Φότσα

Η Φότσα (σερβικά κυριλλικά: Фоча, προφέρεται fôt͡ʃa) είναι πόλη και δήμος στη Βοσνία και Ερζεγοβίνη. Αποτελεί μέρος της οντότητας της Σερβικής Δημοκρατίας.

Φότσα
Έμβλημα
Φότσα
Χώρα	Βοσνία και Ερζεγοβίνη
Διοικητική υπαγωγή	Foča Municipality
Έκταση	208 km²
Υψόμετρο	442 μέτρα
Πληθυσμός	12.334 (2013)
Ταχ. κωδ.	73300
Τηλ. κωδ.	58
Ζώνη ώρας	ώρα Κεντρικής Ευρώπης UTC+01:00
Ιστότοπος	Επίσημος ιστότοπος
Σχετικά πολυμέσα
δεδομένα (π • σ • ε )

 

Πρώιμη Ιστορία

Η πόλη ήταν γνωστή ως Χότσα κατά τη μεσαιωνική εποχή. Ήταν τότε γνωστό ως εμπορικό κέντρο στη διαδρομή μεταξύ της Ραγκούσας (σημερινό Ντουμπρόβνικ) και της Κωνσταντινούπολης. Η πόλη ήταν μέρος του παλαιού Σερβικού κράτους το 1376, όταν συνδέθηκε με το κράτος της Βοσνίας υπό τη βασιλεία του βασιλιά Τβρτκο. Μετά το θάνατο του Τβρτκο η πόλη κυβερνήθηκε από τους Δούκες Χουμ μεταξύ των οποίων ο πιο γνωστός ήταν ο Χέρζογκ Στιέπαν. Η Φότσα ήταν η έδρα του Οθωμανικού Σαντζακιού της Ερζεγοβίνης που ιδρύθηκε το 1470, μέχρι το 1572, όταν μεταφέρθηκε στο Πλιέβλια.

Β΄ Παγκόσμιος Πόλεμος

Το 1941, οι Ουστάσι σκότωσαν τους επιφανείς Σέρβους στη Φότσα. Από το Δεκέμβριο του 1941 έως τον Ιανουάριο του 1942, πάνω από δύο χιλιάδες Βόσνιοι Μουσουλμάνοι σκοτώθηκαν στη Φότσα από τους Τσέτνικ. Πρόσθετες σφαγές από τους Τσέτνικ στη Φότσα έλαβαν χώρα τον Αύγουστο του 1942.

Στις 13 Φεβρουαρίου 1943, ο Πάβλε Ντούρισιτς ανέφερε στον Ντράζα Μιχαήλοβιτς τις ενέργειες που ανέλαβαν οι Τσέτνικ στις επαρχίες Φότσα, Πλιέβλια και Τσάινιτσε: «Όλα τα μουσουλμανικά χωριά στις τρεις προαναφερθείσες επαρχίες είχαν καεί τελείως, ώστε να μην παραμείνει ούτε ένα σπίτι. Όλα τα περιουσιακά στοιχεία καταστράφηκαν εκτός από τα βοοειδή, το καλαμπόκι και τη σέννα".

Επιπλέον, "κατά τη διάρκεια της επιχείρησης πραγματοποιήθηκε ο πλήρης αφανισμός των μουσουλμάνων κατοίκων ανεξαρτήτως φύλου και ηλικίας. Στην επιχείρηση των Τσέτνικ οι απώλειες «ήταν 22 νεκροί, εκ των οποίων 2 από ατύχημα και 32 τραυματίες. Μεταξύ των μουσουλμάνων περίπου 1.200 μαχητές και μέχρι και 8.000 άλλα θύματα: γυναίκες, ηλικιωμένοι και παιδιά». Ο Ντούρισιτς είπε ό,τι είχε επιβιώσει από τον μουσουλμανικό πληθυσμό έφυγε και ότι ελήφθησαν μέτρα για να αποφευχθεί η επιστροφή του. Ο δήμος είναι επίσης ο τόπος της θρυλικής μάχης της Σουτιέσκα μεταξύ των Γιουγκοσλάβων Παρτιζάνων του Τίτο και του γερμανικού στρατού. Ένα μνημείο των συμπατριωτών που σκοτώθηκαν στη μάχη ανεγέρθηκε στο χωριό Τιεντίστε.

Βοσνιακός Πόλεμος και αργότερα

 

Το 1992, η πόλη τέθηκε υπό τον έλεγχο των Σέρβων παραστρατιωτικών. Οι περισσότεροι Βόσνιοι εκδιώχθηκαν από την περιοχή. Η Φότσα ήταν επίσης τόπος ενός στρατοπέδου βιασμού στο αθλητικό κέντρο Παρτιζάν, το οποίο δημιουργήθηκε από τις αρχές της Σερβικής Δημοκρατίες της Βοσνίας, στο οποίο βιάστηκαν εκατοντάδες Βόσνιες Μουσουλμάνες γυναίκες.

Μόλις οι σερβικές δυνάμεις εκκαθάρισαν στην ανατολική Βοσνία ένα μεγάλο μέρος του άμαχου Βόσνιου Μουσουλμανικού πληθυσμού της, οι πόλεις και τα χωριά ήταν ασφαλώς στα χέρια τους. Όλες οι σερβικές δυνάμεις (δηλαδή οι στρατιωτικοί, οι αστυνομικοί, οι παραστρατιωτικοί και κάποιες φορές, οι χωρικοί) εφάρμοζαν το ίδιο μοτίβο: τα σπίτια και τα διαμερίσματα του απελαθέντος πληθυσμού είχαν συστηματικά λεηλατηθεί ή καεί. Τα υπόλοιπα μέλη του μουσουλμανικού άμαχου πληθυσμού αιχμαλωτίστηκαν, και μερικές φορές χτυπήθηκαν ή φονεύτηκαν. 13 τεμένη, όπως το τζαμί Αλάντζα, καταστράφηκαν και οι 22.500 μουσουλμάνοι που απάρτιζαν την πλειοψηφία των κατοίκων έφυγαν από τη περιοχή. Μόνο περίπου 10 μουσουλμάνοι παρέμειναν στο τέλος της σύγκρουσης. Οι δικαστές του Δικαστηρίου αποφάσισαν πέραν μιας εύλογης αμφιβολίας ότι ο σκοπός της σερβικής εκστρατείας στη Φότσα ήταν, μεταξύ άλλων, «να καθαρίσει την περιοχή της Φότσα από το μουσουλμανικό στοιχείο » και κατέληξε στο συμπέρασμα ότι «για το σκοπό αυτό η εκστρατεία ήταν επιτυχημένη».

Οι άνδρες και οι γυναίκες χωρίστηκαν, με πολλούς από τους άνδρες κρατουμένους να αιχμαλωτίζονται σε στρατόπεδα. Οι γυναίκες κρατήθηκαν σε διάφορα κέντρα κράτησης, όπου έπρεπε να ζουν υπό ανυπόφορα ανθυγιεινές συνθήκες και όπου υπέστησαν κακομεταχείριση με πολλούς τρόπους, συμπεριλαμβανομένης της συστηματικής σεξουαλικής κακοποίησης. Σέρβοι στρατιώτες και αστυνομικοί θα έρχονταν σε αυτά τα κέντρα κράτησης, επέλεγαν μία ή περισσότερες γυναίκες, τις οδηγούσαν έξω και τις βιάζαν. Χρόνια αργότερα στο ICTY, ο πρώην ηγέτης των Σέρβων της Βοσνίας και η πρόεδρος της Σερβικής Δημοκρατίας της Βοσνίας Μπιλιάνα Πλάβσιτς επιβεβαίωσαν, βάσει συμφωνίας, την εμφάνιση αυτών των μαζικών βιασμών στη Φότσα κατά τη διάρκεια του πολέμου. Στην περίπτωση του Σέρβου στρατιώτη Νόβισλαβ Ντάγιτς, το Βαυαρικό Εφετείο διαπίστωσε ότι πράξεις γενοκτονίας διαπράχθηκαν τον Ιούνιο του 1992 εντός της διοικητικής περιφέρειας της Φότσα.

Το 1995, η Συμφωνία του Ντέιτον δημιούργησε έναν εδαφικό διάδρομο που συνέδεε τη Μουσουλμανο-Κροατική Ομοσπονδία με τη πρώην πολιορκημένη βοσνιακή πόλη του Γκόραζντε. Ως εκ τούτου, το βόρειο τμήμα της Φότσα αποσπάστηκε για να δημιουργήσει την πόλη της Φότσα-Ουστικόλινα.

Η πόλη μετονομάστηκε σε Σρμπίνιε, που σημαίνει "τόπος των Σέρβων" (από το Σρμπι που σημαίνει Σέρβοι και το -nje που είναι ένα σλαβικό επίθημα). Το 2004, το Συνταγματικό Δικαστήριο της Βοσνίας και Ερζεγοβίνης κήρυξε την αναστροφή της ονομασίας ως αντισυνταγματική και το επανέφερε σε Φότσα, μέχρις ότου η Εθνική Συνέλευση της Βοσνίας και Ερζεγοβίνης εγκρίνει κατάλληλο νόμο.

Τον Οκτώβριο του 2004 τα μέλη της Ένωσης Γυναικών Θυμάτων του Πολέμου (Udruzenje Žene-Žrtve Rata) προσπάθησαν να δημιουργήσουν πλάκα μπροστά από την αθλητική αίθουσα Παρτιζάν για να τιμήσουν τα τρομερά εγκλήματα που συνέβησαν εκεί. Εκατοντάδες Σερβοβόσνιοι διαδηλωτές τους εμπόδισαν να το κάνουν.

Από τον πόλεμο περίπου 4.000 μουσουλμάνοι επέστρεψαν στα σπίτια τους και πολλά τζαμιά έχουν ξαναχτιστεί. Αυτό συνέβη σε μεγάλο βαθμό εξαιτίας της διοίκησης του Ζντράβκο Κρσμάνοβιτς, ο οποίος ήταν δήμαρχος από το 2004 έως το 2012, και έλαβε έντονη στάση αντιπολίτευσης σε μεγάλο μέρος του σερβικού εθνικιστικού κατεστημένου εντός της Σερβικής Δημοκρατίας της Βοσνίας. Στις εκλογές του 2012, ωστόσο, ο Κρσμάνοβιτς νικήθηκε και ένας νέος δήμαρχος, ο Ραντισάβα Μάσιτς εκλέχθηκε με την υποστήριξη των εθνικιστικών κομμάτων Σερβικό Δημοκρατικό Κόμμα και Συμμαχία των Ανεξάρτητων Σοσιαλδημοκρατών.

1971

Σύμφωνα με την απογραφή του 1971, ο πληθυσμός ανερχόταν στους 48,741 κατοίκους. Η εθνική σύνθεση ήταν η εξής:

• Βόσνιοι Μουσουλμάνοι - 25,766 (52,86%)
• Σέρβοι - 21,458 (44,02%)
• Κροάτες - 218 (0,44%)
• Γιουγκοσλάβοι - 102 (0,20%)
• Άλλοι - 1,197 (2,48%)

1991

Σύμφωνα με την απογραφή του 1991, ο πληθυσμός ανερχόταν στους 40,513 κατοίκους. Η εθνική σύνθεση ήταν η εξής:

• Βόσνιοι Μουσουλμάνοι - 20,898 (51.58%)
• Σέρβοι - 18,339 (45.27%)
• Γιουγκοσλάβοι - 448 (1.11%)
• Κροάτες - 104 (0.26%)
• Άλλοι - 73

Σύμφωνα με την απογραφή του 1991, η Φότσα είχε πληθυσμό 16,628 κατοίκων. Η εθνική σύνθεση είναι η εξής:

• Σέρβοι - 8,713 (52.39%)
• Βόσνιοι Μουσουλμάνοι - 7,029 (42.27%)
• Άλλοι - 886 (5.34%)

Ο δήμος της Φότσα αποτελίται από τους εξής οικισμούς: Αντζελίγιε • Μπαστάσι • Μπαβτσίτσι • Μπελένι • Μπεσλίτσι • Μπιόκοβο • Μπιροτίτσι • Μπογκαβίτσι • Μπόργιε • Μποροβίνιτσι • Μπραγίτσι • Μπραϊκοβίτσι • Μπροντ • Μπρούσνα • Μπουντάνι • Μπουγιακόβινα • Μπουντσίτσι • Μπούνοβι • Τσέροβα Ράβαν • Τσρνετίτσι • Τσβίλιν • Τσελεμπίτσι • Τσελίκοβο Πόλιε • Τσούρεβο • Ντανιτσίτσι • Ντερολοβί • Ντόνγιε Ζέστσε • Ντράτσε • Ντραγκοτσάβα • Ντραγκογιέβιτσι • Τζέτζεβο • Φαλίσι • Φιλιποβίτσι • Φότσα • Γκλούστσα • Γκοντίγιενο • Γκοστιτσάι • Γκόβζαϊ • Γκράντατς • Γκραντίτσι • Γκρντιγιέβιτσι • Χουμ • Χουσεϊνοβίτσι • Ιγκότσε • Ιζμπίσνο • Γιασένοβο • Γιετσμίστα • Γιέλετς • Γιοσάνιτσα • Κολακοβίτσι • Κολούν • Κόσμαν • Κοζαρέβινα • Κόζγια Λούκα • Κράτινε • Κρνα Γιέλα • Κρούσεβο • Κουντούτσι • Κούνοβο • Κούτα • Λόκβε • Λιούμπινα • Μάρεβο • Μάζλινα • Μαζότσε • Μεστρέβατς • Μιλγιέβινα • Μιργιανοβίτσι • Μγιεσάγι • Μραβλγιάτσα • Νγιούχε • Οράχοβο • Παπράτνο • Πατκόβινα • Πάουντσι • Πετογιέβιτσι • Ποντγκράντζε • Πόλγιτσε • Πόποφ Μοστ • Πότπετσε • Πρεβίλα • Πρεβράτς • Πριγιετζέλ • Πρισόγιε • Πουρίσι • Ρατσίτσι • Ραντογιεβίτσι • Ριέκα • Ροντίγιελι • Σλάτινα • Σλαβιτσίτσι • Στοϊκοβίτσι • Σόρλατσι • Σουσγιέσνο • Σκομπάλγι • Στόβιτς • Σουλίτσι • Τετσίτσι • Τγιεντίστε • Τότζεβατς • Τοχόλγι • Τρμπούστσε • Τρτόσεβο • Τβρντάτσι • Ουστικόλινα • Βελενίτσι • Βίκοτς • Βίτινε • Βοϊνοβίτσι • Βρανγιεβίτσι • Βρμπνίτσα • Βούτσεβο • Βουκουσίτσι • Ζαμπόρ • Ζακμούρ • Ζαβαΐτ • Ζέμπινα Σούμα • Ζουμποβίτσι • και Ζέλιεβο.

Η Φότσα είναι η πρωτεύουσα του ομώνυμου δήμου και της περιφέρειας Φότσα. Επίσης, στεγάζει μερικά τμήματα του πανεπιστημίου του Ιστότσνο Σαράγεβο.

Μέχρι το 1992, η Φότσα στέγαζε ένα από τα πιο σημαντικά Ισλαμικά λύκεια της Βοσνίας, τον Μεντρεσέ του Μεχμέντ-Πασά. Το εθνικό Πάρκο Σουτιέσκα, το οποίο είναι το παλιότερο εθνικό πάρκο της Βοσνίας-Ερζεγοβίνης, βρίσκεται στον δήμο της Φότσα.

Η Φότσα έχει αδελφοποιηθεί με τις εξής πόλεις:

•   Κραγκούγιεβατς, στη Σερβία και τη Νίκαια Λαρίσης στην Ελλάδα.

• Ζέχρα Ντέοβιτς, λαϊκός τραγουδιστής
• Βέσελιν Τζούχο, υδατοσφαιριστής και προπονητής
• Αΐντα Χαντζιάλιτς, Σουηδός πολιτικός
• Γιέλιτσα Κομνένοβιτς, καλαθοσφαιριστής, αργυρός Ολυμπιονίκης
• Μίλαν Λούκιτς, καταδικασμένος εγκληματίας του Σερβικού πολέμου
• Ράντε Κρούνιτς, Σερβοβόσνιος επαγγελματίας ποδοσφαιριστής

• Σφαγές της Φότσα

• Η Φωνή της Φότσα Αρχειοθετήθηκε 2020-02-01 στο Wayback Machine.
• Επίσημη ιστοσελίδα
• Foča