηση αργίας είναι υποχρεωτικές.

Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής

 

Στις ΗΠΑ η Δευτέρα του Πάσχα δεν είναι επίσημη αργία και γενικώς περιλαμβάνει λιγοστές παραδόσεις, όπως το κύλισμα του αβγού στον κήπο του Λευκού Οίκου. Σε τοπικό επίπεδο γίνονται ανεπίσημοι εορτασμοί στην πολιτεία Βόρεια Ντακότα και σε μερικές πόλεις στις πολιτείες της Νέας Υόρκης, του Μίσιγκαν και της Ιντιάνα. Στο Τέξας και στο Μέριλαντ πολλά σχολεία έχουν αργία τη Μεγάλη Παρασκευή και τη Δευτέρα του Πάσχα, ενώ σε μερικές πολιτείες και κομητείες δημόσια σχολεία και πανεπιστήμια είναι κλειστά κατά την ημέρα αυτή, που συχνά «πέφτει» μέσα στις εαρινές διακοπές.

Ηνωμένο Βασίλειο

Οι τρεις από τις 4 χώρες του Ηνωμένου Βασιλείου διατηρούν τη Δευτέρα του Πάσχα ως δημόσια αργία: η Αγγλία, η Ουαλία και η Βόρεια Ιρλανδία. Στο χωριό Χάλατον (Hallaton) του Λέστερσιρ διοργανώνεται ένας αγώνας «κλωτσήματος μπουκαλιού» και μοιράζεται η παραδοσιακή «λαγόπιτα».

Ιρλανδία

Ειδικά στη Δημοκρατία της Ιρλανδίας η ημέρα αυτή είναι ημέρα μνήμης των ανδρών και γυναικών που σκοτώθηκαν κατά την Εξέγερση του Πάσχα κατά της βρετανικής κυριαρχίας, η οποία ξεκίνησε τη Δευτέρα του Πάσχα του 1916. Μέχρι το 1966 γινόταν παρέλαση βετεράνων αγωνιστών, που περνούσε από το τότε αρχηγείο του IRA στο Γενικό Ταχυδρομικό Γραφείο του Δουβλίνου και διαβαζόταν η Διακήρυξη της Ιρλανδικής Δημοκρατίας.

Ισπανία

 

Στην Ισπανία η Δευτέρα του Πάσχα είναι επίσημη δημόσια αργία στις αυτόνομες «κοινότητες» (δηλαδή περιφέρειες) της Καταλονίας, της Βαλένθια, των Βαλεαρίδων Νήσων, της Ναβάρρας, της Χώρας των Βάσκων, της Κανταβρίας, της Καστίλλης-Λα Μάντσα και της Λα Ριόχα. Στην Καταλονία, τη Βαλένθια και την Μούρθια συνηθίζεται να τρώνε ένα γλύκισμα παρόμοιο με τσουρέκι, που λέγεται μόνα του Πάσχα. Αυτό συνήθως δωρίζεται από τους νονούς στα βαφτιστήρια τους. Είναι επίσης παράδοση για οικογένειες και παρέες να συγκεντρώνονται και να πηγαίνουν κάπου, ιδίως στην εξοχή, για να φάνε τη μόνα.

Ιταλία

Στην Ιταλία η Δευτέρα του Πάσχα είναι επίσημη δημόσια αργία και αποκαλείται «Pasquetta». Συνηθίζεται κατά την ημέρα αυτή να γίνονται οικογενειακά πικ-νικ στην εξοχή ή μπάρμπεκιου με φιλική παρέα.

Καναδάς

Σε ολόκληρο τον Καναδά η Δευτέρα του Πάσχα (γαλλ. Le Lundi de Pâques) είναι αργία για τους δημόσιους υπαλλήλους. Επιπλέον, παρά το ότι δεν είναι υποχρεωτικό, μερικοί εργοδότες δίνουν επίσης στους εργαζόμενούς τους επιπλέον άδεια μετ' αποδοχών (ως «κοινή πρακτική»). Σε επαρχίες στις οποίες δεν τηρούνται κάποιες καθαρώς καναδικές εορτές, όπως η Ημέρα της Οικογένειας, η Ημέρα του Νησιώτη ή η Ημέρα του Λουί Ριέλ, αυτό το πολύ μακρό «Σαββατοκύριακο του Πάσχα» (δεδομένου ότι και η Μεγάλη Παρασκευή είναι αργία) είναι η πρώτη αργία μετά την Πρωτοχρονιά, οπότε οι εργαζόμενοι το περιμένουν πώς και πώς.

Κεντρική Ευρώπη

 

Η ονομασία της ημέρας στην Πολωνία και την πολωνική διασπορά είναι Śmigus-dyngus (ή lany poniedziałek = «υγρή Δευτέρα» στα πολωνικά). Στην Τσεχία αποκαλείται velikonoční pondělí, στη Σλοβακία veľkonočný pondelok και στην Ουγγαρία Vízbevető. Σε όλα αυτά τα μέρη (και σε άλλους ρωμαιοκαθολικούς πληθυσμούς της Κεντρικής Ευρώπης) λαμβάνει χώρα το εξής ασυνήθιστο, μάλλον παγανιστικής προελεύσεως, έθιμο: Νεαροί και παληκάρια χύνουν έναν κουβά νερό ή ανθόνερο πάνω σε κοπελιές και παντρεμένες γυναίκες και/ή μαστιγώνουν τα οπίσθιά τους η τα πόδια τους με μακριά και λεπτά ανθισμένα κλαδιά ιτιάς (ή σημύδας, ή άλλου ανθισμένου δέντρου). Κατά τον θρύλο, αυτό θα διατηρήσει τις γυναίκες υγιείς, όμορφες, αλλά και γόνιμες για όλο το επόμενο έτος.

Υπάρχει επίσης, μόνο στην Πολωνία και σπανίως πλέον, το σχετιζόμενο έθιμο να ραντίζονται άνθρωποι ή σπίτια με στάχτη.

Νέα Ζηλανδία

Στη Νέα Ζηλανδία η Δευτέρα του Πάσχα είναι επίσημη δημόσια αργία. Πολλά σχολεία επεκτείνουν την αργία μέχρι και την Τρίτη του Πάσχα, ώστε να δώσουν στους μαθητές τους ένα πενθήμερο ξεκούρασης.

Ολλανδία

Στην Ολλανδία η Δευτέρα του Πάσχα είναι επίσημη δημόσια αργία. Εκτός από τις ακολουθίες στους ναούς σε μερικά μέρη της επαρχίας, δεν γίνονται κάποιες παραδοσιακές εκδηλώσεις ή τήρηση εθίμων τη «Δεύτερη Ημέρα του Πάσχα» (Tweede Paasdag), όπως αποκαλείται.

• Πάσχα
• Διακαινήσιμος εβδομάδα

• Pip Wilson: «Η Dingus Day της Πολωνίας και άλλα έθιμα της Δευτέρας του Πάσχα»
• Η «Dyngus Day» στο Μπάφαλο Αρχειοθετήθηκε 2010-10-13 στο Wayback Machine.