Βίκτορ Φραντς Ες: αυστριακός φυσικός

Το 1936 πήρε το Βραβείο Νόμπελ Φυσικής.

Βίκτορ Φραντς Ες
Όνομα στη μητρική γλώσσα	Victor Franz Hess (Γερμανικά)
Γέννηση	24  Ιουνίου 1883 Schloss Waldstein
Θάνατος	17  Δεκεμβρίου 1964 Μάουντ Βέρνον
Υπηκοότητα	Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής και Αυστρία
Σπουδές	Πανεπιστήμιο του Γκρατς
Σύζυγος	Marie Bertha Warner Breisky και Elizabeth M. Hoenke
Βραβεύσεις	Βραβείο Νόμπελ Φυσικής (1936), Βραβείο Λίμπεν (1919), συνεργάτης της Αμερικανικής Εταιρείας Φυσικής και Αυστριακή διάκριση για την επιστήμη και τη τέχνη (1959)
Επιστημονική σταδιοδρομία
Ερευνητικός τομέας	φυσική
Ιδιότητα	φυσικός, καθηγητής πανεπιστημίου και ερευνητής
δεδομένα (π • σ • ε )

Πρώτα χρόνια

Ο πατέρας του ήταν ο Βίντσενζ Ες (Vinzens Hess) και η μητέρα του η Serafine Edle von Grossbauer-Waldstätt, γεννήθηκε στο κάστρο Βάλντστάιν (Waldstein) στη Στυρία, Αυστρία. Ο πατέρας του ήταν βασιλικός δασοφύλακας στην υπηρεσία του πρίγκηπα Öttingen-Wallerstein. Φοίτησε στο γυμνάσιο του Γκρατς από το 1893 μέχρι το 1901.

Σταδιοδρομία

Από το 1901 μέχρι το 1905 ο Ες ήταν προπτυχιακός φοιτητής στο Πανεπιστήμιο του Γκρατς, και συνέχισε τις μεταπτυχιακές σπουδές του στη Φυσική, μέχρι που έλαβε το διδακτορικό του από εκεί το 1910. Εργάστηκε ως βοηθός του Stefan Meyer στο Ινστιτούτο Έρευνας για το ράδιο, στην Ακαδημία Επιστημών της Βιέννης (1910 - 1920). Ο Ες πήρε άδεια απουσίας το 1921 και ταξίδεψε στις Ηνωμένες Πολιτείες, όπου εργάστηκε στην US Radium Corporation, στο Νιου Τζέρσεϊ, και ως σύμβουλος Φυσικός για το Bureau of Mines, στην Ουάσιγκτον. Το 1923 επέστρεψε στο Πανεπιστήμιο του Γκρατς, και ορίστηκε τακτικός καθηγητής της Πειραματικής Φυσικής το 1925. Το Πανεπιστήμιο του Ίνσμπρουκ τον διόρισε καθηγητή και Διευθυντή του Ινστιτούτου Ακτινολογίας, το 1931.

Ο Ες μετακόμισε στις Ηνωμένες Πολιτείες με την εβραϊκής καταγωγής γυναίκα του το 1938, για να αποφύγει τις διώξεις των Ναζί. Το ίδιο έτος το πανεπιστήμιο Fordham τον διόρισε καθηγητή της Φυσικής, και αργότερα το 1944 έγινε πολιτογραφημένος πολίτης των Ηνωμένων Πολιτειών. Συνταξιοδοτήθηκε από το Fordham το 1956, και πέθανε στις 17 Δεκεμβρίου 1964, στο Μάουντ Βέρνον, Νεα Υόρκη, Ηνωμένες Πολιτείες.

Πρωτοποριακή ανακάλυψη

Μεταξύ του 1911 και 1913, ο Ες έκανε το έργο με το οποίο κέρδισε το Βραβείο Νόμπελ Φυσικής το 1936. Για πολλά χρόνια, οι επιστήμονες είχαν αμηχανία για τα επίπεδα της ιονίζουσας ακτινοβολίας που μετράται στην ατμόσφαιρα. Η υπόθεση εκείνη την εποχή ήταν ότι η ακτινοβολία θα μειωθεί καθώς η απόσταση από τη Γη, της πηγής της ακτινοβολίας, θα αυξηθεί. Το ηλεκτροσκόπιο που είχε χρησιμοποιηθεί στο παρελθόν έδωσε μια κατά προσέγγιση μέτρηση της ακτινοβολίας, αλλά άφησε να εννοηθεί^{[εκκρεμεί παραπομπή]} ότι στα υψηλότερα επίπεδα της ατμόσφαιρας το επίπεδο της ακτινοβολίας μπορεί να είναι περισσότερο από ότι στο έδαφος. Ο Ες προσέγγισε πρώτα αυτό το μυστήριο, αυξάνοντας κατά πολύ την ακρίβεια των συσκευών μέτρησης, και στη συνέχεια την τοποθέτηση του εξοπλισμού ψηλά με τη βοήθεια ενός μπαλονιού. Συστηματικά μετρούσε την ακτινοβολία σε υψόμετρο έως και 5,3 χιλιομέτρων κατά τη διάρκεια του 1911-12. Πραγματοποίησε τολμηρές πτήσεις, τόσο κατά την ημέρα όσο και κατά τη διάρκεια της νύχτας, διατρέχοντας σημαντικό κίνδυνο.

Το αποτέλεσμα της ενδελεχούς εργασίας του Ες, που δημοσιεύθηκε στα Πρακτικά της Ακαδημίας Επιστημών της Βιέννης, έδειξε ότι το επίπεδο της ακτινοβολίας μειώνεται μέχρι και σε υψόμετρο περίπου 1 χμ, αλλά πάνω από το επίπεδο αυτό αυξάνεται σημαντικά, με την ακτινοβολία που διαπιστώθηκε σε 5 χλμ. περίπου να είναι διπλάσια από αυτή στο επίπεδο της θάλασσας. Το συμπέρασμά του ήταν ότι υπάρχει ακτινοβολία που διαπερνά την ατμόσφαιρα από το διάστημα, και η ανακάλυψη επιβεβαιώθηκε από τον Ρόμπερτ Μίλικαν το 1925, ο οποίος έδωσε στην ακτινοβολία το όνομα «κοσμικές ακτίνες». Η ανακάλυψη άνοιξε την πόρτα σε πολλές νέες ανακαλύψεις στην πυρηνική φυσική.

• Βραβείο Lieben (1919)
• Βραβείο Memorial Abbe
• Μετάλλιο Abbe του Ιδρύματος Καρλ Τσάις (Carl Zeiss Institute) στην Ιένα (1932)
• Βραβείο Νόμπελ Φυσικής (1936)

• Hess, Victor F. (1928). The Electrical Conductivity of the Atmosphere and Its Causes. Constable & Company. OCLC 1900377.