Βακτρία

باختر / Μπάκχταρ, λατ. Bactria, κινέζικα 大夏 Ντα Ξια) ή Τοχαριστάν, είναι ιστορική περιοχή στην οποία υπήρξε κράτος με πρωτεύουσα τα Βάκτρα, το σημερινό Μπαλχ. Εκτείνεται βόρεια του Χίντου Κους και νότια του ποταμού Ώξου. Ήταν πατρίδα του θρησκευτικού ηγέτη Ζωροάστρη. Σήμερα ανήκει στο Τατζικιστάν, στο Ουζμπεκιστάν, και στο Αφγανιστάν το Τουρκμενιστάν. Κάτοικοι της Βακτρίας ήταν οι Βάκτριοι και οι Σκύθες.

 

Ο Πέρσης Αυτοκράτορας Κύρος Β' εισέβαλε στη Βακτρία το 538 π.Χ. και τη μετέτρεψε σε σατραπεία της αυτοκρατορίας των Αχαιμενιδών. Η Βακτρία ήταν τότε εύφορη και πυκνοκατοικημένη περιοχή, γνωστή ως «Βασίλειο των χιλίων πόλεων». Φημίζονταν για τα άλογά της και τους ικανούς ιππείς της, οι οποίοι στελέχωναν τον περσικό στρατό.

Δύο αιώνες αργότερα, το 330 π.Χ., όταν ο Μέγας Αλέξανδρος κατέλυσε την Περσική Αυτοκρατορία, έφτασε στη Βακτρία καταδιώκοντας τον σατράπη της, Βήσσο, ο οποίος είχε σκοτώσει τον Δαρείο Γ' και είχε αυτοανακηρυχθεί βασιλιάς.

Μετά τον θάνατο του Αλέξανδρου, η Βακτρία περιέπεσε αρχικά στο Βασίλειο των Σελευκιδών, έγινε ορμητήριο του επίγονου Αντίοχου Α' εναντίον της επεκτατικής πολιτικής της Ινδίας και αποχωρίστηκε το 240 π.Χ. επί Διοδότου. Γύρω στο 150 π.Χ., το μεγαλύτερο μέρος της Βακτρίας καταλήφθηκε από τους Πάρθους και το υπόλοιπο του βασιλείου υπέκυψε σταδιακά στις επιδρομές νομαδικών λαών από τα ανατολικά.

 

Η Βακτρία φημίζονταν για το χρυσό της. Ο Δαρείος Α' αναφέρει τη Βακτρία ως προμηθευτή χρυσού για το αυτοκρατορικό του παλάτι στη Σούσα. Το εμπόριο χρυσού με προέλευση τη Σιβηρία άνθιζε. Το χρυσό κέρμα του Ευκρατίδη είναι το μεγαλύτερο χρυσό νόμισμα της αρχαιότητας.

• Michael Alram: Die Geschichte Ostirans von den Griechenkönigen in Baktrien und Indien bis zu den iranischen Hunnen (250 v. Chr.–700 n. Chr.). Wilfried Seipel (Hrsg.): Weihrauch und Seide. Alte Kulturen an der Seidenstraße. Βιέννη 1996, ISBN 3-900325-53-7, σελ. 119–140.
• Baktrien. Kleines Lexikon des Hellenismus. Harrassowitz, Wiesbaden 1993, ISBN 3-447-03278-2, σελ. 93–96.