Αμανιρένας

έως γ. 10 π.Χ. Ο πλήρης τίτλος της ήταν Amnirense qore li kdwe li ("Αμανιρένας, Κόρη και Κανδάκη").

Αμανιρένας
Γενικές πληροφορίες
Προφορά
Γέννηση	0ος αιώνας π.Χ.
Τόπος ταφής	Γκεμπέλ Μπαρκάλ
Πληροφορίες ασχολίας
Ιδιότητα	πολιτικός
Περίοδος ακμής	35 π.Χ.
Οικογένεια
Τέκνα	Akinidad
Αξιώματα και βραβεύσεις
Αξίωμα	King of Kush (40 π.Χ.–10 π.Χ.)
Σχετικά πολυμέσα
δεδομένα

Κανδάκη ήταν ο τίτλος της αδελφής του βασιλιά των Κους η οποία, λόγω της μητρογραμμικής οργάνωσης της κοινωνίας των Κους, ήταν επίσης και η βασιλομήτωρ καθώς ήταν ο γιος της εκείνος που κληρονομούσε την εξουσία. Η Κανδάκη κατείχε σημαντικότατη εξουσία με δική της αυλή και λειτουργούσε σαν αντιβασιλέας και γαιοκτήμονας.

Η Αμανιρένας είναι μία από τις πιο διάσημες Κανδάκες, λόγω του ρόλου της που ηγήθηκε των Κουσιτικών στρατών εναντίον των Ρωμαίων σε έναν πόλεμο που κράτησε πέντε χρόνια, από το 27 π.Χ. έως το 22 π.Χ. Μετά από μια αρχική νίκη όταν οι Κουσίτες επιτέθηκαν στη Ρωμαϊκή Αίγυπτο, εκδιώχθηκαν από την Αίγυπτο από τον Γάιο Πετρόνιο και οι Ρωμαίοι δημιούργησαν ένα νέο σύνορο στο Hiere Sycaminos (Maharraqa). Η Αμανίρενας χαρακτηρίστηκε ως γενναία αλλά και τυφλή στο ένα της μάτι.

Μεροϊτικές επιγραφές δίνουν στην Αμανίρενα τον τίτλο της Κόρης καθώς και της Κανδάκης υποδηλώνοντας ότι ήταν κυρίαρχη βασίλισσα. Συνήθως θεωρείται η βασίλισσα που αναφέρεται ως "Κανδάκη" στην αφήγηση του Στράβωνα για τον Μεροιτικό πόλεμο κατά της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας. Το όνομά της συνδέεται με αυτά των Teriteqas και Akinidad, αλλά η ακριβής σχέση μεταξύ αυτών των τριών δεν είναι ξεκάθαρη στην ιστορική καταγραφή.

Πρώτες μάχες

Όταν ο Αίλιος Γάλλος, ο Έπαρχος, ή ο αρχιδικαστής, της Αιγύπτου, απουσίαζε σε μια εκστρατεία στην Αραβία το 24 π.Χ., οι Κουσίτες εξαπέλυσαν επίθεση στην Κάτω Νουβία. Η Αμανιρένας και ο Akinidad νίκησαν τις ρωμαϊκές δυνάμεις στη Συήνη και το Φίλαι.

Ο Νιλ ΜακΓκρέγκορ αναφέρεται στην αφήγηση του Στράβωνα για μια «άγρια μονόφθαλμη βασίλισσα Κανδάκη» που κατέλαβε μια σειρά από ρωμαϊκά οχυρά στη νότια Αίγυπτο του 25 π.Χ. Ο στρατός της επέστρεψε με μια χάλκινη απεικόνιση του κεφαλιού του Αυγούστου, βγαλμένη από ένα άγαλμα του Ρωμαίου αυτοκράτορα. Στη συνέχεια «έθαψε το κομμένο κεφάλι του ένδοξου Αυγούστου κάτω από τα σκαλιά ενός ναού αφιερωμένου στη νίκη». Το κεφάλι, που βρέθηκε στη Μερόη του Σουδάν το 1912, βρίσκεται τώρα στο Βρετανικό Μουσείο αφού το ανέσκαψε μια βρετανική αρχαιολογική ομάδα.

Νουβική εκστρατεία του Πετρώνιου

Οι Κουσίτες εκδιώχθηκαν από τη Συήνη αργότερα μέσα στο έτος από τον Γάιο Πετρόνιο, ο οποίος τώρα κατείχε το αξίωμα του Ρωμαίου Νομάρχη στην Αίγυπτο. Σύμφωνα με μια λεπτομερή αναφορά του Στράβωνα (17: 53–54), τα ρωμαϊκά στρατεύματα προχώρησαν πολύ στο Κους και τελικά έφτασαν στη Νάπατα. Αν και αποσύρθηκαν ξανά προς τα βόρεια, άφησαν πίσω τους μια φρουρά στο Qasr Ibrim (Primis), που έγινε πλέον το σύνορο της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας. Οι Κουσίτες έκαναν μια νέα προσπάθεια να καταλάβουν τον Πρίμιδο, αλλά ο Πετρόνιος απέτρεψε αυτή την προσπάθεια.

Μετά από αυτό το γεγονός ξεκίνησαν οι διαπραγματεύσεις. Οι Μεροΐτες έστειλαν μεσολαβητές στον Αύγουστο, που βρισκόταν τότε στη Σάμο, και το έτος 21/20 π.Χ. συνήχθη συνθήκη ειρήνης. Ήταν εντυπωσιακά ευνοϊκή για τους Μεροΐτες, καθώς το νότιο τμήμα της Λωρίδας των Τριάντα Μιλίων, συμπεριλαμβανομένου του Πρίμις, εκκενώθηκε από τους Ρωμαίους, και οι Μεροΐτες εξαιρέθηκαν από την υποχρέωση να πληρώσουν φόρο τιμής στον Αυτοκράτορα. Από την άλλη πλευρά, οι Ρωμαίοι συνέχισαν να καταλαμβάνουν τους Δωδεκασοίνους («Χώρες δώδεκα μιλίων») ως στρατιωτική συνοριακή ζώνη, έτσι τα σύνορα βρίσκονται τώρα κοντά στην Ιερή Συκάμινο (Μαχαράκα)

Αυτή η διευθέτηση συνεχίστηκε μέχρι το τέλος του τρίτου αιώνα μ.Χ., με τις σχέσεις μεταξύ της Μερόης και της Ρωμαϊκής Αιγύπτου να παραμένουν γενικά ειρηνικές κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου (F. Hintze 1978:100). Ωστόσο, το βασίλειο του Κους είχε αρχίσει να ξεθωριάζει ως δύναμη από τον πρώτο ή τον δεύτερο αιώνα μ.Χ.

• Κους
• Κανδάκη
• Κατάλογος μοναρχών του Κους

• László Török, in: Fontes Historiae Nubiorum Vol. II, p. 723-725 (Bergen, 1996). (ISBN 82-91626-01-4)ISBN 82-91626-01-4
• Snowden, Frank M. (1970). Blacks in Antiquity: Ethiopians in the Greco-Roman Experience. Harvard University Press. ISBN 978-0-674-07626-6. 

• "Women in power 500-B.C. 1" at Guide2womenleaders.com
• Stela found in Naqa
• Chicago Oriental Institute Archive: picture of her destroyed pyramid
• Candace of Meroe  στην IMDb Μικρό animation για την Αμανιρένας.
• "The Queen of Kush" - Ένα μυθιστόρημα για τον πόλεμο της βασίλισσας Αμανιρένας με τη Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία.