Η Κυβέρνηση Ελευθερίου Βενιζέλου 1910 (Οκτώβριος 1910 – Φεβρουάριος 1915) ήταν αυτή που διαδέχθηκε την κυβέρνηση του Στέφανου Δραγούμη, εδραιώνοντας την κυριαρχία του Ελευθέριου Βενιζέλου στην πολιτική σκηνή της Ελλάδας.
Ο Βενιζέλος, νικητής μιας σειράς εκλογικών αναμετρήσεων, καθιερώθηκε ως ο αρχηγός του "ανορθωτικού κινήματος" που ξεκίνησε με το Κίνημα στο Γουδή, πραγματοποιώντας μια σειρά μεταρρυθμίσεων και αλλαγών που "συγχρόνισε" την Ελλάδα με τα υπόλοιπα ευρωπαϊκά κράτη. Όπως έγραψε και η εφημερίδα «Πατρίς» στις 10 Αυγούστου του 1910, εκφράζοντας τις προσδοκίες του ελληνικού λαού : ««Μια επανάστασις συνετελέσθη, όχι του στρατού πλέον, αλλά του λαού. Του κυριάρχου. Επανάστασις ειρηνική...». «...Ο Βενιζέλος είναι σύμβολον, είναι μια ιδέα. Ο Αντικομματισμός είναι η ελπίς της Αναγεννήσεως....» Το ίδιο περίπου πίστευε και ο βασιλιάς, όταν αποφάσισε να τον διορίσει αρχηγό της νέας κυβέρνησης :«...Δικαίως ή αδίκως, δεν το εξετάζω, εκπροσωπεί σήμερον την ιδέα της αναγεννήσεως, και επ' αυτού στηρίζει όλος ο κόσμος (εκτός της Βουλής) βεβαίως τας ελπίδας της σωτηρίας του τόπου από την αναρχίαν και την κακοδαιμονίαν, εις την οποίαν περιήλθομεν. Εάν ο Βασιλεύς καλέση τον Βενιζέλον εις την αρχήν, ο κόσμος όλος θα φωνάξει: εύγε, ο Βασιλεύς είναι υπέρ της ανορθώσεως και ποθεί την διόρθωσιν των κακώς κειμένων...».
Βασιλευομένη Δημοκρατία | |
Ημερομηνία σχηματισμού | 6 Οκτωβρίου 1910 |
---|---|
Ημερομηνία διάλυσης | 25 Φεβρουαρίου 1915 |
Πρόσωπα και δομές | |
Αρχηγός Κράτους | Γεώργιος Α΄ της Ελλάδας Κωνσταντίνος Α΄ της Ελλάδας |
Πρόεδρος Κυβέρνησης | Ελευθέριος Βενιζέλος |
Κατάσταση στο νομοθετικό σώμα | κυβέρνηση πλειοψηφίας |
Ιστορία | |
Εκλογές | Ελληνικές βουλευτικές εκλογές Νοεμβρίου 1910 (Αναθεωρητική) Ελληνικές βουλευτικές εκλογές 1912 |
Θητεία νομοθετικού σώματος | 1 Σεπτεμβρίου 1910 - 21 Δεκεμβρίου 1911 (Διπλή Αναθεωρητική Βουλή) 19 Μαΐου 1912 - 25 Φεβρουρίου 1915 (ΙΘ΄ κοινοβουλευτική περίοδος) |
Προϋπολογισμοί | Προϋπολογισμός 1911 (για το οικονομικό έτος 1912): Έξοδα: 143.618,645 δρχ. Έσοδα: 142.443,113 |
Προηγούμενη | Κυβέρνηση Στέφανου Δραγούμη 1910 |
Διάδοχη | Κυβέρνηση Δημητρίου Γούναρη 1915 |
Μετά την παραίτηση της κυβέρνησης Δραγούμη, και αφού ο βασιλιάς πρότεινε το σχηματισμό νέας κυβέρνησης στον τότε Πρόεδρο της Βουλής, Κωνσταντίνο Έσσλιν, ο οποίος δεν κατάφερε να την σχηματίσει, όρισε πρωθυπουργό τον Ελευθέριο Βενιζέλο, δίνοντάς του εν λευκώ την απόφαση για διάλυση της Αναθεωρητικής Βουλής, που είχε απαιτήσει ο Βενιζέλος προκειμένου να αναλάβει την πρωθυπουργία. Έτσι, στις 6 Οκτωβρίου ορίστηκε πρωθυπουργός.
Ο Βενιζέλος, εκλεγμένος βουλευτής Αττικοβοιωτίας , δεν διέθετε τότε κοινοβουλευτική δύναμη (τον ακολουθούσαν μόνο 15 βουλευτές). Παρόλα αυτά, στην συνεδρίαση της 9ης Οκτωβρίου 1910 πήρε ψήφο ανοχής από την Βουλή με 208 υπέρ, 28 κατά και 22 αποχές. Ωστόσο, θεωρώντας την ψήφο ανοχής μη επαρκή, στις 12 Οκτωβρίου διαλύει τη «Διπλή Αναθεωρητική Βουλή» και προκηρύσσει εκλογές για τις 28 Νοεμβρίου του 1910.
Οι πολιτικοί αρχηγοί των άλλων κομμάτων, ύστερα από πρόταση του Γεωργίου Θεοτόκη, αποφασίζουν, λόγω της "αντισυνταγματικότητας" της διαλύσεως της Βουλής, να απέχουν από τις εκλογές. (ο ιστορικός Γεώργιος Ασπρέας ωστόσο, θεωρεί ότι τα παλαιά κόμματα δεν άντεξαν να δώσουν την εκλογική μάχη, μπροστά στο "ρεύμα" του Βενιζέλου, που προμηνούσε την εκλογική τους συντριβή, Ασπρέας, σελ. 166).
Οι εκλογείς ωστόσο, αγνόησαν την αποχή των μεγάλων πολιτικών κομμάτων και σύσσωμοι προσήλθαν στις κάλπες. Μεγάλος νικητής των εκλογών ήταν βέβαια, το νεο-σχηματισθέν κόμμα των Φιλελευθέρων του Ελ. Βενιζέλου, που σε σύνολο 362 εδρών κατάκτησε τις 307. Ωστόσο, δυναμική εμφάνιση έκανε επίσης και το νέο κόμμα των «Κοινωνιολόγων» ο πρόδρομος των μετέπειτα σοσιαλιστικών και κομμουνιστικών κομμάτων, με την επιρροή του οποίου, η προηγούμενη κυβέρνηση Δραγούμη, είχε ορίσει πρώτη φορά, την Κυριακή αργία.
Η Β' Αναθεωρητική βουλή, που προήλθε από αυτές τις εκλογές, του Νοεμβρίου του 1910, ψήφισε το νέο Σύνταγμα, του οποίου η ισχύς άρχισε στις 2 Ιουνίου του 1911.
Μετά την ψήφιση του Συντάγματος, ο Βενιζέλος διέλυσε την έκτακτη αναθεωρητική βουλή και προκήρυξε εκλογές προκειμένου να υπάρξει τακτική Βουλή.
Οι εκλογές έγιναν στις 11 Μαρτίου του 1912 και το κόμμα του βενιζέλου είχε μια ακόμη μεγάλη νίκη, καταλαμβάνοντας τις 146 από τις 181 συνολικά έδρες.
Με την έναρξη της εκστρατείας της Καλλίπολης από την Αντάντ και με το ενδεχόμενο της κατάληψης ακόμα και της Κωνσταντινούπολης ορατό, ο Πρωθυπουργός Βενιζέλος θεώρησε ότι είχε έρθει η ώρα για την Ελλάδα, να εγκαταλείψει την ουδετερότητα και να συμμετάσχει με ένα μικρό σώμα στρατού στην επιχείρηση των Συμμάχων αυτή του Α' Παγκοσμίου Πολέμου.
Στις 17 Φεβρουαρίου του 1915 παρουσίασε στον Βασιλιά, το σχετικό υπόμνημα που είχε συντάξει στο οποίο ανέλυε την πολιτική σκοπιμότητα της εξόδου από την ουδετερότητα, τις λεπτομέρειες της στρατιωτικής επιχείρησης και τα οφέλη που η Ελλάδα θα απεκόμιζε από αυτήν. Ο Βασιλιάς κατ' αρχήν θετικός με την κίνηση αυτή - αλλά θορυβημένος από την άποψη του αρχηγού του Γενικού Επιτελείου Στρατού, Ιωάννη Μεταξά , περί αποτυχίας της επιχείρησης και κατά συνέπεια και μεγάλου κόστους σε υλικό και ανθρώπινο δυναμικό για την Ελλάδα,- ζήτησε προτού αποφασίσει οριστικά, την σύγκληση του Συμβουλίου του Στέμματος, προκειμένου να ακούσει τις γνώμες και των πρώην Πρωθυπουργών.
Ωστόσο, ο Βενιζέλος αλλά και ο Τύπος γενικά, θεωρούσαν ότι ο Βασιλιάς θα συμφωνούσε τελικά με την επιλογή του Πρωθυπουργού. Ενδεικτικό του κλίματος που υπήρχε (δεδομένου ότι η άποψη του Μεταξά, την οποία συνόδευσε με παραίτηση, δεν ανακοινώθηκε στις εφημερίδες) είναι και το πρωτοσέλιδο της εφημερίδας "Σκριπ" της 18ης Φεβρουαρίου: ΑΠΕΦΑΣΙΣΘΗ Η ΕΞΟΔΟΣ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ ΕΚ ΤΗΣ ΟΥΔΕΤΕΡΟΤΗΤΑΣ - ΣΥΝΕΡΧΕΤΑΙ ΣΗΜΕΡΟΝ ΜΕΓΑ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΝ ΥΠΟ ΤΗΝ ΠΡΟΕΔΡΙΑΝ ΤΟΥ ΒΑΣΙΛΕΩΣ - ΔΗΜΟΣΙΕΥΕΤΑΙ ΤΟ ΔΙΑΤΑΓΜΑ ΤΗΣ ΕΠΙΣΤΡΑΤΕΥΣΕΩΣ
Στις 19 Φεβρουαρίου πράγματι, παρουσία του Βασιλιά, του Πρωθυπουργού και των πρώην Πρωθυπουργών Γ. Θεοτόκη, Δ. Ράλλη, Κ. Μαυρομιχάλη, και Στ. Δραγούμη, ( ο Αλ. Ζαΐμης δήλωσε ασθενής και δεν παρευρέθη) συγκλήθηκε το Συμβούλιο του Στέμματος. Επειδή, εκτός από τη γνώμη του Πρωθυπουργού, οι συμμετέχοντες ζήτησαν και τη γνώμη του Γενικού Επιτελείου Στρατού, στο κατά πόσο η Ελλάδα ήταν έτοιμη στρατιωτικά, αποφασίστηκε η εκ νέου σύγκληση του Συμβουλίου, αφού πρώτα επανερχόταν στην θέση του ο αποπεμφθείς στρατηγός, Δούσμανης. 1 Η εκ νέου σύγκληση του Συμβουλίου έγινε στις 20 Φεβρουαρίου, παρόντος και του Βίκτωρα Δούσμανη αλλά απόντων των Ζαΐμη, που εξακολουθούσε να ασθενεί, και του Μαυρομιχάλη, που δήλωσε επίσης ασθενής. Εκτός του Γ. Θεοτόκη, που ήταν ανοιχτά και σταθερά προσανατολισμένος στην φιλογερμανική πλευρά «...Αἱ ἰδέαι μου εἶναι γνωσταί. Θεωρῶ ὅτι ἠ Ἐλλάς ἔχει συμφέρον νά συμπράξῃ μέ τήν Γερμανίαν ἐναντίον τοῦ Σλαυισμοῦ. Ἀναγνωρίζω ὄμως ὄτι τά γνώμας μου δέν ἀκολουθεῖ ή πλειοψηφία τοῦ ἐλληνικοῦ λάοῦ καί ὄτι πρέπει νά ἐφαρμοσθῆ ἠ πολιτική τοῦ κ. Βενιζέλου.» , οι υπόλοιποι πρώην Πρωθυπουργοί δήλωσαν πως δεν είχαν λόγους να διαφωνήσουν με την τοποθέτηση του Βενιζέλου. Ο βασιλιάς ωστόσο, φαίνεται ότι είχε αλλάξει ήδη άποψη, και ζήτησε από το Βενιζέλο ακόμα μια ημέρα προκειμένου να απαντήσει.
Στις 21 Φεβρουαρίου, δήλωσε πως διαφωνεί με την εισήγηση του Πρωθυπουργού του, και ο Βενιζέλος του ανακοίνωσε την πρόθεσή του να παραιτηθεί.
Η επίσημη παραίτηση της κυβέρνησης έγινε λίγες ώρες μετά, από το βήμα της Βουλής, όπου το ανακοίνωσε ο Πρωθυπουργός, ζητώντας ταυτόχρονα και την διακοπή των εργασιών του σώματος μέχρι να λήξει η κρίσις.
Η επόμενη κίνηση του Βασιλιά ήταν να καλέσει τον τότε Διοικητή της Εθνικής τράπεζας και πρώην Πρωθυπουργό, Αλέξανδρο Ζαΐμη - πολιτικά προσκείμενο προς τον Ελευθέριο Βενιζέλο όσον αφορά την εσωτερική πολιτική, ουδετερόφιλο όσον αφορά την εξωτερική πολιτική - και να του αναθέσει την εντολή σχηματισμού κυβέρνησης, Ο Ζαΐμης- αφού ο Βενιζέλος αρνήθηκε να νομιμοποιήσει την κυβέρνηση που θα σχημάτιζε,2 δίνοντάς της ψήφο εμπιστοσύνης, κατέθεσε την εντολή. Η δεύτερη επιλογή του Βασιλιά ήταν ο επίσης ουδετερόφιλος Στέφανος Σκουλούδης -παλαίμαχος πολιτικός- ο οποίος όμως λόγω του προχωρημένου της ηλικίας του, αρνήθηκε να αναλάβει το αξίωμα. Η τρίτη και τελική επιλογή ήταν ο Δημήτριος Γούναρης και ο οποίος τελικά σχημάτισε την επόμενη κυβέρνηση .
Γενικές Διοικήσεις
Στις 28 Φεβρουαρίου 1913, δημοσιεύτηκε στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως ο νόμος 4143, με τον οποίο καθοριζόταν η διοίκηση των νέων περιοχών, τις οποίες απέσπασε η Ελλάδα από την Οθωμανική Αυτοκρατορία μετά την νικηφόρα έκβαση του Α' Βαλκανικού πολέμου.
Σύμφωνα με αυτόν τον νόμο, τις νέες περιοχές θα διοικούσε τοποτηρητής εκ μέρους της κυβέρνησης, που έφερε τον τίτλο «Γενικός Διοικητής» ή «Γενικός διοικητικός επίτροπος». Ο «Γενικός Διοικητής» διοριζόταν από την κυβέρνηση, με την έκδοση βασιλικού διατάγματος, και κύριο καθήκον του ήταν η επίβλεψη της σωστής λειτουργίας των δημοσίων υπηρεσιών. Είχε υπό την δικαιοδοσία του όλες τις διευθύνσεις του δημοσίου τομέα, εκτός του τομέα των Στρατιωτικών, καθώς και την διαχείριση των δημοσίων εσόδων και εξόδων. Σε πρώτη φάση δημιουργήθηκαν η «Γενική Διοίκηση Κρήτης» και η «Γενική Διοίκηση Νήσων Αιγαίου Πελάγους» για να ακολουθήσουν σύντομα η «Γενική Διοίκηση Μακεδονίας» και η «Γενική Διοίκηση Ηπείρου».
Στον στρατιωτικό τομέα, η αναδιοργάνωση, τα πρώτα βήματα της οποίας έκανε η τελευταία κυβέρνηση του Γεωργίου Θεοτόκη, συνεχίστηκε με πιο γρήγορους ρυθμούς. Ο Διάδοχος Κωνσταντίνος, ανέλαβε και πάλι την αρχιστρατηγία (της οποίας είχε παραιτηθεί κατά την περίοδο του Κινήματος στο Γουδί) έχοντας όμως πλέον στο πλευρό του, ως Υπουργό των Στρατιωτικών, τον Ελευθέριο Βενιζέλο. Γαλλική και αγγλική στρατιωτική αποστολή ήρθε στην Ελλάδα και εκπαίδευσε στις νέες τεχνικές και μεθόδους μάχης και τον στρατό και το ναυτικό. Η επιτυχής αναδιοργάνωση έδωσε σχεδόν αμέσως απτά αποτελέσματα: τις νίκες της Ελλάδας στο Α΄ και στον Β΄ Βαλκανικό πόλεμο.
Αυτό το λήμμα σχετικά με μια Κυβέρνηση χρειάζεται επέκταση. Μπορείτε να βοηθήσετε την Βικιπαίδεια επεκτείνοντάς το. |
This article uses material from the Wikipedia Ελληνικά article Κυβέρνηση Ελευθερίου Βενιζέλου 1910, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). Το περιεχόμενο είναι διαθέσιμο υπό CC BY-SA 4.0 εκτός αν αναφέρεται διαφορετικά. Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki Ελληνικά (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.