Σταύρος Νιάρχος: Έλληνας επιχειρηματίας

Γεννήθηκε στην Αθήνα και ήταν γιος του Σπύρου Νιάρχου, εμπόρου λαδιών, και της Ευγενίας Κουμάνταρου, κόρης του αλευροβιομήχανου Σταύρου Κουμάνταρου και μέλους της ομώνυμης οικογένειας. Από την πλευρά του πατέρα του καταγόταν από το χωριό Βαμβακού Λακωνίας ενώ από την πλευρά της μητέρας του ήταν ανηψιός του Νικόλαου Κουμάνταρου, βιομήχανου, εφοπλιστή και βουλευτή, και πρώτος ξάδελφος της Ντόλλυ Γουλανδρή. Ο πατέρας του είχε ακολουθήσει το κύμα των Ελλήνων μεταναστών προς τις Ηνωμένες Πολιτείες στα τέλη του 19ου αιώνα και είχε γίνει αρκετά επιτυχημένος ως συνέταιρος σε ένα εστιατόριο και ζαχαροπλαστείο στο Μπάφαλο, στην πολιτεία της Νέας Υόρκης. Σπούδασε νομική στο Πανεπιστήμιο Αθηνών αλλά ασχολήθηκε με την οικογενειακή επιχείρηση αλευρόμυλων. Την περίοδο εκείνη αγόρασε, μέσω της οικογενειακής εταιρείας, 6 φορτηγά πλοία.

Κατά τη διάρκεια του Β΄ παγκοσμίου πολέμου πήρε μέρος στις στρατιωτικές επιχειρήσεις που διεξήχθησαν στη Νορμανδία, γι' αυτό και τιμήθηκε με τον «Μεγαλόσταυρο του Τάγματος του Φοίνικος», με τον «Ταξιάρχη του Τάγματος του Γεωργίου του Α΄» και με τον «Ταξιάρχη του Τάγματος των Αγίων Γεωργίου και Κωνσταντίνου».

Στη συνέχεια ασχολήθηκε επιτυχώς με τη ναυτιλία, κυρίως με τις μεταφορές πετρελαίου, αποκτώντας τεράστια περιουσία. Το 1958 ίδρυσε τα ναυπηγεία Σκαραμαγκά, τα οποία το 1985 περιήλθαν στο ελληνικό δημόσιο. Επίσης, το 1955 έκανε τη βασική επένδυση για τη δημιουργία των Διυλιστηρίων Ασπροπύργου, τα οποία κρατικοποιήθηκαν το 1976.

Το 1970, η τέως σύζυγός του, Ευγενία Λιβανού, βρέθηκε νεκρή στο ιδιόκτητο νησί του στην Σπετσοπούλα. Παρ' ότι βρέθηκαν ίχνη ξυλοδαρμού, οι αρχές αποφάνθηκαν ότι ο θάνατός της προκλήθηκε απο υπερβολική κατανάλωση βαρβιτουρικών. Ένα χρόνο αργότερα, έκανε και πέμπτο γάμο, καθώς παντρεύτηκε την αδελφή της Ευγενίας Λιβανού, Τίνα Λιβανού (πρώην σύζυγο του Αριστοτέλη Ωνάση), η οποία πέθανε το 1974.

Η συλλογή έργων τέχνης του, ήταν μια από τις σπουδαιότερες διεθνώς. Ανάμεσα στα έργα της συλλογής του, ξεχωρίζει μια πολύ ακριβή αυτοπροσωπογραφία του Πάμπλο Πικάσο (Yo, Picasso), του 1901, που ανήκει στην μπλε περιόδο του καλλιτέχνη. Άλλοι σημαντικοί πίνακες είναι κάποιοι του Βίνσεντ βαν Γκογκ, καθώς και ο πίνακας του Πωλ Γκωγκέν, Cavaliers sur la plage, του 1902. Την συλλογή συμπλήρωσε αργότερα ο γιος του Φίλιππος, με έργα όπως το Red Marilyn και το Green Car Crash (Green Burning Car I) του Άντι Γουόρχολ.

Υπήρξε μέλος του διοικητικού συμβουλίου της Ένωσης Ελλήνων Εφοπλιστών για τέσσερις θητείες.

Απεβίωσε το 1996 και με τη διαθήκη του άφησε μεγάλο μέρος της περιουσίας του στο ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος.

Παντρεύτηκε το 1930 την Ελένη Σπορίδη, κόρη ναύαρχου, αλλά ο γάμος διήρκησε ελάχιστους μήνες. Το 1939 τέλεσε δεύτερο γάμο με την Μελπομένη Κάππαρη, κόρη εφοπλιστή από τη Σύρο, και το 1947 νυμφεύθηκε σε τρίτο γάμο, την Ευγενία Λιβανού, κόρη του εφοπλιστή Σταύρου Λιβανού. Με την Ευγενία απέκτησαν τέσσερα παιδιά:

• τον Φίλιππο, επιχειρηματία, εφοπλιστή και συλλέκτη έργων τέχνης
• τον Σπύρο, επιχειρηματία
• τον Κωνσταντίνο, επιχειρηματία και ορειβάτη
• την Μαρία

Το 1965 παντρεύτηκε με πολιτικό γάμο με την Σαρλότ Φορντ, δισέγγονη του ιδρυτή της ομώνυμης αυτοκινητοβιομηχανίας, με την οποία απέκτησε μία κόρη:

• την Έλενα Φορντ, επιχειρηματία

Το 1971 παντρεύτηκε την Τίνα Λιβανού, αδερφή της Ευγενίας.

• Κέντρο Πολιτισμού Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος