Ευάγγελος Μάλλιος

Με τη Μεταπολίτευση αναδείχθηκε ο πρωτεύων ρόλος του στους βασανισμούς κρατουμένων, αριστερών στη συντριπτική τους πλειοψηφία, αποτάχτηκε από το Σώμα, δικάστηκε στις επονομαζόμενες Δίκες των βασανιστών της Χούντας με τις κατηγορίες της κατάχρησης εξουσίας και ηθική αυτουργία σε κατάχρηση εξουσίας και καταδικάστηκε σε 10 μήνες φυλάκιση με δικαίωμα εξαγοράς της ποινής.

Δολοφονήθηκε από την τρομοκρατική οργάνωση «Επαναστατική Οργάνωση 17 Νοέμβρη».

Μετά τη Χούντα

Τον Σεπτέμβριο του 1974, δύο μήνες μετά την αποκατάσταση της Δημοκρατίας στην Ελλάδα, ο Μάλλιος τέθηκε σε διαθεσιμότητα, ανακρίθηκε και στις 11 Νοεμβρίου του 1975 παραπέμφθηκε σε δίκη στο Μικτό Κακουργιοδικείο της Χαλκίδος. Στη διάρκεια της δίκης, η επονομαζόμενη και «δίκη των 15» αφού σε αυτή δικάστηκαν 15 αξιωματικοί και υπαξιωματικοί της Ελληνικής Αστυνομίας οι οποίοι κατηγορήθηκαν για τα βασανιστήρια, κατατέθηκε από μάρτυρες πως «οι αστυνομικοί Μάλλιος, Μπάμπαλης, Καραπαναγιώτης και Κραββαρίτης ήταν ικανότατοι και εκτελούσαν υποδειγματικά τα καθήκοντά τους». Στις 17 Νοεμβρίου 1975 η αθηναϊκή εφημερίδα «Τα Νέα», κυκλοφορεί με τίτλο «Προκλητικοί οι βασανιστές στη Χαλκίδα»: «Οι κατηγορούμενοι είναι προκλητικοί. Γελάνε την ώρα που τα θύματά τους καταθέτουν για τα απάνθρωπα βασανιστήρια που υπέστησαν στην Ασφάλεια. Συνεχίζουν τον πόλεμο λάσπης κατά των μαρτύρων κατηγορίας, υποστηρίζοντας για μερικούς απ' αυτούς ότι συνεργάστηκαν με την Ασφάλεια». Ο Μάλλιος καταδικάστηκε σε ποινή δέκα (10) μηνών με δικαίωμα εξαγοράς. Τον Δεκέμβριο του 1975 παραπέμφθηκε σε νέα δίκη στο Τριμελές Πλημμελειοδικείο Πατρών και αθωώθηκε, ενώ τον Μάιο του 1976 αποτάχθηκε. Το Σεπτέμβριο του ίδιου έτους οδηγήθηκε εκ νέου στο εδώλιο του κατηγορουμένου, αυτή τη φορά στο Διαρκές Στρατοδικείο Αθηνών και καταδικάστηκε πρωτοδίκως σε ποινή φυλάκισης δεκαεπτά (17) μηνών.

Δολοφονία

O Μάλλιος δολοφονήθηκε μετά από ενέδρα της 17Ν στο Παλαιό Φάληρο. Μετά από πυροβολισμό από μέλη της τρομοκρατικής οργάνωσης, μεταφέρθηκε στο νοσοκομείο όπου εξέπνευσε τα ξημερώματα της επόμενης μέρας.^{[εκκρεμεί παραπομπή]} Την «ευθύνη» της δολοφονίας ανέλαβε η ακρο-αριστερή επαναστατική οργάνωση «17 Νοέμβρη» με προκήρυξη της που εγκατέλειψαν οι δολοφόνοι στο σημείο της επιθέσεως κατά του Αστυνόμου Ευάγγελου Μάλλιου.

Η 17Ν θεώρησε τη δολοφονία ως ηθική πράξη, καθώς ο Μάλλιος ήταν αρχιβασανιστής στη Χούντα. Έγραψαν σε προκήρυξή τους: «Κανείς όμως από τον ελληνικό λαό δεν τρομοκρατείται όταν εκτελείται δίκαια ο βασανιστής και άρα τρομοκράτης του λαού Μάλλιος...» Επιπλέον, θεωρούσαν δίκαιη την πράξη τους επειδή ούτε η κυβέρνηση ούτε η Δικαιοσύνη κατάφερε να τιμωρήσει τους βασανιστές της χούντας. Η 17Ν ισχυρίστηκε σε άλλη της προκήρυξη πως η δολοφονία του Μάλλιου αντανακλούσε τη λαϊκή θέληση για κάθαρση Σε άλλη τους προκήρυξη διερωτηθήκανε ρητορικά αν είναι τρομοκρατία η εκτέλεση ενός τρομοκράτη-βασανιστή.

Επεισόδια ακροδεξιών στην κηδεία

Η νεκρώσιμη ακολουθία του Μάλλιου τελέστηκε στις 11:00 το πρωί της 16ης Δεκεμβρίου στο Α' Νεκροταφείο Αθηνών, όπου έγινε και η ταφή του. Μετά την κηδεία του σημειώθηκαν επεισόδια όταν ομάδα υποστηρικτών της Χούντας των Συνταγματαρχών επιτέθηκε κατά δημοσιογράφων και τραυμάτισε ορισμένους εξ αυτών. Μεταξύ των συλληφθέντων επιτιθέμενων ήταν και ο μετέπειτα πολιτικός Νίκος Μιχαλολιάκος.

Απόηχος

Ο Φράνσις Μπρουκς Ρίτσαρντς, πρέσβης της Μεγάλης Βρετανίας στην Ελλάδα, την περίοδο της δολοφονίας, σε έκθεσή του προς το Φόρεϊν Όφις όπου μεταφέρει τα συμπεράσματά του μετά τη συνομιλία του με τον τότε Υπουργό Άμυνας Ευάγγελο Αβέρωφ, γράφει χαρακτηριστικά: « …[Ο Αβέρωφ] … υποστηρίζει πως ο Μάλλιος στάθηκε άτυχος επειδή ήταν υπεύθυνος του τομέα της Ασφάλειας που ανέκρινε τους κομμουνιστές. “Ο Μάλλιος δεν ήταν βασανιστής, μολονότι, όπως πολλοί άλλοι στη θέση του, είχε μάλλον χαστουκίσει κρατούμενους στη διάρκεια των ανακρίσεων”». Η εκτίμηση του πρέσβη είναι πως «βεβαίως … [ο Αβέρωφ] … ανήκει στη δεξιά πτέρυγα της κυβέρνησης και τα καθήκοντά του αυτήν την περίοδο, αλλά και οι πολιτικές του φιλοδοξίες μακροπρόθεσμα, τον κάνουν να αντιμετωπίζει με μεγαλύτερη ανεκτικότητα τις απρεπείς πράξεις του προηγούμενου καθεστώτος. Αλλά γι’ αυτόν ακριβώς τον λόγο η προειδοποίησή του για τις ενδεχόμενες επιπτώσεις, που μπορεί να έχει η δολοφονία του Μάλλιου στους κύκλους της Δεξιάς, θα πρέπει να ληφθεί σοβαρά υπόψη»

Ο Παύλος Μπακογιάννης σε εκτενές άρθρο του με τίτλο «“Τον ανάνδρως δολοφονηθέντα υπό των αναρχοκομμουνιστών”», όπως έγραφε το αγγελτήριο της κηδείας, σχολίασε τη δολοφονία και τον Μάλλιο. Ξεκινά καταλογίζοντας "αναδρία" (sic) στους δράστες, επειδή δολοφόνησαν τον Μάλλιο σε συνθήκες δημοκρατίας. Αμέσως όμως αντιπαραβάλλει τη δολοφονία με τα βασανιστήρια, παρατηρώντας πως οι δράστες της δολοφονίας είχαν απέναντί τους το κράτος, ενώ ο Μάλλιος είχε στη διάθεσή του τους μηχανισμούς του κράτους. Ο Μπακογιάννης επίσης προσδιορίζει τον αντικομμουνισμό σαν το ιστορικό και ιδεολογικό πλαίσιο εντός του οποίου έδρασε ο Μάλλιος.

[...]

Στον τόπο αυτό είναι πολλοί εκείνοι που ζουν από το 1936 κι ύστερα, πολιτικά και επαγγελματικά, από τον αντικομμουνισμό, αυτοί που τον έχουν μεταβάλει σε πολιτικό και βιοποριστικό επάγγελμα. Ένας από αυτούς ήταν και ο δολοφονηθείς. Άνθρωποι που δεν έχουν άλλο ιδεολογικό περιεχόμενο και άλλες επαγγελματικές ικανότητες, απόχτησαν ξαφνικά ιδεολογία και επάγγελμα: τον αντικομμουνισμό. Και σημαίνει αυτό, κάθε τι που θα μπορούσε να θέσει υπό αμφισβήτηση τη δική τους υπόσταση και επιρροή, την ατομική τους προώθηση και προαγωγή, την πλήρωση του πνευματικού τους κενού, που εκδηλώνεται με τη μορφή της πατριδοκαπηλίας και του στείρου εθνικισμού και παίρνει διαστάσεις επικίνδυνου φανατισμού. Πρόκειται για τους τεχνίτες εκείνους της κατασκευής και συντηρήσεως του αντιδραστικού οικοδομήματος, τους πραιτωριανούς της ανωμαλίας, τους δυναμιτιστές των θεμελίων της δημοκρατίας – αυτούς που προετοίμασαν την 21η Απριλίου και προετοιμάζουν τώρα την επόμενη.