Κατάλ: μονάδα του SI για την καταλυτική δραστικότητα (ενεργότητα)

Είναι μια παράγωγη μονάδα του SI για την ποσοτικοποίηση της καταλυτικής δραστικότητας των ενζύμων (που μετρά το επίπεδο της ενζυματικής δραστικότητας στην ενζυματική κατάλυση) και σε άλλους καταλύτες. Η χρήση της συνιστάται από την Γενική Διάσκεψη Μέτρων και Σταθμών και άλλους διεθνείς οργανισμούς. Αντικαθιστά την ενζυμική μονάδα (enzyme unit) που δεν ανήκει στο SI. Οι ενζυμικές μονάδες, όμως, χρησιμοποιούνται ακόμα πιο συχνά στην πράξη προς το παρόν από την κατάλ, ιδιαίτερα στη βιοχημεία.

Η κατάλ δεν χρησιμοποιείται για να εκφράσει τον ρυθμό της αντίδρασης· αυτό εκφράζεται σε μονάδες συγκέντρωσης ανά δευτερόλεπτο (ή mol ανά λίτρο και ανά δευτερόλεπτο). Χρησιμοποιείται για να εκφράσει την καταλυτική δραστικότητα (catalytic activity) που είναι μια ιδιότητα του καταλύτη. Το κατάλ δεν εξαρτάται από τη διαδικασία μέτρησης, αλλά η αριθμητική τιμή δεν είναι ανεξάρτητη και εξαρτάται από τις πειραματικές συνθήκες. Συνεπώς, για να καθοριστεί η ποσότητα ενός καταλύτη, ο ρυθμός μετατροπής μιας συγκεκριμένης χημικής αντίδρασης καθορίζεται ως mol που αντέδρασαν ανά δευτερόλεπτο. Ένα κατάλ θρυψίνης (trypsin), παραδείγματος χάρη, είναι η ποσότητα της θρυψίνης που διασπά ένα mol των δεσμών πεπτιδίου ανά δευτερόλεπτο κάτω από καθορισμένες συνθήκες.

1 kat = 1 mol/s

Δείτε Διεθνές σύστημα μονάδων#Προθέματα μονάδων

Το όνομα κατάλ χρησιμοποιείται για δεκαετίες και έγινε επίσημη μονάδα του SI το 1999.

• Unit "katal" for catalytic activity (IUPAC Technical Report) Pure Appl. Chem. Vol. 73, No. 6, pp. 927–931 (2001) [1]
• René Dybkær (1 March 2002). «The Tortuous Road to the Adoption of katal for the Expression of Catalytic Activity by the General Conference on Weights and Measures». Clinical Chemistry 48 (3): 586–590. PMID 11861460. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2008-10-06. https://web.archive.org/web/20081006044014/http://www.clinchem.org/cgi/content/full/48/3/586. Ανακτήθηκε στις 2015-09-29.